Lâm sàng, hình ảnh chụp cắt lớp vi tính chấn thương sọ não nặng
Lâm sàng, hình ảnh chụp cắt lớp vi tính chấn thương sọ não nặng
Đồng Văn Hệ, Vũ Ngọc Tú
Đặt vấn đề:
Chấn thương sọ não nặng (CTSN nặng) là CTSN hôn mê (3= GCS =8). Dù số lượng CTSN nặng chỉ chiếm 10% tổng số bệnh nhân CTSN nhưng lại là nguyên nhân chính gây tử vong. Nhóm bệnh nhân này có thể có những biểu hiện rất nặng trên cả lâm sàng và hình ảnh chụp cắt lớp vi tính (CLVT)sọ não hoặc chỉ nặng trên lâm sàng. Việc đánh giá nhanh, sớm và chính xác các dấu hiệu lâm sàng cũng như hình ảnh tổn thương trên CLVT sẽ giúp thầy thuốc lâm sàng có những chẩn đoán và điều trị hợp lý. Điều đó sẽ làm giảm tỷ lệ tử vong và di chứng sau chấn thương. Trên thế giới có nhiều bài viết đề cập tới vấn đề này nhưng tại Việt Nam còn ít được quan tâm.
Chính vì thế, chúng tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích: mô tả dấu hiệu lâm sàng, hình ảnh chụp cắt lớp vi tính của bệnh nhân CTSN nặng tại Bệnh viện Việt Đức.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu mô tả tiến cứu dựa vào 138 bệnh nhân CTSN nặng (chọn lọc từ 825 bệnh nhân CTSN) đã được điều trị tại Bệnh viện Việt Đức trong khoảng thời gian từ 1/5/2006 tới 30/8/2006. Những bệnh nhân này đáp ứng đủ điều kiện: khi nhập viện hôn mê (GCS = 3-8), tuổi > 5 và có phim chụp CLVT sọ não. Bệnh nhân sẽ được loại ra khỏi nghiên cứu nếu nghiên cứu viên không trực tiếp khám và đánh giá bệnh. Nghiên cứu viên trực tiếp xem xét hồ sơ, bệnh án, đọc phim và ghi chép các dấu hiệu lâm sàng, hình ảnh tổn thương trên CLVT sọ não vào bệnh án mẫu. Những đặc điểm đó như thời gian tai nạn, thời gian nhập viện, tri giác, tuần hoàn, hô hấp, liệt, đồng tử, dấu hiệu vỡ nền sọ, liệt các dây thần kinh sọ, tổn thương da đầu… Tổn thương trên CLVT bao gồm các dấu hiệu như máu tụ NMC, DMC, trong não, trong não thất, dập não, chảy máu dưới màng mềm, bể đáy còn, bị hẹp lại hay bị xóa, đường giữa lệch ít < 5mm, hay lệch 5-10 mm, hay lệch >10mm, rãnh cuốn não còn hay mất, bị di lệch…
Phương thức điều trị như đặt nội khí quản, mở khí quản, thở máy, đặt ống thông dạ dày, ống thông nước tiểu, truyền dịch đẳng trương, manitol20%, mổ lấy máu tụ, mổ giải tỏa não, dẫn lưu não thất… hay các điều trị phối hợp khác do chấn thương ngực, chấn thương bụng, gãy chi, chấn thương cột sống kèm theo. Kết quả điều trị sớm được đánh giá bằng tỷ lệ sống chết khi ra viện, mức độ liệt, hồi phục, nhiễm trùng, mổ lại vì chảy máu, phù não, rò dịch qua vết thương. Bệnh nhân được coi là chết nếu chết tại Bệnhviện Việt Đức, hoặc vì quá nặng nên gia đình xin về. Bệnh nhân được coi là sống nếu ra viện bình thường, hoặc ra viện nhưng vẫn cần sự trợ giúp của một số thuốc
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất