KIẾN THỨC VỀ BỆNH LAO CỦA NGƯỜI DÂN HUYỆN BA VÌ, TỈNH HÀ TÂY

Do tình hình vi khuẩn lao kháng thuốc ngày càng tăng, đại dịch HIV/AIDS, nạn đói nghèo, bệnh lao đã quay trở lại và trở thành mối lo của nhiều quốc gia trên thế giới [4]. Hiện nay, bệnh lao vẫn là một trong những bệnh có số người mắc và tử vong cao nhất trên thế giới. Bệnh lao đứng hàng thứ 10 trong 10 nguyên nhân dẫn đầu gây ra gánh nặng bệnh tật [4]. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG) có khoảng 1,86 tỷ người bị nhiễm lao, chiếm 32% dân số thế giới, trong đó 16,2 triệu người bị bệnh lao [5].

Ở Việt Nam, bệnh lao vẫn là một vấn đề sức khoẻ trầm trọng [3], theo điều tra của chương trình chống lao quốc gia (CTCLQG), nguy cơ nhiễm lao hàng năm của nước ta là 1,7%. Việt Nam đứng thứ 13 trong 22 nước có số bệnh nhân lao cao nhất thế giới, ước tính số bệnh nhân lao phổi mới AFB(+) là 85/100.000 dân và mỗi năm có khoảng 20.000 người chết do lao [1].

Trong những năm qua, CTCLQG Việt Nam đã nỗ lực triển khai hoạt động và đã đạt được những kết quả đáng mừng: Tỷ lệ phát hiện bệnh lao có xu hướng tăng lên, đặc biệt là số lao phổi mới AFB (+). Tuy nhiên, tình hình phát hiện bệnh lao khác nhau giữa các khu vực địa lý – kinh tế. Việc phát hiện bệnh nhân chủ yếu bằng phương pháp thụ động [3], tức là người dân phải tự nhận biết được các dấu hiệu nghi lao, tin rằng bệnh lao có thể phòng và chữa được, từ đó mới xóa bỏ mặc cảm và chủ động đi khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế. Tại Hà Tây, CTCLQG đã triển khai ở 100% các xã, song công tác phát hiện bệnh nhân lao tại tỉnh Hà Tây nói chung và huyện Ba Vì nói riêng còn gặp nhiều khó khăn. Để giúp cho công tác truyền thông giáo dục sức khoẻ (TT – GDSK) đối với người dân được phù hợp và hiệu quả hơn, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu:

1. Mô tả kiến thức về bệnh lao của người dân huyện Ba Vì.

2. Mô tả các yếu tố ảnh hưởng đến kiến thức bệnh lao của người dân tại huyện Ba Vì.

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1. Địa điểm nghiên cứu

Nghiên cứu được tiến hành tại các hộ gia đình thuộc cơ sở thực địa dịch tễ học FilaBavi, huyện Ba Vì, tỉnh Hà Tây.

2. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên,  mỗi hộ  gia đình phỏng vấn một người. Trong danh sách hộ gia đình, hộ đầu tiên của danh sách sẽ chọn phỏng vấn nam giới (nếu không có nam giới ≥ 15 tuổi trong hộ, sẽ phỏng vấn nữ  thay thế), hộ gia đình tiếp theo sẽ chọn phỏng vấn nữ giới (nếu không có nữ giới ≥ 15 tuổi trong hộ, sẽ phỏng vấn nam thay thế). Nếu khi đến hộ gia đình để phỏng vấn, gặp cùng một lúc từ  hai người  15 tuổi  trở  lên (nam hoặc  nữ) trong diện phải phỏng vấn, điều tra viên sẽ tiến hành bốc thăm chọn ngẫu nhiên người sẽ phỏng vấn.

3. Phương pháp nghiên cứu

Thiết kế nghiên cứu

Nghiên cứu mô tả cắt ngang, thực hiện qua điều tra phỏng vấn người dân bằng bộ câu hỏi thiết kế sẵn. Cỡ mẫu và chọn mẫu

Mẫu gồm 69 cụm thuộc 29/32 xã, thị trấn của huyện Ba Vì. Tổng số hộ gia đình trong diện điều tra là 12.143.

Phương pháp thu thập thông tin

Thông tin được thu thập qua việc phỏng vấn

các đối tượng thuộc diện điều tra. Sử dụng đội ngũ điều tra viên và giám sát viên của FilaBavi.

Bộ câu hỏi được thiết kế và chỉnh sửa sau khi thử nghiệm. Bộ câu hỏi bao gồm các thông tin về cá nhân người được phỏng vấn, 11 câu hỏi điều tra về kiến thức bệnh lao và các câu hỏi về kênh/ phương tiện cung cấp thông tin về bệnh lao tới người dân.