Kiến thức, thái độ và thực hành về HIV/AIDS của cán bộ Y Tế tỉnh Thái Nguyên

Ngành y tế Thái Nguyên đang phải đối mặt với sự tăng nhanh số lượng HIV/AIDS trên địa bàn. Tuy nhiên, hiện tại chúng ta còn biết rất ít về sự chuẩn bị nguồn nhân sự cán bộ y tế của địa phương cũng như khả năng thực hành của đội ngũ này để đối phó với thực trạng trên. Do vậy, sự hiểu biết về kiến thức, thái độ và thực hành của các cán bộ y tế của Thái Nguyên về điều trị HIV/AIDS rất quan trọng.

Phương pháp:

Nghiên cứu được tiến hành theo phương pháp điều tra cắt ngang trên 229 cán bộ y tế (gồm cả bác sỹ và y sỹ) trong thời gian 12/2004. Đối tượng được lựa chọn vào nghiên cứu là các cán bộ y tế có tiếp xúc với người nhiễm HIV/AIDS. Công cụ nghiên cứu là bộ câu hỏi tự điền. Phần phân tích số liệu được thực hiện theo phương pháp thống kê mô tả, phân tích song biến và đa biến. Các phân tích thông kê được tiến hành trên phần mềm SAS 8.0

Các phát hiện chính

1. Kiến thức:

Phần lớn (90-98%) các thầy thuốc đều nhận thức được là chế độ một vợ một chồng, an toàn tình dục, dùng bơm kim tiêm tiệt trùng có thể phòng được lây nhiễm HIV

Có sự hiểu sai lệch về một số đường lây truyền khác. 50% nghĩ là dinh dưỡng tốt có thể bảo vệ không bị nhiễm HIV. 17,5% nghĩ là chạm vào bệnh nhân HTV/AIDS có thể bị lây nhiễm, 25,6% nghĩ là HIV có thể lây qua đường muỗi đốt, và 20,1% thầy thuốc nghĩ là dùng chung toa let với người nhiễm HIV/AIDS có thể lây truyền HIV.

Kiến thức về sinh học của HIV rất hạn chế. Chỉ 20.8% thầy thuốc biết là có trên 1 loại HIV. 72,8% biết là nhìn chung, các test huyết thanh dùng chẩn đoán nhiễm HIV có tác dụng phát hiện sớm nhiễm HIV từ 1-7 tháng sau khi bị phơi nhiễm. 71,8% biết là điều trị các bệnh viêm nhiễm đường sinh dục có thể làm giảm nguy cơ nhiễm HIV.

2. Thái độ:

Khoảng 17,8% thầy thuốc lo ngại về sự lây nhiễm HIV qua các tiếp xúc lâm sàng với các bệnh nhân AIDS. 65,6% thầy thuốc đồng ý với quan điểm là nên cho các bệnh nhân HIV/AIDS điều trị ở các phòng khám hoặc bệnh viện riêng. Phần lớn các thầy thuốc (69,8%) đồng ý là cán bộ y tế nên được phép tiến hành xét nghiệm HIV trên bệnh nhân mà không cần hỏi ý kiến của họ. Tuy nhiên, chỉ 71,2% đồng ý là nên xét nghiệm HIV trên các cán bộ y tế mà không cần hỏi ý kiến của họ. Khoảng 16,6% thầy thuốc tán thành với quan điểm là thày thuốc nên có quyền từ chối khám, điều trị cho bệnh nhân AIDS.

3. Thực hành:

81,4% thầy thuốc đã gặp bệnh nhân HIV/AIDS trong quá trình làm việc. Khoảng 1/3 (31,4%) đã gặp ít nhất trên 20 bệnh nhân HIV/AIDS. Trong số các thầy thuốc đã từng tiếp xúc với bênh nhân HIV/AIDS, trên 1/3 (30,1%) đã cung cấp dịch vụ khám và điều trị cho các bệnh nhân này, số còn lại báo cáo là họ đã chuyển bệnh nhân HIV/AIDS tới các chuyên gia. Trong số các thầy thuốc đã khám và điều trị cho bệnh nhân

HIV/AIDS, một số (20% – 40%) đã điều trị các nhiễm trùng cơ hội, chăm sóc dinh dưỡng, điều trị giảm nhẹ nhiễm trùng cơ hội cho bệnh nhân HIV/AIDS. Chỉ có 12,4% trong số này có kê đơn các thuốc kháng vi rút.

Trong số 27 thầy thuốc dùng thuốc kháng vi rút cho bệnh nhân HIV/AIDS, chỉ có 47,4% áp dụng 3 loại thuốc kháng vi rút, và 42,1% trong số họ kê đơn các thuốc này cho bệnh nhân trong thời gian trên 6 tháng.

Đại đa số các thầy thuốc (98,5%) nói là họ đã dùng bơm kim tiêm 1 lần trong khi hành nghề. Khoảng 76,8% số thầy thuốc đi găng tay khi tiếp xúc với máu hoặc dịch. 42,7% thầy thuốc đã từng bị kim tiêm đâm phải. 47,0% thày thuốc đã có xét nghiệm máu về HIV.

4. Phân tích song biến và đa biến:

Nhìn chung không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về kiến thức, thái độ và thực hành giữa thầy thuốc chuyên khoa và đa khoa.Tuy nhiên, kiến thức sinh học về HIV của thầy thuốc có mối liên quan chặt chẽ với số lượng bệnh nhân của họ. Kiến thức sinh học HIV của các thầy thuốc có trên 20 bệnh nhân tốt hơn so với những thầy thuốc có số lượng bệnh nhân bằng hoặc dưới 20.Cũng có mối tương quan giữa kiến thức của các thầy thuốc đã dự bất cứ loại tập huấn về HIV/AIDS với kiến thức chung của thầy thuốc. Những thầy thuốc đã dự tập huấn về HIV/AIDS có kiến thức sinh học về HIV tốt hơn so với những người chưa được dự một khoá tập huấn HIV/AIDS nào. Thêm nữa, kiến thức của các thầy thuốc ở lứa tuổi trên 39 dường có phần tốt hơn những thày thuốc trẻ.

Số lượng bệnh nhân của thày thuốc liên quan đến thái độ tích cực của thầy thuốc.

CÁC CHỮ VIẾT TẮT V

TÓM TẮT 1

ĐẶT VẤN ĐÈ 5

TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 8

1. Tình hình nhiễm HIV/AIDS trên thế giới và Việt Nam 8

2. Các biểu hiện lâm sàng và xét nghiệm của HIV/AIDS 10

3. Thực trạng về kiến thức, thái độ và thực hành của thày thuốc 13

4. Vài nét về tình hình kinh tế, xã hội, y tế và HIV/AIDS tại tỉnh 19

Thái Nguyên

CHƯƠNG 1: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 21

1.1 Phương pháp nghiên cứu 21

1.2 Đối tượng nghiên cứu 21

1.3 Địa điểm nghiên cứu 21

1.4 Thời gian nghiê n cứu 21

1.5 Mẫu nghiên cứu 22

1.5 Thu thập số liệu 23

1.5 Phân tích số liệu 25

CHƯƠNG 2: KẾT QUẢ 28

2.1 Một số đặc điểm chung của quần thể nghiên cứu 28

2.2 Kiến thức của các thày thuốc về HIV/AIDS 29

2.3 Thái độ của thày thuốc đối với HIV/AIDS 37

2.4 Thực hành của thày thuốc trong chăm sóc và điều trị HIV/AIDS 39

2.5 Kết quả phân tích song biến 42

2.6 Kết quả phân tích đa biến 44

CHƯƠNG 3: BÀN LUẬN 46

HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU 49

KẾT LUẬN 50

KHUYẾN NGHỊ 51

NỘI DUNG CÁC BẢNG 52

Tài liệu tham khảo 73

Phụ lục: Bộ câu hỏi 77