Mầm bệnh ký sinh trùng gây bệnh cho người trong nước thải tại một số thành phố và nông thôn miền Bắc

Nghiên cứu nhằm xác định mầm bệnh ký sinh trùng trong nước thải tại một số thành phố và nông thôn. Xét nghiệm 900 mẫu nước thải tại 3 thành phố và 3 vùng nông thôn cho thấy các mẫu nước ở thành phố và nông thôn đều có nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng, đặc biệt là mầm bệnh đơn bào. Tỷ lệ ô nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng ở nước thải thành phố và nông thôn tương ứng là: tỷ lệ nhiễm giun sán chung 16,0% và 25,8%, trong đó tại Nam Định là 28,7% và 35,3%, tại Hòa Bình là 4,7% và 16,7%, tại Hà Nội là 14,7% và 25,3%; tỷ lệ nhiễm đơn bào chung 26,2% và 38,9%, trong đó tại Nam Định là 40,7% và 54,0%, Hòa Bình là 22,0% và 36,7%, tại Hà Nội là 16,0% và 26,0%. Tại thành phố và nông thôn Nam Định, Hoà Bình và Hà Nội, nước thải đều bị ô nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng giun sán và đơn bào gây bệnh cho người.

Mầm bệnh ký sinh trùng từ môi trường xâm nhập vào con người chủ yếu qua đường ăn uống hay đường da/niêm mạc có liên quan đến môi trường nước. Trong môi trường, nước thải được xem là nguồn lây lan mầm bệnh quan trọng nhất, trong đó có mầm bệnh ký sinh trùng [1]. Nước thải bị ô nhiễm từ nhiều nguồn bao gồm nước thải sinh hoạt, nước thải bệnh viện, nhà máy, nước thải tự nhiên đều chứa đựng trong đó nhiều nguyên nhân gây bệnh cho người.

Sử dụng nước thải để tưới rau và nuôi cá là phổ biến ở Việt Nam, cả ở thành phố và nông thôn, thậm chí có nơi còn uống nước lã hay dùng nước thải rửa rau [6]. Trong khi đó các bệnh giun sán và đơn bào liên quan đến nước thải rất phổ biến ở Việt nam như giun đường ruột và đơn bào đường ruột [3, 6, 7]. Một nghiên cứu gần đây cho thấy tỷ lệ nhiễm mầm bệnh giun sán trên rau tại thành phố là 1,2 – 8,2% và tại nông thôn là 6,1 – 10%; tỷ lệ ô nhiễm đơn bào trên rau tại thành phố là 23,6 – 53% và tại nông thôn là 23,9 – 72,7% [2] và các địa phương này đều dùng nước thải để tưới rau.

Như vậy, nghiên cứu này đánh giá ô nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng từ nguồn nước thải một số thành phố và nông thôn miền Bắc sẽ góp phần trả lời cho câu hỏi: trong nước thải thành phố và nông thôn chứa mầm bệnh ký sinh trùng nào truyền cho người và từ đó đề xuất giải pháp thích hợp nhằm giảm thiểu nguy cơ nhiễm ký sinh trùng từ nguồn nước bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Mục tiêu nghiên cứu: Xác định các mầm bệnh ký sinh trùng (giun sán và đơn bào) trong nước thải tại một số thành phố và nông thôn miền Bắc.