Khảo sát tình trạng dinh dưỡng và thực trạng nuôi dưỡng bệnh nhân sau phẫu thuật đường tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh năm 2020 – 2021

Đề tài cấp cơ sở Khảo sát tình trạng dinh dưỡng và thực trạng nuôi dưỡng bệnh nhân sau phẫu thuật đường tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh năm 2020 – 2021.Dinh dưỡng có vai trò vô cùng quan trọng với bệnh nhân. Đã có nhiều nghiên cứu cho thấy tình trạng suy dinh dưỡng bệnh nhân nằm viện chiếm tỷ lệ từ 20 – 50% [1],[2]. Suy dinh dưỡng làm gia tăng các biến chứng sau mổ, làm kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị [3]. Gần đây, vấn đề dinh dưỡng ở bệnh nhân nằm viện đã có nhiều tiến bộ, tuy nhiên vẫn chưa được quan tâm thấu đáo [4].
Đối với bệnh nhân phẫu thuật, dinh dưỡng càng đóng vai trò quan trọng. Suy dinh dưỡng làm gia tăng các biến chứng phẫu thuật như: nhiễm trùng vết mổ, xì bục miệng nối, chậm lành vết thương…Bên cạnh đó, suy dinh dưỡng còn liên quan đến các biến chứng khác như: viêm phổi, nhiễm trùng huyết…[6]. Ơ bệnh nhân chấn thương, suy dinh dưỡng cũng là yếu tố liên quan đến bệnh suất và tử suất, kéo dài thời gian nằm viện [7].

Về bệnh lý ngoại khoa và dinh dưỡng có một vài nghiên cứu như nghiên cứu của Phạm Văn Năng [8] trong năm 2006 về yếu tố nguy cơ dinh dưỡng của biến chứng nhiễm trùng sau mổ trên bệnh nhân phẫu thuật bụng, nghiên cứu của Nguyễn Thùy An năm 2010 về tình trạng nhiễm trùng vết mổ và suy dinh dưỡng tại bệnh viện Chợ Rẫy [5]. Những nghiên cứu này cho thấy tỷ lệ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân tiền phẫu khá cao (55,7% theo Phạm Văn Năng [8], 56,7% theo Nguyễn Thùy An [5]) và hầu như không có xu hướng giảm
qua nhiều năm [9],[10]. Tại bệnh viện Bạch Mai, nghiên cứu của Phạm Thị
Thu Hương và cộng sự (2011) cho thấy: tỷ lệ SDD của bệnh nhân phẫu thuật theo SGA là 66,4% (BMI<18,5 là 51,3%) trong khi ở khoa thận tỷ lệ SDD là 62,3% (BMI<18,5 là 33,7%), khoa tiêu hóa là 52,2% (BMI<18,5 là 27,5%) [11]. Do vậy, việc cải thiện hỗ trợ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lí cho bệnh nhân phẫu thuật đường tiêu hóa là công việc quan trọng và cấp thiết.2
Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh là bệnh viện trực thuộc tỉnh Nghệ An. Hàng tháng trung bình khoa Ngoại tổng hợp tiếp nhận khoảng 100-150 bệnh nhân, trong đó phẫu thuật đường tiêu hóa có chuẩn bị trung bình 10- 15ca/tháng. Tuy nhiên các nghiên cứu về tình trạng dinh dưỡng bệnh nhân phẫu thuật đường tiêu hóa tại đây còn chưa có. Với mong muốn khảo sát được tình hình dinh dưỡng của bệnh nhân sau phẫu thuật và xác định được một số yếu tố liên quan, trên cơ sở đó đưa ra các khuyến nghị với bệnh viện nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc điều trị bệnh nhân phẫu thuật trong đó có bệnh nhân phẫu thuật đường tiêu hóa và hạn chế các biến chứng, giảm chi phí y tế cũng như thời gian nằm viện cho bệnh nhân liên quan đến dinh dưỡng, đồng thời để nắm rõ thực trạng nuôi dưỡng bệnh nhân sau phẫu thuật đường tiêu hóa của khoa Ngoại tổng hợp để khoa Dinh dưỡng bệnh viện đa khoa thành phố Vinh sớm triển khai kế hoạch suất ăn bệnh lý nhằm nuôi dưỡng, điều trị cho bệnh nhân. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Khảo sát tình trạng dinh dưỡng và thực trạng nuôi dưỡng bệnh nhân sau phẫu thuật đường tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh năm 2020 – 2021” với các mục tiêu:
1. Đánh giá tình trạng dinh dưỡng bệnh nhân trước và sau phẫu thuật đường tiêu hóa tại khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh năm 2020 – 2021.
2. Mô tả thực trạng nuôi dưỡng bệnh nhân sau phẫu thuật đường tiêu hóa tại khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh năm 2020 – 2021

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ……………………………………………………………………………………………… 1
Chương 1: TỔNG QUAN…………………………………………………………………………….. 3
1.1. Dinh dưỡng và phẫu thuật đường tiêu hóa ……………………………………… 3
1.2. Nguyên tắc dinh dưỡng trong nuôi dưỡng bệnh nhân phẫu thuật đường
tiêu hóa ………………………………………………………………………………………. 6
1.3. Phương pháp nuôi dưỡng bệnh nhân phẫu thuật đường tiêu hóa……….. 9
1.4. Các phương pháp đánh giá tình trạng dinh dưỡng bệnh nhân………….. 13
1.5. Một số nghiên cứu về tình trạng dinh dưỡng bệnh nhân phẫu thuật nói
chung và phẫu thuật đường tiêu hóa nói riêng. ………………………………. 21
Chương 2: ĐÔI TƯỢNG VA PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………………….. 24
2.1. Đối tượng nghiên cứu ………………………………………………………………… 24
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ……………………………………………….. 24
2.3. Thiết kế nghiên cứu và quy trình nghiên cứu………………………………… 24
2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu ……………………………………………… 25
2.5. Biến số và chỉ số đánh giá, quy trình nghiên cứu…………………………… 26
2.6. Phương pháp thu thập số liệu và tiêu chuẩn đánh giá …………………….. 30
2.7. Phương pháp phân tích số liệu…………………………………………………….. 33
2.8. Sai số và khống chế sai số ………………………………………………………….. 33
2.9. Vấn đề đạo đức nghiên cứu ………………………………………………………… 34
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU………………………………………………………… 35
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu…………………………………………….. 35
3.3. Chế độ nuôi dưỡng bênh nhân 7 ngày sau phẫu thuật đường tiêu hóa. 43
4.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu…………………………………………….. 48
4.2. Tình trạng dinh dưỡng trước – sau phẫu thuật đường tiêu hóa…………. 49
4.3. Thực trạng nuôi dưỡng bênh nhân sau phẫu thuật đường tiêu hóa …… 54
KẾT LUẬN ……………………………………………………………………………………………….. 62
KHUYẾN NGHỊ………………………………………………………………………………………… 63
TÀI LIÊU THAM KHẢODANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị ……………………………………………. 7
Bảng 1.2. Phân loại tình trạng dinh dưỡng cho người trưởng thành ………….. 16
Bảng 3.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu (n=106)…………………… 35
Bảng 3.2. Tình trạng dinh dưỡng theo BMI của bệnh nhân trước-sau phẫu
thuật (n=106)……………………………………………………………………. 37
Bảng 3.3. Tình trạng dinh dưỡng theo BMI của bệnh nhân trước phẫu thuật
xếp theo vị trí phẫu thuật đường tiêu hóa (n=106) ………………… 38
Bảng 3.4. Tình trạng dinh dưỡng theo BMI của bệnh nhân trước phẫu thuật
xếp theo nhóm tuổi (n=106) ………………………………………………. 38
Bảng 3.5. Tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân trước phẫu thuật theo SGA
của các loại phẫu thuật (n=106)………………………………………….. 39
Bảng 3.6. Tình trạng dinh dưỡng theo chỉ số Albumin (n=106) ……………….. 40
Bảng 3.7. Nồng độ Albumin của bệnh nhân trước phẫu thuật theo vị trí bệnh
lý (n=106) ……………………………………………………………………….. 41
Bảng 3.8. Mỗi liên quan giữa Albumin và tình trạng dinh dưỡng của bệnh
nhân (n=106)……………………………………………………………………. 41
Bảng 3.9. Tình trạng cân nặng của bệnh nhâu sau phẫu thuật 7 ngày (n=106)
……………………………………………………………………………………….. 42
Bảng 3.10. Các phương pháp nuôi dưỡng bệnh nhân………………………………. 44
Bảng 3.11. Thời gian bắt đầu nuôi dưỡng và thời gian nuôi dưỡng trung bình
qua các đường nuôi dưỡng trong 7 ngày sau phẫu thuật (n=106)
……………………………………………………………………………………….. 44
Bảng 3.12. Thời gian bắt đầu nuôi dưỡng qua đường miệng theo …………….. 45
Bảng 3.13. Giá trị năng lượng và protein sau phẫu thuật …………………………. 47DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nhóm tuổi …………………….. 35
Biểu đồ 3.2. Phân bố đối tượng theo vị trí phẫu thuật ……………………………… 36
Biểu đồ 3.3. Tình trạng giảm cân của bệnh nhân trước phẫu thuật so với cân
nặng cách đó 6 tháng ………………………………………………………… 36
Biểu đồ 3.4. Tình trạng giảm cân trước khi nhập viện theo các loại PT …….. 37
Biểu đồ 3.5. Tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân trước PT theo SGA. …… 39
Biểu đồ 3.6. Tình trạng thiếu máu của bệnh nhân trước phẫu thuật theo nồng
độ hemoglobin …………………………………………………………………. 42
Biểu đồ 3.7. Các phương pháp nuôi dưỡng bệnh nhân sau PT………………….. 43
Biểu đồ 3.8. Giá trị dinh dưỡng trong 7 ngày của bệnh nhân sau phẫu thuật
đường tiêu hóa …………………………………………………………………. 4