Khảo sát tương quan giữa các chỉ số phế thân ký với mức độ khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
Luận văn Khảo sát tương quan giữa các chỉ số phế thân ký với mức độ khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) là vấn đề sức khỏe cộng đồng, thể hiện qua tần suất bệnh, tỷ lệ tử vong, tỷ lệ tàn phế cao và đang tăng lên [82]. Phân tích gộp 67 nghiên cứu tại 28 nước từ 1990-2004 cho tần suất BPTNMT từ 4,9% – 9,2% [135]. Ngân hàng Thế giới năm 2001 công bố BPTNMT là nguyên nhân gây tử vong hàng thứ 5 tại các nước thu nhập cao, thứ 6 tại các nước thu nhập vừa – thấp [121]; gây tàn phế hàng thứ 7 tại các nước thu nhập cao, thứ 10 tại các nước thu nhập vừa – thấp [121]. Tổ chức Y tế Thế giới dự báo BPTNMT là nguyên nhân gây tử vong hàng thứ 4 và gây tàn phế hàng thứ 7 trên thế giới vào năm 2030 [136].
BPTNMT không chỉ là tắc nghẽn luồng khí như tên bệnh đề cập, mà là bệnh đa thành phần [25], [120] vì thế cần đánh giá toàn diện [165]. Trên lâm sàng, đánh giá toàn diện BPTNMT là để đáp ứng 6 mục tiêu điều trị: (1) giảm mức độ khó thở,
(2)tăng khả năng gắng sức, (3) tăng chất lượng cuộc sống, (4) chậm suy giảm chức năng hô hấp, (5) ngăn ngừa đợt cấp, (6) giảm tử vong của GOLD (Global Initiatives for Obstructive Lung Disease – Chiến lược toàn cầu quản lý BPTNMT) [82].
Trước 2011, GOLD đề nghị đánh giá BPTNMT dựa trên một thành phần hạn chế luồng khí với FEVi (forced expiratory volume in the first second – thể tích thở ra gắng sức trong giây đầu tiên) [79]. Đáng tiếc, FEV1 chỉ tương quan yếu đến vừa với khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống, tiền căn đợt cấp [22], nên không thể đại diện đánh giá toàn diện BPTNMT. Papaioannou cho rằng cần bổ sung các thành phần khác nữa, ngoài FEV1, để đánh giá toàn diện BPTNMT [165]. Đề nghị này sau đó được khẳng định mạnh mẽ trong nghiên cứu ECLIPSE [209].
Từ 2011, GOLD đề nghị đánh giá BPTNMT dựa trên nhiều thành phần [80] và được cổ vũ nhiệt tình. Rodríguez-Roisin và Agusti kết luận: “GOLD 2011 thực sự là một cuộc cách mạng trong mô hình đánh giá toàn diện BPTNMT” [178]. Tuy nhiên, Jadwiga A Wedzicha đề nghị tìm thêm chứng cứ bổ sung cho mô hình mới vì cho rằng còn thiếu chứng cứ ủng hộ các tiêu chí cụ thể phân loại BPTNMT thành 4 nhóm A, B, C, D [213]. Đề nghị này được khẳng định trong hướng dẫn của Anh năm 2010 vốn ủng hộ đánh giá BPTNMT dựa trên nhiều thành phần nhưng không đưa tiêu chí phân loại cụ thể, quyết định như vậy vẫn không đổi tại lần xem xét lại hướng dẫn của Anh mới nhất vào tháng 7/2014 vì vẫn chưa đủ chứng cứ [148].
Thật vậy, GOLD 2014 đề nghị đánh giá triệu chứng lâm sàng BPTNMT dựa trên bộ câu hỏi khó thở cải biên mMRC (modified Medical Research Council), trắc nghiệm đánh giá BPTNMT CAT (COPD Assessment Test), bộ câu hỏi lâm sàng BPTNMT CCQ (COPD Clinical Questionaire) [81]. David Price [25] và Paul Jones [101] thấy kết quả phân loại BPTNMT dựa trên mMRC và CAT không đồng nhất. GOLD 2014 thừa nhận điểm cắt CCQ 1 – 1,5 là áp đặt [82]. GOLD 2014 đề nghị đánh giá chức năng hô hấp BPTNMT với FEVi [82]. Gagnon nêu rõ chức năng hô hấp trong BPTNMT gồm hạn chế luồng khí, tăng kháng lực đường thở và ứ khí phế nang chứ không chỉ là hạn chế luồng khí [70]. GOLD 2014 đề nghị đánh giá toàn diện BPTNMT dựa trên 3 thành phần hạn chế luồng khí, triệu chứng lâm sàng, tiền căn đợt cấp [82]. Ba thành phần đề nghị có đánh giá toàn diện được BPTNMT?
Nghiên cứu tương quan đơn biến và đa biến giữa các triệu chứng lâm sàng gồm: khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống, đợt cấp và các chỉ số chức năng hô hấp gồm: hạn chế luồng khí, tăng kháng lực đường thở, ứ khí phế nang trong BPTNMT có thể cung cấp chứng cứ cho các đề nghị trên của GOLD [193].
Trên thế giới, các nghiên cứu tương quan đơn biến giữa chức năng hô hấp và triệu chứng lâm sàng cho thấy hạn chế luồng khí tương quan yếu đến vừa với khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống [22], [102]; ứ khí phế nang tương quan vừa với khó thở [150] và khả năng gắng sức [158]; các nghiên cứu tương quan đa biến giữa chức năng hô hấp và triệu chứng lâm sàng để xây dựng mô hình đánh giá toàn diện [214] hoặc kiểu hình [44], [45] trong BPTNMT còn ít.
Tại Việt Nam, Ngô Quý Châu [2], [3], Lê Thị Tuyết Lan [7], Nguyễn Công Trung, Tô Vũ Khương [19], Đỗ Thị Vân [20] đã nghiên cứu khảo sát đặc điểm lâm sàng và chức năng hô hấp trong BPTNMT; Nguyễn Thúy Nga, Đồng Khắc Hưng đã khảo sát đặc điểm thông khí đường thở nhỏ [11]; Nguyễn Đình Tiến đo thể tích khí cặn với phương pháp hòa loãng khí He [17]; Nguyễn Huy Lực khảo sát đặc điểm thông khí phổi và khí máu động mạch [9] trong BPTNMT. Tại Việt Nam cũng có các nghiên cứu tương quan đơn biến giữa hạn chế luồng khí với mức độ khó thở [6]; khả năng gắng sức [12], [16]; chất lượng cuộc sống [15] cho kết quả tương tự thế giới. Chúng tôi tìm được rất ít nghiên cứu khảo sát tăng kháng lực đường thở và ứ khí phế nang trong BPTNMT [5]; chúng tôi cũng chưa tìm được nghiên cứu khảo sát tương quan đa biến giữa hạn chế luồng khí, tăng kháng lực đường thở, ứ khí phế nang và triệu chứng lâm sàng để xây dựng mô hình đánh giá toàn diện BPTNMT.
Xuất phát từ mong muốn góp phần bổ sung một số chứng cứ cho mô hình mới đánh giá toàn diện BPTNMT của GOLD, trên cơ sở tham khảo các nghiên cứu trong và ngoài nước, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu: “Khảo sát tương quan giữa các chỉ số phế thân ký với mức độ khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Mục tiêu tổng quát:
Xây dựng mô hình đánh giá toàn diện BPTNMT.
Mục tiêu chuyên biệt:
(1)Xác định hệ số tương quan đơn biến giữa FEV1, FEV1/FVC, sGaw, FRC, RV/TLC với mức độ khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống, tiền căn đợt cấp trong BPTNMT.
(2)Xác định hệ số tương quan đơn biến giữa mMRC, CCQ với mức độ khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống, tiền căn đợt cấp trong BPTNMT.
(3)Xác định hệ số tương quan đơn biến giữa FEV1, sGaw, FRC trong BPTNMT.
(4)Xác định mô hình tương quan đa biến giữa FEV1, FEV1/FVC, sGaw, FRC, RV/TLC, mMRC, BDI, 6MWD, CCQ, SGRQ, tiền căn đợt cấp trong BPTNMT.
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìaI
Lời cam đoanII
Mục lụcIII
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắtV
Danh mục các bảngVIII
Danh mục các biểu đồ, sơ đồ, hìnhX
MỞ ĐẦU1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUANTÀI LIỆU5
1.1Định nghĩa và gánh nặng bệnh tật BPTNMT5
1.2Chức năng hô hấp trong BPTNMT7
1.3Triệu chứng lâm sàng trong BPTNMT18
1.4Tương quan chức năng hô hấp và triệuchứng lâm sàng trong BPTNMT 30
1.5Mô hình đánh giá toàn diện BPTNMT33
1.6Phương pháp thống kê phân tích thànhphần chính (PCA)39
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU41
2.1Thiết kế nghiên cứu42
2.2Cỡ mẫu42
2.3Đối tượng nghiên cứu43
2.4Biến số nghiên cứu47
2.5Phân tích thống kê59
Vấn đề đạo đức
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU63
3.1Tương quan đơn biến giữa FEVi, FEV1/FVC, sGaw, FRC, RV/TLC với 67 mức độ khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống, tiền căn đợt
cấp trong BPTNMT
3.2Tương quan đơn biến giữa mMRC, CCQ với mức độ khó thở, khả năng 71 gắng sức, chất lượng cuộc sống, tiền căn đợt cấp trong BPTNMT
3.3 Tương quan đơn biến giữa FEV1? sGaw, FRC trong BPTNMT74
3.4 Tương quan đa biến giữa FEV1? FEV1/FVC, sGaw, ^ FRC, RV/TLC,76 mMRC, BDI, 6MWD, CCQ, SGRQ, tiền căn đợt cấp trong BPTNMT
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN89
4.1 Tương quan đơn biến giữa FEV1? FEV1/FVC, sGaw, FRC, RV/TLC với 90 mức độ khó thở, khả năng gắng sức, chất lượng cuộc sống, tiền căn đợt
cấp trong BPTNMT
4.2Tương quan đơn biến giữa mMRC, CCQ với mức độ khó thở, khả năng 100 gắng sức, chất lượng cuộc sống, tiền căn đợt cấp trong BPTNMT
4.3Tương quan đơn biến giữa FEV1? sGaw, FRC trong BPTNMT108
4.4Tương quan đa biến giữa FEV1? FEV1/FVC, sGaw, ^ FRC, RV/TLC,116
mMRC, BDI, 6MWD, CCQ, SGRQ, tiền căn đợt cấp trong BPTNMT
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ126
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN LUẬN ÁN i
TÀI LIỆU THAM KHẢOii
PHỤ LỤCxvi
Phụ lục 1: Phiếu đồng thuận tham gia nghiên cứuxvi
Phụ lục 2: Phiếu thu thập số liệuxix
Phụ lục 3: Bộ câu hỏi BDIxxi
Phụ lục 4: Bộ câu hỏi CCQxxii
Phụ lục 5: Bộ câu hỏi SGRQxxiii
Phụ lục 6: Danh sách bệnh nhân tham gia nghiên cứuxxvii
TÀI LIỆU THAM KHAO
Tiếng Việt
1.Ngô Quý Châu (2003). ‘‘Tình hình bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính điều trị nội trú tại khoa hô hấp bệnh viện Bạch Mai trong 5 năm (1996 – 2000)”, Nghiên cứuy học, tập 21 (1), tr. 35 – 39.
2.Ngô Quý Châu, Đặng Duy Chính (2005). ‘‘Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, X-quang và thông khí phổi ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có giãn phế nang”. Y học thực hành, tập 2 (503), tr. 50 – 52.
3.Ngô Quý Châu, Dương Thị Hoan (2004). ‘‘Đặc điểm lâm sàng và chức năng thông khí phổi của các bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính điều trị tại khoa Hô hấp bệnh viện Bạch Mai năm 2001-2002”, Nội khoa, (1), tr. 1 – 6.
4.Tạ Hữu Duy (2011). Nghiên cứu áp dụng bộ câu hỏi CAT đánh giá chất lượng cuộc sống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại Trung tâm Hô hấp bệnh viện Bạch Mai. Luận văn thạc sỹ y học. Trường đại học Y Hà Nội.
5.Hoàng Đình Hữu Hạnh, Lê Thị Tuyết Lan (2008). ‘‘Khảo sát mối liên quan giữa độ khó thở và các thể tích phổi ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”, Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 12 (1), tr. 91 – 95.
6.Hoàng Đình Hữu Hạnh, Lê Thị Tuyết Lan (2008). ‘‘Mối liên quan giữa độ khó thở và các chỉ số hô hấp ký ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính “, Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 12 (1), tr. 96 – 99.
7.Lê Thị Tuyết Lan (2001). ‘‘Chức năng hô hấp của bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) trong giai đoạn ổn định”, Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 5 (Phụ bản 4), tr. 111-113.
8.Thái Thị Thùy Linh, Lê Thị Tuyết Lan (2012). ‘‘Ứng dụng bộ câu hỏi CAT phiên bản tiếng Việt để đánh giá chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”, Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 16 (1), tr. 33-38.
9.Nguyễn Huy Lực (2010). ‘‘Nghiên cứu đặc điểm thông khí phổi và khí máu động mạch ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)”, Y học thực hành, tập 4 (712), tr. 34 – 35.
10.Nguyễn Huy Lực, Đỗ Quyết, Tạ Bá Thắng (2012). ‘‘Cơ cấu bệnh hô hấp tại khoa lao và bệnh phổi bệnh viện 103 trong 10 năm (2001 – 2010)”, Y Dược học quân sự, (1), tr. 115 – 120.
11.Nguyễn Thuý Nga, Đồng Khắc Hưng, Nguyễn Đức Công (2005). ‘‘Đặc điểm lâm sàng và điện tim của tâm phế mạn, thông khí đường thở nhỏ trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”, YDược học quân sự, tập 30 (4), tr. 78 – 83.
12.Đỗ Thị Tường Oanh, Lê Thị Tuyết Lan (2006). ‘‘Đánh giá hiệu quả của chương trình phục hồi chức năng hô hấp bằng khoảng cách đi bộ sáu phút ở bệnh nhân bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”, Thời sự Tim mạch học, (101), tr. 29 – 32.
13.Phan Thu Phương, Ngô Quý Châu, Dương Đình Thiện (2009). ‘‘Nghiên cứu dịch tễ học bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong dân cư huyện Lạng Giang tỉnh Bắc Giang”, Y học thực hành, tập 12 (694), tr. 12 – 16.
14.Cao Thị Minh Tâm, Đỗ Quyết, Cao Tiến Đức (2014). ‘‘Kết quả của test Hamilton và Zung đánh giá trầm cảm, lo âu ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”, YDược học quân sự, (1), tr. 105 – 108.
15.Nguyễn Ngọc Phương Thư, Lê Thị Tuyết Lan (2005). ‘‘Khảo sát sự tương quan giữa mức độ khó thở và FEV1 với chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”, Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 9 (1), tr. 11
– 15. _,_
16.Nguyễn Đình Tiến, Lê Văn Lễ (2008). ‘‘Khoảng cách đi bộ 6 phút, mối tương quan với một số chỉ tiêu thông khí phổi và khí động mạch ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”, YDược lâm sàng 108, tập 3 (2), tr. 52 – 56.
17.Nguyễn Đình Tiến, Nguyễn Đạo Tiến, Nguyễn Thanh Thảo (2003). ‘‘Nghiên cứu một số đặc điểm thể tích, dung tích phổi động và tĩnh ở bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”, YDược học Quân sự, (1), tr. 37 – 40.
18.Hoàng Trọng, Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2008). Phân tích dữ liệu nghiên cứu với SPSS. Nhà xuất bản Hồng Đức TPHCM, tr. 145 – 154.
19.Nguyễn Công Trung, Tô Vũ Khương (2009). ‘‘Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính được điều trị nội trú tại Bệnh viện Chợ Rẫy”, Y Dược lâm sàng 108, tập 4 (1), tr. 62 – 65.
20.Đỗ Thị Vân (2005). ‘‘Đặc điểm lâm sàng và thông khí phổi ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại Khoa Nội 2 bệnh viện Việt Tiệp năm 2003-2004”, Y học Việt Nam, tập 315 (10), tr. 43 – 52.
21.Nguyễn Thị Xuyên, Đinh Ngọc Sỹ, Nguyễn Viết Nhung (2010). ‘‘Nghiên cứu tình hình dịch tễ bệnh phổi phế quản tắc nghẽn mạn tính ở Việt nam”, Y học thực hành, tập 2 (704), tr. 3 – 8.
Tiếng Anh
22.Agusti, A., et al. (2010). ‘‘Characterisation of COPD heterogeneity in the ECLIPSE cohort”, Respir Res, vol 11, pp. 122.
23.Agusti, A., et al. (2013). ‘‘Characteristics, stability and outcomes of the 2011 GOLD COPD groups in the ECLIPSE cohort”, Eur Respir J, vol 42 (3), pp. 636-46.
24.Agusti, A., et al. (2013). ‘‘FAQs about the GOLD 2011 assessment proposal of COPD: a comparative analysis of four different cohorts”, Eur Respir J, vol 42 (5), pp. 1391-401.
25.Agusti, A.G. (2005). ‘‘COPD, a multicomponent disease: implications for management”, Respir Med, vol 99 (6), pp. 670-82.
26.Almagro, P., et al. (2014). ‘‘Finding the best thresholds of FEV1 and dyspnea to predict 5-year survival in COPD patients: the COCOMICS study”, PLoS One, vol 9 (2), pp. e89866.
27.American Thoracic Society (1999). ‘‘Dyspnea. Mechanisms, assessment, and management: a consensus statement. American Thoracic Society”, Am J Respir Crit Care Med, vol 159 (1), pp. 321-40.
28.American Thoracic Society (2002). ‘‘ATS statement: guidelines for the six- minute walk test”, Am JRespir Crit Care Med, vol 166 (1), pp. 111-7.
29.American Thoracic Society / American College of Chest Physicians (2003). ‘‘ATS/ACCP Statement on cardiopulmonary exercise testing”, Am J Respir Crit Care Med, vol 167 (2), pp. 211-77.
30.Anderson, W.J., B.J. Lipworth (2012). ‘‘Relationships between impulse oscillometry, spirometry and dyspnoea in COPD”, J R Coll Physicians Edinb, vol 42 (2), pp. 111-5.
31.Anzueto, A. (2010). ‘‘Impact of exacerbations on COPD”, Eur Respir Rev, vol 19 (116), pp. 113-8.
32.Bailey, K.L. (2012). ‘‘The importance of the assessment of pulmonary function in COPD”, Med Clin North Am, vol 96 (4), pp. 745-52.
33.Barnes, N., et al. (2013). ‘‘Chronic obstructive pulmonary disease and exacerbations: patient insights from the global Hidden Depths of COPD
survey”, BMC Pulm Med, vol 13, pp. 54.
34.Blonshine, S., M.D. Goldman (2008). ‘‘Optimizing performance of respiratory airflow resistance measurements”, Chest, vol 134 (6), pp. 1304-9.
35.Boer, L.M., et al. (2012). ‘‘How do dyspnoea scales compare with measurement of functional capacity in patients with COPD and at risk of COPD?”, Prim Care Respir J, vol 21 (2), pp. 202-7.
36.Bokov, P., et al. (2010). ‘‘Lumen areas and homothety factor influence airway resistance in COPD”, Respir Physiol Neurobiol, vol 173 (1), pp. 1-10.
37.Boland, M.R., et al. (2014). ‘‘Are GOLD ABCD groups better associated with health status and costs than GOLD 1234 grades? A cross-sectional study”, Prim Care Respir J, vol 23 (1), pp. 30-7.
38.Borg, B.M., B.R. Thompson (2012). ‘‘The measurement of lung volumes using body plethysmography: a comparison of methodologies”, Respir Care, vol 57 (7), pp. 1076-83.
39.Borrill, Z.L., et al. (2008). ‘‘The use of plethysmography and oscillometry to compare long-acting bronchodilators in patients with COPD”, Br J Clin Pharmacol, vol 65 (2), pp. 244-52.
40.Braido, F., et al. (2013). ‘‘COPD classification methods and informativeness on mortality: contrasting evidences”, Minerva Med, vol 6 (1).
41.Bryant, J., et al. (2013). ‘‘Improving medication adherence in chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review”, Respir Res, vol 14, pp. 109.
42.Buist, A.S., et al. (2007). ‘‘International variation in the prevalence of COPD (the BOLD Study): a population-based prevalence study”, Lancet, vol 370 (9589), pp. 741-50.
43.Burge, S., J.A. Wedzicha (2003). ‘‘COPD exacerbations: definitions and classifications”, Eur Respir J. Suppl, vol 41 pp. 46s-53s.
44.Burgel, P.R., et al. (2010). ‘‘Clinical COPD phenotypes: a novel approach using principal component and cluster analyses”, Eur Respir J, vol 36 (3), pp. 531-9.
45.Burgel, P.R., et al. (2012). ‘‘Two distinct chronic obstructive pulmonary disease (COPD) phenotypes are associated with high risk of mortality”, PLoS One, vol 7 (12), pp. e51048.
46.Burgel, P.R., et al. (2012). ‘‘Clinical COPD phenotypes identified by cluster analysis: validation with mortality”, Eur Respir J, vol 40 (2), pp. 495-6.
47.Calverley, P.M., et al. (2007). ‘‘Salmeterol and fluticasone propionate and survival in chronic obstructive pulmonary disease”, N Engl J Med, vol 356 (8), pp. 775-89.
48.Camargo, L.A., C.A. Pereira (2010). ‘‘Dyspnea in COPD: beyond the modified Medical Research Council scale”, J Bras Pneumol, vol 36 (5), pp. 571-8.
49.Carter, R., et al. (2003). ‘‘6-minute walk work for assessment of functional capacity in patients with COPD”, Chest, vol 123 (5), pp. 1408-15.
50.Casanova, C., et al. (2005). ‘‘Inspiratory-to-total lung capacity ratio predicts mortality in patients with chronic obstructive pulmonary disease”, Am J Respir Crit Care Med, vol 171 (6), pp. 591-7.
51.Casanova, C., et al. (2014). ‘‘New GOLD classification: longitudinal data on group assignment”, Respir Res, vol 15, pp. 3.
52.Casanova, C., et al. (2015). ‘‘Differential effect of mMRC dyspnea, CAT and CCQ for symptom evaluation within the new GOLD staging and mortality in COPD”, Chest.
53. Castaldi, P.J., et al. (2014). ‘‘Cluster analysis in the COPDGene study identifies subtypes of smokers with distinct patterns of airway disease and emphysema”, Thorax, vol 69 (5), pp. 415-22.
54.Cavailles, A., et al. (2013). ‘‘Comorbidities of COPD”, Eur Respir Rev, vol 22 (130), pp. 454-75.
55.Cazzola, M., et al. (2010). ‘‘Prevalence of comorbidities in patients with chronic obstructive pulmonary disease”, Respiration, vol 80 (2), pp. 112-9.
56.Cazzola, M., et al. (2008). ‘‘Outcomes for COPD pharmacological trials: from lung function to biomarkers”, Eur Respir J, vol 31 (2), pp. 416-69.
57.Celli, B., et al. (2003). ‘‘Improvement in resting inspiratory capacity and hyperinflation with tiotropium in COPD patients with increased static lung volumes”, Chest, vol 124 (5), pp. 1743-8.
58.Celli, B.R., et al. (2004). ‘‘The body-mass index, airflow obstruction, dyspnea, and exercise capacity index in chronic obstructive pulmonary disease”, N Engl J Med, vol 350 (10), pp. 1005-12.
59.Chen, H., et al. (2014). ‘‘Correlation of pulmonary function indexes determined by low-dose MDCT with spirometric pulmonary function tests in patients with chronic obstructive pulmonary disease”, AJR Am J Roentgenol, vol 202 (4), pp. 711-8.
60.Chhabra, S.K., A.K. Gupta, M.Z. Khuma (2009). ‘‘Evaluation of three scales of dyspnea in chronic obstructive pulmonary disease”, Ann Thorac Med, vol 4 (3), pp. 128-32.
61.Coates, A.L., et al.(1997).“Measurement of lung volumes by
plethysmography”, Eur Respir J, vol 10 (6), pp. 1415-27.
62.Cooper, B.G. (2011). ‘‘An update on contraindications for lung function testing”, Thorax, vol 66 (8), pp. 714-23.
63.Criee, C.P., et al. (2011). ‘‘Body plethysmography–its principles and clinical use”, Respir Med, vol 105 (7), pp. 959-71.
64.Crim, C., et al. (2011). ‘‘Respiratory system impedance with impulse oscillometry in healthy and COPD subjects: ECLIPSE baseline results”, Respir Med, vol 105 (7), pp. 1069-78.
65.Deesomchok, A., et al. (2010). ‘‘Lung hyperinflation and its reversibility in patients with airway obstruction of varying severity”, COPD, vol 7 (6), pp. 428-37.
66.Diaz, O., et al. (2010). ‘‘[Six-minute-walk test and maximum exercise test in cycloergometer in chronic obstructive pulmonary disease. Are the physiological demands equivalent?]”, Arch Bronconeumol, vol 46 (6), pp. 294¬301.
67.Donaldson, G.C., et al. (2005). ‘‘Exacerbations and time spent outdoors in chronic obstructive pulmonary disease”, Am J Respir Crit Care Med, vol 171 (5), pp. 446-52.
68.Friedman, P.J. (2008). ‘‘Imaging studies in emphysema”, Proc Am Thorac Soc, vol 5 (4), pp. 494-500.
69.Fukuchi, Y., et al. (2004). ‘‘COPD in Japan: the Nippon COPD Epidemiology study”, Respirology, vol 9 (4), pp. 458-65.
70.Gagnon, P., et al. (2014). ‘‘Pathogenesis of hyperinflation in chronic obstructive pulmonary disease”, Int J Chron Obstruct Pulmon Dis, vol 9, pp. 187-201.
71.Garcia-Olmos, L., et al. (2013). ‘‘Comorbidity in patients with chronic obstructive pulmonary disease in family practice: a cross sectional study”, BMC Fam Pract, vol 14, pp. 11.
72.Garfield, J.L., et al. (2012). ‘‘Total lung capacity by plethysmography and high-resolution computed tomography in COPD”, Int J Chron Obstruct Pulmon Dis, vol 7, pp. 119-26.
73.Gelb, A.F., et al. (1996). ‘‘Contribution of emphysema and small airways in COPD”, Chest, vol 109 (2), pp. 353-9.
74.Gershon, A.S., et al. (2014). ‘‘Quantifying comorbidity in individuals with chronic obstructive pulmonary disease: a population study”, Eur Respir J.
75.Gietema, H.A., et al. (2011). ‘‘Quantifying the extent of emphysema: factors associated with radiologists’ estimations and quantitative indices of emphysema severity using the ECLIPSE cohort”, Acad Radiol, vol 18 (6), pp. 661-71.
76.Glaab, T., C. Vogelmeier, R. Buhl (2010). ‘‘Outcome measures in chronic obstructive pulmonary disease (COPD): strengths and limitations”, Respir Res, vol 11, pp. 79.
77.Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (2001).Global Strategy for the Diagnosis, Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. NHLBI/WHO workshop report.
78.Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (2006).Global
StrategyfortheDiagnosis,ManagementandPreventionofChronic
Obstructive Pulmonary Disease.
79.Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (2010).Global
StrategyfortheDiagnosis,ManagementandPreventionofChronic
Obstructive Pulmonary Disease.
80.Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (2011).Global
StrategyfortheDiagnosis,ManagementandPreventionofChronic
Obstructive Pulmonary Disease.
81.Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (2013).Global
StrategyfortheDiagnosis,ManagementandPreventionofChronic
Obstructive Pulmonary Disease.
82.Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (2014).Global
StrategyfortheDiagnosis,ManagementandPreventionofChronic
Obstructive Pulmonary Disease.
83.Guder, G., et al. (2012). ‘‘”GOLD or lower limit of normal definition? A comparison with expert-based diagnosis of chronic obstructive pulmonary disease in a prospective cohort-study”, Respir Res, vol 13 (1), pp. 13.
84.Guenette, J.A., et al. (2013). ‘‘Inspiratory Capacity during Exercise: Measurement, Analysis, and Interpretation”, Pulm Med, vol 2013, pp. 956081.
85.Gupta, N., et al. (2014). ‘‘The COPD assessment test: a systematic review”, Eur Respir J.
86.Hajiro, T., et al. (1998). ‘‘Analysis of clinical methods used to evaluate dyspnea in patients with chronic obstructive pulmonary disease”, Am J Respir Crit Care Med, vol 158 (4), pp. 1185-9.
87.Han, M.K., et al. (2013). ‘‘GOLD 2011 disease severity classification in COPDGene: a prospective cohort study”, Lancet Respir Med, vol 1 (1), pp. 43-50.
88.Hardie, J.A., et al. (2002). ‘‘Risk of over-diagnosis of COPD in asymptomatic elderly never-smokers”, Eur Respir J, vol 20 (5), pp. 1117-22.
89.Haruna, A., et al. (2010). ‘‘Relationship between peripheral airway function and patient-reported outcomes in COPD: a cross-sectional study”, BMC Pulm Med, vol 10, pp. 10.
90.Hogg, J.C. (2004). ‘‘Pathophysiology of airflow limitation in chronic obstructive pulmonary disease”, Lancet, vol 364 (9435), pp. 709-21.
91.Hogg, J.C., W. Timens (2009). ‘‘The pathology of chronic obstructive pulmonary disease”, Annu Rev Pathol, vol 4, pp. 435-59.
92.Hu, G., et al. (2010). ‘‘Risk of COPD from exposure to biomass smoke: a metaanalysis”, Chest, vol 138 (1), pp. 20-31.
vill
93.Hurst, J.R., et al. (2010). ‘‘Susceptibility to exacerbation in chronic obstructive pulmonary disease”, N Engl J Med, vol 363 (12), pp. 1128-38.
94.Hwang, Y.I., et al. (2013). ‘‘A Validation Study for the Korean Version of Chronic Obstructive Pulmonary Disease Assessment Test (CAT)”, Tuberc Respir Dis (Seoul), vol 74 (6), pp. 256-63.
95.Izquierdo-Alonso, J.L., et al. (2013). ‘‘Prevalence and characteristics of three clinical phenotypes of chronic obstructive pulmonary disease (COPD)”, Respir Med, vol 107 (5), pp. 724-31.
96.J M B Hughes, N.B.P., (2000) Lung Function Tests: Physiological Principles and Clinical Applications. W.B Saunders.
97.Jason W. Osborne, Anna B. Costello (2005). ‘‘Best practices in exploratory factor analysis: four recommendations for getting the most from your analysis”, Practical Assessment Research & Evaluation, vol 10 (7). Available from: http://pareonline.net/getvn.asp?v=10&n=7
98.Jolliffe I.T., (2002) Principal Component Analysis. Springer USA. pp. 111 – 166
99.Jones, P., et al. (2009). ‘‘Improving the process and outcome of care in COPD: development of a standardised assessment tool”, Prim Care Respir J, vol 18 (3), pp. 208-15.
100.Jones, P.W. (2005). ‘‘St. George’s Respiratory Questionnaire: MCID”, COPD, vol 2 (1), pp. 75-9.
101.Jones, P.W., et al. (2013). ‘‘Comparisons of health status scores with MRC grades in COPD: implications for the GOLD 2011 classification”, Eur Respir J, vol 42 (3), pp. 647-54.
102.Jones, P.W., et al. (2011). ‘‘Health-related quality of life in patients by COPD severity within primary care in Europe”, Respir Med, vol 105 (1), pp. 57-66.
103.Jones, P.W., et al. (2011). ‘‘Properties of the COPD assessment test in a cross-sectional European study”, Eur Respir J, vol 38 (1), pp. 29-35.
104.Jones, P.W., et al. (2012). ‘‘Patient-centred assessment of COPD in primary care: experience from a cross-sectional study of health-related quality of life in Europe”, Prim Care Respir J, vol 21 (3), pp. 329-36.
105.Jones, P.W., et al. (2009). ‘‘Development and first validation of the COPD Assessment Test”, Eur Respir J, vol 34 (3), pp. 648-54.
106.Jones, P.W., et al. (1992). ‘‘A self-complete measure of health status for chronic airflow limitation. The St. George’s Respiratory Questionnaire”, Am Rev Respir Dis, vol 145 (6), pp. 1321-7.
107.Jones, R.C., et al. (2009). ‘‘Derivation and validation of a composite index of severity in chronic obstructive pulmonary disease: the DOSE Index”, Am J Respir Crit Care Med, vol 180 (12), pp. 1189-95.
108.Joshi, J.M. (2008). ‘‘Chronic obstructive pulmonary disease: knowing what we mean, meaning what we say”, Indian J Chest Dis Allied Sci, vol 50 (1), pp. 89-95.
109.Kaplan, R.M., A.L. Ries (2007). ‘‘Quality of life: concept and definition”, COPD, vol 4 (3), pp. 263-71.
110.Kim, S., et al. (2013). “Differences in classification of COPD group using COPD assessment test (CAT) or modified Medical Research Council (mMRC) dyspnea scores: a cross-sectional analyses”, BMC PulmMed, vol 13, pp. 35.
111.Knox, A.J., J.F. Morrison, M.F. Muers (1988). ‘‘Reproducibility of walking test results in chronic obstructive airways disease”, Thorax, vol 43 (5), pp. 388¬92.
112.Kocks, J.W., et al. (2011). ‘‘Functional status measurement in COPD: a review of available methods and their feasibility in primary care”, Prim Care Respir J, vol 20 (3), pp. 269-75.
113.Kocks, J.W., et al. (2006). ‘‘Health status measurement in COPD: the minimal clinically important difference of the clinical COPD questionnaire”, Respir Res, vol 7 pp. 62.
114.Kolsum, U., et al. (2009). ‘‘Impulse oscillometry in COPD: identification of measurements related to airway obstruction, airway conductance and lung volumes”, Respir Med, vol 103 (1), pp. 136-43.
115.Kon, S.S., et al. (2014). ‘‘The clinical chronic obstructive pulmonary disease questionnaire: cut point for GOLD 2013 classification”, Am J Respir Crit Care Med, vol 189 (2), pp. 227-8.
116.Kwon, N., et al. (2013). ‘‘Validity of the COPD assessment test translated into local languages for Asian patients”, Chest, vol 143 (3), pp. 703-10.
117.Lange, P., et al. (2012). ‘‘Prediction of the clinical course of chronic obstructive pulmonary disease, using the new GOLD classification: a study of the general population”, Am J Respir Crit Care Med, vol 186 (10), pp. 975-81.
118.Langsetmo, L., et al. (2008). ‘‘Underreporting exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease in a longitudinal cohort”, Am J Respir Crit Care Med, vol 177 (4), pp. 396-401.
119.Leivseth, L., et al. (2013). ‘‘GOLD classifications and mortality in chronic obstructive pulmonary disease: the HUNT Study, Norway”, Thorax, vol 68 (10), pp. 914-21.
120.Leonardo M. Fabbri, et al., (2011) COPD: A Guide to Diagnosis and Clinical Management Humana Press Houston, TX 77030, USA, ed. S.I.S. Rounds.
121.Lopez AD, et al., (2006) Global burden of disease and risk factors Oxford University Press and The World Bank Washington.
122.Lugtenberg, M., et al. (2011). ‘‘Current guidelines have limited applicability to patients with comorbid conditions: a systematic analysis of evidence-based guidelines”, PLoS One, vol 6 (10), pp. e25987.
123.Lynch, D.A., M.A. Al-Qaisi (2013). ‘‘Quantitative computed tomography in chronic obstructive pulmonary disease”, J Thorac Imaging, vol 28 (5), pp. 284¬90.
124.M.D. Goldman, H.J. Smith, W.T. Ulmer, Whole-body plethysmography, in Lung function testing, E.R. Mon, Editor 2005). p. 15 – 43.
125.Mackay, A.J., et al. (2012). “Usefulness of the Chronic Obstructive Pulmonary Disease Assessment Test to evaluate severity of COPD exacerbations”, Am JRespir Crit Care Med, vol 185 (11), pp. 1218-24.
126.Mahesh, P.A., et al. (2013). ‘‘Identification of a threshold for biomass exposure index for chronic bronchitis in rural women of Mysore district, Karnataka, India”, Indian J Med Res, vol 137 (1), pp. 87-94.
127.Mahler, D.A. (1992). ‘‘The measurement of dyspnea during exercise in patients with lung disease”, Chest, vol 101 (5 Suppl), pp. 242S-247S.
128.Mahler, D.A., et al. (1984). ‘‘The measurement of dyspnea. Contents, interobserver agreement, and physiologic correlates of two new clinical indexes”, Chest, vol 85 (6), pp. 751-8.
129.Mahler, D.A., C.K. Wells (1988). ‘‘Evaluation of clinical methods for rating dyspnea”, Chest, vol 93 (3), pp. 580-6.
130.Mahut, B., et al. (2012). ‘‘Relationships between respiratory and airway resistances and activity-related dyspnea in patients with chronic obstructive pulmonary disease”, Int J Chron Obstruct Pulmon Dis, vol 7 pp. 165-71.
131.Mahut, B., et al. (2009). ‘‘Relationships between specific airway resistance and forced expiratory flows in asthmatic children”, PLoS One, vol 4 (4), pp. e5270.
132.Mair, G., et al. (2010). ‘‘Airway dimensions in COPD: relationships with clinical variables”, Respir Med, vol 104 (11), pp. 1683-90.
133.Makela, M.J., et al. (2013). ‘‘Adherence to inhaled therapies, health outcomes and costs in patients with asthma and COPD”, Respir Med, vol 107 (10), pp. 1481-90.
134.Makita, H., et al. (2007). ‘‘Characterisation of phenotypes based on severity of emphysema in chronic obstructive pulmonary disease”, Thorax, vol 62 (11), pp. 932-7.
135.Mannino, D.M., A.S. Buist (2007). ‘‘Global burden of COPD: risk factors, prevalence, and future trends”, Lancet, vol 370 (9589), pp. 765-73.
136.Mathers, C.D., D. Loncar (2006). ‘‘Projections of global mortality and burden of disease from 2002 to 2030”, PLoS Med, vol 3 (11), pp. e442.
137.Matsuoka, S., et al. (2010). ‘‘Quantitative CT assessment of chronic obstructive pulmonary disease”, Radiographics, vol 30 (1), pp. 55-66.
138.Matthew J. Hegewald, R.O.C., (2010) Murray and Nadel’s Textbook of Respiratory Medicine. Saunders Elsevier Philadelphia 5 ed. Vol. 1.
139.Menezes, A.M., et al. (2005). ‘‘Chronic obstructive pulmonary disease in five Latin American cities (the PLATINO study): a prevalence study”, Lancet, vol 366 (9500), pp. 1875-81.
140.Mets, O.M., et al. (2012). ‘‘Quantitative computed tomography in COPD: possibilities and limitations”, Lung, vol 190 (2), pp. 133-45.
141.Miller, M.R., et al. (2005). “General considerations for lung function testing”, Eur Respir J, vol 26 (l), pp. 153-61.
142.Miller, M.R., et al. (2005). ‘‘Standardisation of spirometry”, Eur Respir J, vol 26 (2), pp. 319-38.
143.Miravitlles, M., et al. (2013). ‘‘Course of COPD assessment test (CAT) and clinical COPD questionnaire (CCQ) scores during recovery from exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease”, Health Qual Life Outcomes, vol 11, pp. 147.
144.Miravitlles, M., et al. (2012). ‘‘Spanish COPD Guidelines (GesEPOC): pharmacological treatment of stable COPD. Spanish Society of Pulmonology and Thoracic Surgery”, Arch Bronconeumol, vol 48 (7), pp. 247-57.
145.Miravitlles, M., et al. (2009). ‘‘Prevalence of COPD in Spain: impact of undiagnosed COPD on quality of life and daily life activities”, Thorax, vol 64 (10), pp. 863-8.
146.Mottram, C.D., (2013) Ruppel’s Manual of Pulmonary Function Testing, 10th Edition. Mosby.
147.Nakano, Y., et al. (2000). ‘‘Computed tomographic measurements of airway dimensions and emphysema in smokers. Correlation with lung function”, Am J Respir Crit Care Med, vol 162 (3 Pt 1), pp. 1102-8.
148.National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE), (2010)
Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Management of Chronic Obstructive Pulmonary Disease in Adults in Primary and Secondary Care (update guideline). London. 673.
149.Nishimura, K., et al. (2014). ‘‘Reanalysis of the Japanese experience using the combined COPD assessment of the 2011 GOLD classification”, Respir Investig, vol 52 (2), pp. 129-35.
150.Nishimura, K., et al. (2011). ‘‘Airflow limitation or static hyperinflation: which is more closely related to dyspnea with activities of daily living in patients with COPD?”, Respir Res, vol 12, pp. 135.
151.O’Donnell, D.E., et al. (2004). ‘‘Effects of tiotropium on lung hyperinflation, dyspnoea and exercise tolerance in COPD”, Eur Respir J, vol 23 (6), pp. 832¬40.
152.O’Donnell, D.E., K.B. Gebke (2014). ‘‘Activity restriction in mild COPD: a challenging clinical problem”, Int J Chron Obstruct Pulmon Dis, vol 9 pp. 577-88.
153.O’Donnell, D.E., M. Lam, K.A. Webb (1998). ‘‘Measurement of symptoms, lung hyperinflation, and endurance during exercise in chronic obstructive pulmonary disease”, Am J Respir Crit Care Med, vol 158 (5 Pt 1), pp. 1557-65.
154.O’Donnell, D.E., M. Lam, K.A. Webb (1999). ‘‘Spirometric correlates of improvement in exercise performance after anticholinergic therapy in chronic obstructive pulmonary disease”, Am J Respir Crit Care Med, vol 160 (2), pp. 542-9.
155.O’Donnell, D.E., P. Laveneziana (2006). ‘‘The clinical importance of dynamic lung hyperinflation in COPD”, COPD, vol 3 (4), pp. 219-32.
156.O’Donnell, D.E., P. Laveneziana (2007). ‘‘Dyspnea and activity limitation in COPD: mechanical factors”, COPD, vol 4 (3), pp. 225-36.
157.O’Donnell, D.E., C.M. Parker (2006). ‘‘COPD exacerbations. 3: Pathophysiology”, Thorax, vol 61 (4), pp. 354-61.
158.O’Donnell, D.E., S.M. Revill, K.A. Webb (2001). ‘‘Dynamic hyperinflation and exercise intolerance in chronic obstructive pulmonary disease”, Am J Respir Crit Care Med, vol 164 (5), pp. 770-7.
159.O’Donnell, D.E., et al. (2006). ‘‘Effect of fluticasone propionate/salmeterol on lung hyperinflation and exercise endurance in COPD”, Chest, vol 130 (3), pp. 647-56.
160.O’Donnell, D.E., et al. (2004). ‘‘Effect of salmeterol on the ventilatory response to exercise in chronic obstructive pulmonary disease”, Eur Respir J, vol 24 (1), pp. 86-94.
161.O’Donnell, D.E., K.A. Webb (2008). ‘‘The major limitation to exercise performance in COPD is dynamic hyperinflation”, J Appl Physiol, vol 105 (2), pp. 753-5; discussion 755-7.
162.O’Donnell D.E., Laveneziana P. (2006). ‘‘Physiology and consequences of lung hyperinflation in COPD”, Eur Respir Rev, vol 15 (100), pp. 61-67.
163.Palange, P., et al. (2007). ‘‘Recommendations on the use of exercise testing in clinical practice”, Eur Respir J, vol 29 (1), pp. 185-209.
164.Paoletti, M., et al. (2009). ‘‘Explorative data analysis techniques and unsupervised clustering methods to support clinical assessment of Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) phenotypes”, J Biomed Inform, vol 42 (6), pp. 1013-21.
165.Papaioannou, A.I., et al. (2009). ‘‘Global assessment of the COPD patient: time to look beyond FEV1?”, Respir Med, vol 103 (5), pp. 650-60.
166.Pauls, S., et al. (2010). ‘‘Assessment of COPD severity by computed tomography: correlation with lung functional testing”, Clin Imaging, vol 34 (3), pp. 172-8.
167.Pellegrino, R., et al. (2005). ‘‘Interpretative strategies for lung function tests”, Eur Respir J, vol 26 (5), pp. 948-68.
168.Pepin, V., et al. (2007). ‘‘Exercise capacity in chronic obstructive pulmonary disease: mechanisms of limitation”, COPD, vol 4 (3), pp. 195-204.
169.Pitta, F., et al. (2005). ‘‘Characteristics of physical activities in daily life in chronic obstructive pulmonary disease”, Am J Respir Crit Care Med, vol 171 (9), pp. 972-7.
170.Polkey, M.I., et al. (2013). ‘‘Six-minute-walk test in chronic obstructive pulmonary disease: minimal clinically important difference for death or hospitalization”, Am J Respir Crit Care Med, vol 187 (4), pp. 382-6.
xill
171.Price, D.B., et al. (2014). “Real-world characterization and differentiation of the Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease strategy classification”, Int J Chron Obstruct Pulmon Dis, vol 9 pp. 551-61.
172.Puhan, M.A., et al. (2009). ‘‘Expansion of the prognostic assessment of patients with chronic obstructive pulmonary disease: the updated BODE index and the ADO index”, Lancet, vol 374 (9691), pp. 704-11.
173.Puhan, M.A., et al. (2012). ‘‘Large-scale international validation of the ADO index in subjects with COPD: an individual subject data analysis of 10 cohorts”, BMJ Open, vol 2 (6), pp. e002152
174.Regan, E.A., et al. (2010). ‘‘Genetic epidemiology of COPD (COPDGene) study design”, COPD, vol 7 (1), pp. 32-43.
175.Rieger-Reyes, C., et al. (2014). ‘‘Classification of chronic obstructive pulmonary disease severity according to the new Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease 2011 guidelines: COPD assessment test versus modified Medical Research Council scale”, Arch Bronconeumol, vol 50 (4), pp. 129-34.
176.Ries, A.L. (2005). ‘‘Minimally clinically important difference for the UCSD Shortness of Breath Questionnaire, Borg Scale, and Visual Analog Scale”, COPD, vol 2 (1), pp. 105-10.
177.Ringbaek, T., G. Martinez, P. Lange (2012). ‘‘A comparison of the assessment of quality of life with CAT, CCQ, and SGRQ in COPD patients participating in pulmonary rehabilitation”, COPD, vol 9 (1), pp. 12-5.
178.Rodriguez-Roisin, R., A. Agusti (2012). ‘‘The GOLD initiative 2011: a change of paradigm?”, Arch Bronconeumol, vol 48 (8), pp. 286-9.
179.Ruppel, G.L., P.L. Enright (2012). ‘‘Pulmonary function testing”, Respir Care, vol 57 (1), pp. 165-75.
180.Salvi, S., P.J. Barnes (2010). ‘‘Is exposure to biomass smoke the biggest risk factor for COPD globally?”, Chest, vol 138 (1), pp. 3-6.
181.Santus, P., et al. (2014). ‘‘Assessment of acute bronchodilator effects from specific airway resistance changes in stable COPD patients”, Respir Physiol Neurobiol, vol 197 pp. 36-45.
182.SensorMedics, (2002) Vmax Operator’s Manual. USA.
183.Silva, G.P., et al. (2013). ‘‘Portuguese-language version of the COPD Assessment Test: validation for use in Brazil”, J Bras Pneumol, vol 39 (4), pp. 402-8.
184.Singh, S.J., et al. (2008). ‘‘Minimum clinically important improvement for the incremental shuttle walking test”, Thorax, vol 63 (9), pp. 775-7.
185.Singh, S.J., et al. (1994). ‘‘Comparison of oxygen uptake during a conventional treadmill test and the shuttle walking test in chronic airflow limitation”, Eur Respir J, vol 7 (11), pp. 2016-20.
186.Singh, S.J., et al. (1992). ‘‘Development of a shuttle walking test of disability in patients with chronic airways obstruction”, Thorax, vol 47 (12), pp. 1019¬24.
187.Soriano, J.B., et al. (2013). “Distribution and prognostic validity of the new Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease grading classification”, Chest, vol 143 (3), pp. 694-702.
188.StGeorge’sUniversityof London (2008). StGeorge’s Repiratory
Questionnaire for COPD patietnts (SGRQ-C) Manual. .
189.StGeorge’sUniversityof London (2009).StGeorge’sRespiratory
Questionnaire Manual.
190.Stallberg, B., et al. (2014). ‘‘Management, morbidity and mortality of COPD during an 11-year period: an observational retrospective epidemiological register study in Sweden (PATHOS)”, Prim Care Respir J, vol 23 (1), pp. 38¬45.
191.Stallberg, B., et al. (2009). ‘‘Validation of the clinical COPD Questionnaire (CCQ) in primary care”, Health Qual Life Outcomes, vol 7 pp. 26.
192.Stenton, C. (2008). ‘‘The MRC breathlessness scale”, Occup Med (Lond), vol 58 (3), pp. 226-7.
193.Stephen B.Hulley, et al., (2007) Designing clinical research. Lippincott Williams & Wilkins Philadelphia, USA, pp. 66 – 94.
194.Sundh, J., et al. (2012). ‘‘Clinical COPD Questionnaire score (CCQ) and mortality”, Int J Chron Obstruct Pulmon Dis, vol 7 pp. 833-42.
195.Sundh, J., et al. (2011). ‘‘Co-morbidity, body mass index and quality of life in COPD using the Clinical COPD Questionnaire”, COPD, vol 8 (3), pp. 173-81.
196.Tan WC et al (2003). ‘‘COPD prevalence in 12 Asia-Pacific countries and regions: projections based on the COPD prevalence estimation model”, Respirology, vol 8 (2), pp. 192-8.
197.Tashkin, D.P., et al. (2008). ‘‘A 4-year trial of tiotropium in chronic obstructive pulmonary disease”, N Engl J Med, vol 359 (15), pp. 1543-54.
198.Thomas, M., M. Decramer, D.E. O’Donnell (2013). ‘‘No room to breathe: the importance of lung hyperinflation in COPD”, Prim Care Respir J, vol 22
(1), pp. 101-11.
199.Thys van der Molen. Clinical COPD questionnaire. Background information and instruction for usage. 2005 [cited 2014 21/02]; Available from: http://www.copdzorggoedinbeeld.nl/downloads/1268944217.pdf.
200.Timmins, S.C., et al. (2012). ‘‘The relationship between airflow obstruction, emphysema extent, and small airways function in COPD”, Chest, vol 142 (2), pp. 312-9.
201.Tomalak, W., M. Czajkowska-Malinowska, J. Radlinski (2014) . “Application of impulse oscillometry in respiratory system evaluation in elderly patients”, Pneumonol Alergol Pol, vol 82 (4), pp. 330-5.
202.Trappenburg, J.C., et al. (2010). ‘‘Detecting exacerbations using the Clinical COPD Questionnaire”, Health Qual Life Outcomes, vol 8 pp. 102.
203.Troosters, T., et al. (2002). ‘‘Physiological responses to the 6-min walk test in patients with chronic obstructive pulmonary disease”, Eur Respir J, vol 20 (3), pp. 564-9.
204.Tsiligianni, I., et al. (2011). “Factors that influence disease-specific quality of life or health status in patients with COPD: a review and meta-analysis of Pearson correlations”, Prim Care Respir J, vol 20 (3), pp. 257-68.
205.Tsiligianni, I.G., et al. (2012). ‘‘Assessing health status in COPD. A head-to- head comparison between the COPD assessment test (CAT) and the clinical COPD questionnaire (CCQ)”, BMC Pulm Med, vol 12 pp. 20.
206.Tsuda, T., et al. (2012). ‘‘Development of the Japanese version of the COPD Assessment Test”, Respir Investig, vol 50 (2), pp. 34-9.
207.van der Molen, T., M. Miravitlles, J.W. Kocks (2013). ‘‘COPD management: role of symptom assessment in routine clinical practice”, Int J Chron Obstruct Pulmon Dis, vol 8 pp. 461-71.
208.van der Molen, T., et al. (2003). ‘‘Development, validity and responsiveness of the Clinical COPD Questionnaire”, Health Qual Life Outcomes, vol 1, pp. 13.
209.Vestbo, J., et al. (2014). ‘‘Should we view chronic obstructive pulmonary disease differently after ECLIPSE? A clinical perspective from the study team”, Am J Respir Crit Care Med, vol 189 (9), pp. 1022-30.
210.Vestbo, J., et al. (2008). ‘‘Evaluation of COPD Longitudinally to Identify Predictive Surrogate End-points (ECLIPSE)”, Eur Respir J, vol 31 (4), pp. 869-73.
211.Wanger, J., et al. (2005). ‘‘Standardisation of the measurement of lung volumes”, Eur Respir J, vol 26 (3), pp. 511-22.
212.Washko, G.R. (2012). ‘‘The role and potential of imaging in COPD”, Med Clin North Am, vol 96 (4), pp. 729-43.
213.Wedzicha, J.A. (2013). ‘‘GOLD and ABCD-a good start, but now for the evidence?”, Lancet Respir Med, vol 1 (1), pp. 4-5.
214.Wegner, R.E., et al. (1994). ‘‘Factor analysis of exercise capacity, dyspnoea ratings and lung function in patients with severe COPD”, Eur Respir J, vol 7 (4), pp. 725-9.
215.Wise, R.A., C.D. Brown (2005). ‘‘Minimal clinically important differences in the six-minute walk test and the incremental shuttle walking test”, COPD, vol 2 (1), pp. 125-9.
216.Witek, T.J., Jr., D.A. Mahler (2003). ‘‘Minimal important difference of the transition dyspnoea index in a multinational clinical trial”, Eur Respir J, vol 21 (2), pp. 267-72.
217.World Health Organization, Center for disease control and prevention
(2010). Global Adult Tobacco Survey (GATS) Viet Nam 2010.
218.Xie, X., et al. (2012). ‘‘Morphological measurements in computed tomography correlate with airflow obstruction in chronic obstructive pulmonary disease: systematic review and meta-analysis”, Eur Radiol, vol 22 (10), pp. 2085-93.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất