KiếN thức và thực hành chăm sóc dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ sơ sinh của cộng đồng tại Tỉnh Vĩnh Long
KiếN thức và thực hành chăm sóc dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ sơ sinh của cộng đồng tại Tỉnh Vĩnh Long
Lê Thị Hương,
Trần Thị Lan, Lưu Ngọc Hoạt
Tóm tắt
Mục đích của nghiên cứu nhằm tìm hiểu kiến thức và những hành vi hiện tại của cộng đồng trong việc chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh. Phương pháp nghiên cứu định tính bao gồm phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm đã được sử dụng để thu thập thông tin. Kết quả nghiên cứu cho thấy, 100% các bà mẹ đã được chăm sóc thai nghén trong thời kỳ mang thai, đa phần các bà mẹ đã sinh con tại cơ sở y tế. Các bà mẹ đã thực hành khá tốt việc cho con bú sữa non và bú hoàn toàn. Tuy nhiên vẫn còn một số điểm tồn tại như nhận thức của các bà mẹ về các tai biến sản khoa còn kém, một số trẻ còn được cho ăn bổ sung qua sớm. Chế độ ăn của bà mẹ trong sau khi sinh còn quá đơn điệu và kiêng khem rất nhiều thức ăn tốt như thịt gà, thịt bò, thức ăn tanh, rau xanh và quả chín. Các tập quán lạc hậu vẫn còn tồn tại như nghiền tỏi và ớt bôi lên môi của trẻ, nướng vỏ con ốc nghiền lấy bột hoặc dùng hạt tiêu rắc lên rốn củ a trẻ…
Hàng năm trên thế giới có khoảng 6 triệu trẻ em dưới 5 tuổi tử vong ở các nước đang phát triển và một cách trực tiếp hay gián tiếp có liên quan đến nguyên nhân do suy dinh dưỡng [1]. Tại Việt Nam, năm 1985 tỷ lệ suy dinh dưỡng là 51.5%, nhưng những năm gần đây, với sự phát triển của nền kinh tế xã hội và sự triển khai có hiệu quả của chương trình phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em (PEM) tỷ lệ suy dinh dưỡng đã giảm xuống một cách đáng kể, xuống còn 25.2% năm 2005 [2] và 19% năm 2007 [3].Tốc độ giảm suy dinh dưỡng trẻ em tại Việt Nam trong năm năm qua khoảng 2% một năm và Việt Nam được coi là một quốc gia duy nhất trong khu vực đạt tốc độ giảm suy dinh dưỡng nhanh theo tiến độ của tổ chức y tế thế giới (WHO) và UNICEF [2].
Bên cạnh những tiến bộ đã đạt đựợc, tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Namvẫn còn là vấn đề sức khỏe cộng đồng ở những vùng nông thôn nghèo và đặc biệt là các vùng nông thôn miền núi. Số liệu nghiên cứu quốc gia năm 2005 cho thấy rằng tỷ lệ suy dinh dưỡng ở vùng Tây Nguyên là 34.5%, Tây
Bắc 30.4%; Bắc trung bộ 30.0% [2]. Trong từng vùng sinh thái tỷ lệ suy dinh dưỡng cũng khác nhau giữa thành thị và nông thôn giữa miến núi và vùng đồng bằng.Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em như tình trạng kinh tế kém phát triển, mức sống thấp, đông con, tỷ lệ mắc các bệnh nhiễm trùng cao…nhưng một trong các nguyên nhân quan trọng có thể góp phần vào việc làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng của trẻ đó là chăm sócdinh dưỡng cho bà mẹ trong thời kỳ mang thai và nuôi dưỡng trẻ sơ sinh. Khi bà mẹ không được chăm sóc tốt trong thời kỳ mang thai sẽ có thể sinh ra những đứa trẻ bị suy dinh dưỡng từ trong bào thai, và đó là khởi điểm không tốt cho sự phát triển của trẻ trong tương lai. [4].Nuôi dưỡng trẻ sơ sinh là hết sức quan trọng đặc biệt là vấn đề nuôi con bằng sữa mẹ, nhiều nghiên cứu cho thấy rằng những em bé được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu sẽ có tình trạng dinh dưỡng tốt và giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng[5]. Kiến thức và hànhvi chăm sóc dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ sơ sinh đóng vai trò quan trọng ảnh hưởng đến cả sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu kiến thức, thực hành và niềm tin của cộng đồng trong việc chăm sóc dinhdưỡng cho bà mẹ và trẻ sơ sinh tại tỉnh Vĩnh Long.
TàI LIệU THAM KHảO
1. UNICEF. The State of the World’s children 2009.
2. Viện Dinh Dưỡng. Tình trạng dinh dưỡng trẻ em và bà mẹ năm 2005. Nhà xuất bản Y học 2006
3. ViệnDinh Dưỡng, Bộ Y tế 10 năm chương trình quốc gia phòng chống suy dinh dưỡng (1998-2008).
4. Dewey KG, Cohen RJ, Brown KH, Rivera LL. ảnh hưởng của nuôi con bú sữa mẹ hoàn toàn trong 4 tháng và trong 6 tháng đến tình trạng dinh dưỡng và phát
triển tinh thần của trẻ: Kết quả nghiên cứu thử nghiệm ngẫu nhiên tại Honduras. Journal of Nutrition 2001; 131(2): 262–7.
5. Arifeen S, Black RE, Antelman G, Baqui A, Caulfield L, Becker S. Nuôi con bú sữa mẹ hoàn toàn làm giảm tỷ lệ trẻ mắc và chết do nhiễm khuẩn đường hô hấp và tiêu chảy tại vùng Dhaka slums. Pediatrics 2001; 108(4): E67
6. Lê Thị Hương, Kiến thức và thực hành của bà mẹ và tình trạng dinh dưỡng của trẻ tại một huyện miền núi tỉnh Thanh hóa. Tạp chí Y học thực hành số 2009; 669, 2-6
7. Lê Thị Hương, Đỗ Hữu Hanh. Kiến thức và thực hành của bà mẹ và tình trạng dinh dưỡng của trẻ tại huyện Văn Yên tỉnh Yên Bái. Tạp chí Y học thực hành 2008; 643, 21-27
8. Lê Thị Hương, Kiến thức và thực hành của bà mẹ và tình trạng dinh dưỡng của trẻ tại huyện Hải lăng tỉnh Quảng Trị. Tạp chí khoa học dinh dưỡng và thực phẩm 2008; Volume 4 No.2. tháng9 2008, 40-48
9. Lê Thị Hương, Tình hình kinh tế, kiến thức và thực hành dinh dưỡng của bà mẹ và tình trạng dinh dưỡng của trẻ ở một vùng miền núi trung du bắc bộ tạp chí Y học thực hành 2007; 585,14-118
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất