Mô hình kháng thuốc kháng sinh của các tác nhân gây nhiễm trùng bệnh viện: xu hướng trong mấy năm qua

Trong vài thập kỷ qua, tỷ lệ đề kháng và những mối liên quan của nó tới các bệnh nhiễm trùng nặng đã tăng lên một cách báo động. Trong số đó, tăng tỷ lệ đề kháng của các vi khuẩn gây nhiễm trùng bệnh viện có ý nghĩa cực kỳ quan trọng. ë Mỹ, hàng năm có trên 2 triệu l−ợt nhiễm trùng bệnh viện gây ra do các vi khuẩn đề kháng. Sự kháng thuốc này đã làm tăng tỷ lệ mắc bệnh,  tỷ lệ tử vong và chi phí điều trị. Cũng ở Mỹ, nhiễm trùng bệnh viện đã góp phần hoặc là gây ra hơn 77.000 tr−ờng hợp tử vong hàng năm và chi phí cho các tr−ờng hợp này mất khoảng 5-10 tỷ đô la.

Qua nhiều kênh tư vấn về bệnh tật, người ta đã kết luận rằng, cần phải có một mạng lưới giám sát, giáo dục cho nhân viên y tế và cộng đồng;  phải  có  các  nghiên  cứu  cơ  bản  theo h−ớng phát triển các ph−ơng pháp điều trị và phòng bệnh mới để đối phó với kháng thuốc trong nhiễm trùng bệnh viện. Bài tổng quan này sẽ tóm tắt những số liệu gần đây về một số mạng l−ới giám sát hiện có và thảo luận về tầm quan  trọng  của  vấn  đề  kháng  thuốc  trong nhiễm trùng bệnh viện.

Rất nhiều nghiên cứu đã ghi nhận xu thế nhiễm trùng bệnh viện hiện nay có thể ảnh h−ởng tới mô hình kháng thuốc. Ví dụ, nhóm giám sát kháng thuốc Quốc gia Hoa Kỳ đã thông  báo  rằng,  từ  năm  1975-1996,  nhiễm trùng bệnh viện ở đ−ờng hô hấp d−ới hoặc nhiễm trùng máu đã tăng lên đáng kể; trong khi đó, nhiễm trùng tiết niệu hoặc nhiễm trùng ngoại khoa lại giảm đi. Từ năm 1990-1996, nhiễm trùng đ−ờng hô hấp d−ới và nhiễm trùng máu chiếm khoảng 13-14%. Điều này đã làm nặng thêm tình trạng vốn đã nặng ở các bệnh nhân nằm viện lâu ngày.

Những thay đổi về chủng loại vi khuẩn gây bệnh trong nhiễm trùng nặng cũng có thể ảnh h−ởng tới mô hình kháng thuốc; vì rằng, các loài vi khuẩn khác nhau có tính nhạy cảm khác nhau về mặt di truyền đối với thuốc kháng sinh. Tổ chức Nghiên cứu và điều trị ung th− ở châu Âu, từ năm 1973-1994, đã ghi nhận những thay đổi về hình ảnh các tác nhân gây bệnh trên bệnh nhân ung th−: các vi khuẩn Gr (+) đã dần dần thay thế cho các vi khuẩn Gr (-) gặp phổ biến  tr−ớc đây.  Những  thay  đổi  này  xảy  ra đồng thời với việc phổ biến rộng rãi các cephalosporin thế hệ III, ceftazidime và cefotaxime, trong  khoảng  thời  gian  này.  Tổ chức này cũng ghi nhận rằng, ngay trong nhóm vi khuẩn Gr (+), các loài vi khuẩn cũng thay đổi. Sau một thời gian dài, các vi khuẩn Gr (+), đặc biệt là các liên cầu tan máu õ và nhóm Viridans đã thay thế cho vi khuẩn phổ biến nhất tr−ớc đây là tụ cầu.

Chương trình Quốc tế giám sát kháng thuốc kháng sinh, SENTRY, cũng ghi nhận rằng, các tác nhân gây bệnh có liên quan tới mô hình đề kháng. Theo Ch−ơng trình này (bắt đầu từ năm 1997, có trên 70 địa điểm giám sát), kế hoạch theo dõi dài hạn mô hình kháng thuốc của các vi khuẩn gây nhiễm trùng bệnh viện đã được thiết lập.