MỐI LIÊN QUAN GIỮA ĐA HÌNH THÁI ĐƠN GEN ADH1C VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ TRONG UNG THƯ TẾ BÀO GAN NGUYÊN PHÁT

MỐI LIÊN QUAN GIỮA ĐA HÌNH THÁI ĐƠN GEN ADH1C VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ TRONG UNG THƯ TẾ BÀO GAN NGUYÊN PHÁT
Uông Thị Thu Hương1, Trần Huy Thịnh1,
Trần Vân Khánh1, Nguyễn Thanh Bình1, Vũ Trường Khanh2
1Trường Đại Học Y Hà Nội, 2Bệnh viện Bạch Mai
Đa hình thái đơn gen ADH1C có liên quan đến sự phát triển của các loại hình ung thư trong đó có ung thư gan nguyên phát. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm đánh giá mối liên quan giữa đa hình thái đơn gen ADH1C với yếu tố nguy ung thư gan trên bệnh nhân nhiễm viêm gan B và lượng rượu tiêu thụ rượu.
Xác định kiểu gen ADH1C bằng phương pháp PCR – RFLP trên 150 bệnh nhân ung thư gan nguyên phát và 150 đối tượng nhóm chứng. Kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm đối tượng nghiện rượu và uống vừa mang kiểu gen ADH1C*1/*1 có nguy cơ mắc ung thư gan nguyên phát cao hơn nhóm mang kiểu gen ADH1C khác với OR 3,33; (95% CI, 1,03 – 11), OR 2,92 (95% CI, 1,02 – 8,36). Bên cạnh đó, kiểu gen ADH1C*1/*1 làm tăng nguy cơ mắc ung thư tế bào gan nguyên phát cho những người nhiễm virus viêm gan B với OR = 2,78 (CI, 1,22 – 6,34).

Nghiện rượu mạn tính có liên quan đến hình thành khối u. Một bằng chứng rõ ràng là nghiện rượu nặng có liên quan đến ung thư gan và nhiều loại ung thư khác [1; 2]. Bản thân rượu không phải là yếu tố trực tiếp nhưng là yếu tố thúc đẩy quá trình hình thành ung thư gan [3; 4]. Tuy nhiên, một số điều còn đang bàn cãi là chỉ một nhóm người nghiện rượu nặng tiến triển thành ung thư, số đông còn lại thì không mắc bệnh. Gần đây nhiều ý kiến đưa ra phải chăng yếu tố gen là yếu tố nguy cơ của từng cá thể đối với ung thư.
Khi rượu vào cơ thể, ethanol sẽ được chuyển hóa và tạo thành acetaldehyde, đây là chất gây độc và làm hủy hoại tế bào gan. Ac etaldehyde còn là chất gây ung thư do gắn với DNA tạo sản phẩm DNA “adduct” (sản phẩm cộng) làm cho khối u phát triển. Quá trình tạo ra acetaldehyde từ ethanol được xúc tác bởi enzym alcohol dehydrogenase (ADH), đây là enzym có nhiều biến thể (được gọi isoenzym) trong đó các isoenzym ADH nhóm I chuyển hóa > 92% lượng ethanol tại gan [4; 5]. Một trong những gen mã hóa cho enzym ADH nhóm 1 là gen ADH1C [6 – 8]. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng đa hình thái đơn gen ADH1C có liên quan đến ung thư