LIÊN QUAN GIỮA NỒNG ĐỘ TESTOSTERONE, ESTROGEN VÀ LOÃNG XƯƠNG Ở NAM GIỚI TRÊN 50 TUỔI
LIÊN QUAN GIỮA NỒNG ĐỘ TESTOSTERONE, ESTROGEN VÀ LOÃNG XƯƠNG Ở NAM GIỚI TRÊN 50 TUỔI
Mai Duy Linh*, Cao Thanh Ngọc**, Nguyễn Đình Phú**
TÓM TẮT :
Mở đầu: Năm 2011, nước ta đã bước vào giai đoạn già hoá dân số kèm theo đó là sự gia tăng tỉ lệ các bệnh về cơ xương khớp. Loãng xương, và biến chứng nặng nề nhất là gãy xương, đã thu hút được nhiều sự quan tâm trên toàn thế giới và bước đầu được quan tâm tại Việt Nam. Tỉ lệ loãng xương ở nam giới Việt Nam sau 50 tuổi là 10%. Mặc dù tỉ lệ loãng xương và gãy xương ở nam giới thấp hơn ở nữ nhưng khi có biến chứng gãy xương, tỉ lệ mắc các bệnh thứ phát và tỉ lệ tử vong của nam giới cao hơn rõ rệt so với nữ. Ngoài các yếu tố nguy cơ loãng xương chung ở cả hai giới đã được xác định, vai trò của hormone sinh dục trong loãng xương nam giới đang nổi lên như một vấn đề phức tạp. Trong khi ở nữ giới, vai trò của estrogen đã được khẳng định và đã được áp dụng thành liệu pháp hormone thay thế ở phụ nữ mãn kinh, thì ở nam giới, vai trò của hormone sinh dục với loãng xương còn nhiều tranh cãi. Điều đó khiến cho việc nghiên cứu ứng dụng liệu pháp hormone thay thế ở nam giới vẫn còn đang bị bỏ ngỏ.
Mục tiêu nghiên cứu: Khảo sát liên quan giữa nồng độ hormone estradiol, testosterone và loãng xương ở nam giới trên 50 tuổi.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Bệnh chứng. Thực hiện trên 44 bệnh nhân loãng xương và 46 đối tượng không bị loãng xương, nam giới tuổi từ 50 trở lên tại Khoa Nội Cơ Xương Khớp, phòng khám nội tổng hợp và khoa chấn thương chỉnh hình Bệnh Viện Chợ Rẫy từ tháng 10/2013 đến 04/2014. Chẩn đoán loãng xương bằng cách đo mật độ xương bằng phương pháp DXA và theo tiêu chuẩn của Tổ chức y tế thế. Đối tượng nghiên cứu được thu thập đầy đủ các dữ kiện về nhân trắc, tiền sử hút thuốc lá, gãy xương, nghiện rượu, ít vận động và đo nồng độ estradiol, testosterone, vitamin D, canxi máu.
Kết quả: Độ tuổi các đối tượng nghiên cứu phân bố tương tự nhau ở 2 nhóm và chia đều cho mỗi nhóm tuổi. Kết quả phân tích nhị biến: Nhóm loãng xương có tỉ lệ nhẹ cân, ít vận động, tiền căn gãy xương cao hơn so với nhóm không loãng xương (p<0,05). Trong khi đó, nghiên cứu không ghi nhận được sự khác biệt về tỉ lệ hút thuốc lá, nghiện rượu thiếu vitamin D và thiếu canxi máu ở 2 nhóm. Nồng độ testosterone toàn phần, tự do, sinh khả dụng ở nhóm bệnh thấp hơn so với nhóm chứng (p<0,05). Các chỉ số của hormone estradiol ở nhóm bệnh có xu hướng thấp hơn nhóm chứng, nhưng sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Phân tích đa biến: nồng độ testosterone toàn phần giảm có ảnh hưởng lớn nhất, làm tăng nguy cơ loãng xương gấp 85 lần khi giảm 1 độ lệch chuẩn.
Kết luận: Nồng độ testosterone toàn phần thấp là yếu tố nguy cơ độc lập của loãng xương và không tìm thấy mối liên quan giữa nồng độ estrogen và loãng xương ở nam giới sau 50 tuổi.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất