Kiến thức, thực hành và các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị ở bệnh nhân mắc đang điều trị

Luận văn Kiến thức, thực hành và các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị ở bệnh nhân mắc đang điều trị tại bệnh viện da liễu trung ương, năm 2013.Vảy nến là một bệnh da mạn tính thường gặp và hay tái phát. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi mọi chủng tộc và các lục địa. Bệnh chiếm khoảng 2-3% dân số thế giới và theo Thirumoorthy thì trên thế giới có khoảng 80-100 triệu ngƣời bị vảy nến [21]. Ở Việt Nam ƣớc tính bệnh cũng chiếm khoảng 1 5% dân số [5]. Bệnh tuy ít gây nguy hiểm đến tính mạng nhƣng ảnh hƣởng nhiều đến thẩm mỹ và chất lƣợng cuộc sống

Cơ chế bệnh sinh của bệnh vảy nến v n còn nhiều vấn đề chƣa rõ. Tuy nhiên hầu hết các tác giả đều thống nhất đây là một bệnh có liên quan đến yếu tố di truyền và cơ chế miễn dịch dƣới tác động của một số yếu tố khởi phát nhƣ stress nhiễm khuẩn khu trú sang chấn cơ học [5].

Cho đến nay bệnh vảy nến chƣa có thuốc điều trị đặc hiệu. Các phƣơng pháp điều trị chỉ nhằm mục tiêu làm giảm sạch thƣơng tổn và kéo dài thời gian ổn định. Ngoài các phƣơng pháp điều trị triệu chứng gần đây nhờ những tiến bộ trong nghiên cứu cơ chế bệnh sinh của vảy nến đặc biệt là những phát hiện về cơ chế miễn dịch với tầm quan trọng của lympho T và các tế bào các cytokin liên quan ngƣời ta nghiên cứu nhiều loại thuốc mới tác động vào các khâu khác nhau của cơ chế bệnh sinh của vảy nến nhƣ cyclosporin A retinoid vitamin D3 các chất sinh học. Các thuốc này đều có hiệu quả điều trị tốt nhƣng cũng kèm theo nhiều tác dụng không mong muốn nhƣ gây độc gan th n tuỷ xƣơng ảnh hƣởng đến thai nhi… và giá thành còn cao. Vì v y lựa chọn một phƣơng pháp điều trị thích hợp nhất cho mỗi bệnh nhân vảy nến v n là một công việc khó khăn cho các bác sỹ lâm sàng. Do đó ngƣời bệnh cần tuân thủ và hợp tác với thầy thuốc để việc trị liệu đạt hiệu quả. Ngoài ra một lối sống lành mạnh với tinh thần lạc quan yêu đời kết hợp chế độ dinh dƣ ng hợp lí biết cách chế ngự căng thẳng vệ sinh đúng cách là những việc khả thi giúp bệnh nhân có cuộc sống tốt đẹp dù cho một phần cuộc sống của họ luôn phải đồng hành với bệnh vảy nến [2].

Một điều vô cùng quan trọng là trong quá trình điều trị cần phải tƣ vấn cho bệnh nhân. Do đặc điểm vảy nến là bệnh mạn tính nên cần khuyên bệnh nhân không đƣợc lơ là tự động bỏ thuốc khi thấy thƣơng tổn đã giảm. Đặc biệt không tự ý sử dụng những thuốc không rõ nguồn gốc để tránh bệnh có thể chuyển sang thể nặng hơn. Hƣớng d n bệnh nhân tuân thủ chế độ điều trị theo từng giai đoạn bệnh đồng thời phải hạn chế bia rượu thuốc lá tránh stress và điều trị triệt để các bệnh mạn tính khác nếu có. Có nhƣ v y mới tránh đƣợc các biến chứng và kéo dài thời gian ổn định.

