Kiến thức, thái độ, thực hành về chăm sóc sức khoẻ tại nhà của các bác sĩ tại quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ

Chăm sóc sức khoẻ tại nhà (CSSKTN) là một chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân hơn các loại hình khác và mang lại nhiều lợi ích. Mục tiêu nhằm xác định Kiến thức, Thái độ, Thực hành về CSSKTN của các bác sĩ (BS), được thực hiện ở quận Ninh Kiều qua hai giai đoạn định tính và cắt ngang. Giai đoạn 1 gồm 5 phỏng vấn sâu, 2 thảo luận nhóm và nghiên cứu thử trên 72 BS. Trong giai đoạn 2, có 188 BS được chọn từ phương pháp ngẫu nhiên hệ thống ở 11 bệnh viện, 13 trạm y tế và 16 phòng mạch tư tự điền một bộ câu hỏi gồm 40 câu. Kết quả cho thấy 69.1% BS có kiến thức tốt về CSSKTN, 73.4% có thái độ tích cực, và 39.4% đã từng CSSKTN. Có mối quan hệ có ý nghĩa thống kê giữa Tuổi, Kiến thức, Thực hành tương lai và Nhu cầu đào tạo CSSKTN; giữa Trình độ sau đại học và thực hành CSSKTN. Kết luận và kiến nghị: Có một tỷ lệ cao các BS có kiến thức tốt và thái độ tích cực về CSSKTN. Trong thực hành lâm sàng, nên thành lập CSSKTN liên kết bởi nhiều chuyên khoa, điều phối bởi BSGĐ để cải thiện CSSK cho cộng đồng. Trong đào tạo y khoa, nên kết hợp CSSKTN vào giảng dạy đại học và sau đại học.

CSSKTN được bắt đầu ở Hoa Kỳ vào thế kỷ 19, sau đó phát triển mạnh vào đầu thế kỷ 20 và có suy giảm sau chiến tranh thế giới thứ hai cho đến những năm 1980. Như là một công nghệ, CSSKTN đã phát triển tới 20% một năm trong hơn 10 năm qua [5]. CSSKTN mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân và thầy thuốc. Đây là một trong những lĩnh vực quan trọng của y học gia đình (YHGĐ) cung cấp cho bệnh nhân một sự chăm sóc toàn diện, liên tục, phối hợp, lấy bệnh nhân và gia đình làm trung tâm. Nó ngăn ngừa những trường hợp nhập viện không cần thiết, cấp cứu ban đầu khẩn cấp cũng như là chăm sóc lâu dài cho nhiều bệnh nhân khác nhau và tăng cường mối quan hệ thầy thuốc – bệnh nhân. [1]

Trong khi CSSKTN đã phát triển nhanh trên thế giới, nó vẫn còn mang tính lẻ tẻ ở Việt Nam. Nghiên cứu này sẽ là cơ sở cho các nhà hoạch định chính sách, nhân viên y tế và các nhà quản lý y tế phát triển một chương trình CSSKTN dựa trên sự hiểu biết đúng đắn về các bác sĩ – những người đang và sẽ thực hiện CSSKTN – trong khía cạnh kiến thức, thái độ, thực hành. Đây còn là bằng chứng cho các nhà giáo dục trong việc cải tiến chương trình đào tạo, đặc biệt cho đối tượng chuyên khoa I YHGĐ được mong đợi sẽ CSSKTN cho cộng đồng nhiều nhất. Nghiên cứu nhằm mục tiêu xác định kiến thức, thái độ, thực hành về CSSKTN của các bác sĩ ở quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ.

2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CứU

2.1. GIAI ĐOẠN 1:

2.1.1. Phát triển bộ câu hỏi

Với khảo sát định tính, phương pháp chọn mẫu có chủ đích được sử dụng. Có 5 cuộc phỏng vấn sâu (PVS) và 2 thảo luận nhóm có trọng tâm (TLN). Các PVS được thực hiện với những người cung cấp thông tin: 01 lãnh đạo sở y tế, khoa lâm sàng ở bệnh viện, bộ môn lâm sàng thuộc trường, một BS chuyên khoa I đang CSSKTN và một BS khác chưa thực hiện; 02 TLN với 5 BS từ các chuyên khoa chính và 5 BS thực hành YHGĐ.

2.1.2. Nghiên cứu thử:

Mẫu được rút ra từ BV đa khoa trung ương Cần thơ, BV nhi đồng, và các BS đang học YHGĐ. 72 đối tượng (Bộ câu hỏi đầu tiên gồm 18 câu x 4 đối tượng/câu) được chọn một cách thuận tiện và có chủ đích để trả lời bộ câu hỏi cũng như góp ý phản hồi và đề nghị cải thiện. Cronbach’s alpha chọn ở mức 0.7 trở lên được dùng để kiểm tra độ tin cậy.

2.2. GIAI ĐOẠN 2: Nghiên cứu cắt ngang

Dân số chọn mẫu bao gồm các bác sĩ từ 11 BV đa khoa và chuyên khoa, 13 trạm y tế và 16 phòng mạch tư trong quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ. Dựa trên tỷ lệ các bác sĩ mong đợi thực hiện CSSKTN trong nghiên cứu thử (P = 0.417), cỡ mẫu tính toán là 191 đối tượng. Tất cả các bác sĩ được sắp xếp theo nhóm từ cơ sở y tế đầu tiên đến thứ 13. Chọn mẫu ngẫu nhiên hệ thống được sử dụng. Mức độ tin cậy được chọn là 0.05.

Tất cả các đối tượng đồng ý tham gia nghiên cứu và kí tên vào bảng đồng ý sẽ trả lời một bộ câu hỏi tự điền, không ghi tên, bán cấu trúc gồm 40 câu hỏi.

Thời gian thu thập và phân tích số liệu: tháng 12/2007 – 03/2009.

Phân tích bằng phần mềm SPSS 12.0.1. Các phần Kiến thức và thái độ sẽ được cho điểm trên mỗi câu trả lời và cộng điểm tổng của từng phần để xếp loại. bác sĩ có Kiến thức tốt hoặc Thái độ tích cực khi điểm đạt từ 80% tổng số điểm các câu trở lên.