Ở nƣớc ta đã có nhiều nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng c n lâm sàng và hiệu quả một số phƣơng pháp điều trị bệnh vảy nến.. Tuy nhiên chƣa có nghiên cứu nào đề c p đến kiến thức thực hành về tuân thủ điều trị của bệnh vảy nến một cách toàn diện về chế độ dùng thuốc vệ sinh và chế độ dinh dưỡng. Vì v y chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Kiến thức, thực hành và các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị ở bệnh nhân mắc bệnh vảy nến đang điều trị tại bệnh viện Da liễu Trung ương, năm 2013” với hai mục tiêu:

MỤC LỤC Kiến thức, thực hành và các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị ở bệnh nhân mắc bệnh vảy nến đang điều trị tại bệnh viện Da liễu Trung ương, năm 2013

ĐẶT VẤN ĐỀ………………………………………………………………………………………………. 1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN ………………………………………………………………………………. 3

1.1. Đại cƣơng về bệnh vảy nến ……………………………………………………………………. 3

1.1.1. Định nghĩa ……………………………………………………………………………………. 3

1.1.2. Dịch tễ …………………………………………………………………………………………. 3

1.1.3. Chẩn đoán ……………………………………………………………………………………. 3

1.1.4. Triệu chứng lâm sàng ……………………………………………………………………. 5

1.1.5. Thể lâm sàng ………………………………………………………………………………… 5

1.1.6. Biến chứng ………………………………………………………………………………….. 6

1.1.7. Điều trị ………………………………………………………………………………………… 6

1.2. Tuân thủ điều trị và các yếu tố ảnh hƣởng đến tuân thủ điều trị ………………….. 8

1.2.1. Khái niệm tuân thủ điều trị …………………………………………………………….. 8

1.2.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến tuân thủ điều trị trên bệnh nhân vảy nến ………… 8

1.2.3. Các nghiên cứu về tuân thủ điều trị …………………………………………………. 9

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………………………. 11

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ………………………………………………………………………….. 11

2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân ………………………………………………………….. 11

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân ………………………………………………………. 11

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu …………………………………………………………. 11

2.3. Thiết kế nghiên cứu …………………………………………………………………………….. 11

2.4. C m u chọn m u nghiên cứu ……………………………………………………………… 11

2.5. Công cụ thu th p số liệu ………………………………………………………………………. 11

2.6. Kỹ thu t thu th p số liệu………………………………………………………………………. 12

2.7. Các biến số nghiên cứu ……………………………………………………………………….. 12

2.8. Tiêu chuẩn đánh giá tuân thủ chế độ điều trị của bệnh nhân vảy nến ………… 13

2.8.1. Đánh giá về kiến thức tuân thủ điều trị của bệnh vảy nến …………………. 13

2.8.2. Đánh giá về thực hành về tuân thủ điều trị bệnh vảy nến………………….. 13

2.9. Xử lý số liệu ………………………………………………………………………………………. 14

2.10. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu. ………………………………………………………. 14

2.11. Sai số và biện pháp khắc phục ……………………………………………………………. 14

2.11.1. Sai số ……………………………………………………………………………………….. 14

2.11.2. Biện pháp khắc phục ………………………………………………………………….. 15

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU …………………………………………………………… 16

3.1. Thông tin chung ĐTNC và đặc điểm về dịch vụ y tế ……………………………….. 16

3.2. Kiến thức, thực hành về tuân thủ điều trị của ĐTNC………………………………. 18

3.2.1. Kiến thức về tuân thủ điều trị của ĐTNC ……………………………………….. 18

3.2.2. Thực hành về tuân thủ điều trị của ĐTNC ……………………………………… 20

3.3 Các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị của ĐTNC ………………………………. 23

Chƣơng 4: BÀN LUẬN ……………………………………………………………………………….. 27

4.1. Thông tin chung của ĐTNC …………………………………………………………………. 27

4.2. Thực trạng kiến thức về tuân thủ điều trị của ĐTNC ……………………………….. 28

4.3. Thực trạng thực hành tuân thủ điều trị của ĐTNC…………………………………… 30

4.4. Một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị của ĐTNC …………………………. 33

4.5 Hạn chế của nghiên cứu: ………………………………………………………………………. 36

KẾT LUẬN ………………………………………………………………………………………………… 37

KHUYẾN NGHỊ …………………………………………………………………………………………. 38

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC