Mối liên quan giữa mức độ biểu hiện gen ace2, tmprss2 ở niêm mạc tỵ hầu và mức độ nặng của bệnh COVID-19

Mối liên quan giữa mức độ biểu hiện gen ace2, tmprss2 ở niêm mạc tỵ hầu và mức độ nặng của bệnh COVID-19
Hà Văn Đại, Vũ Phương Nhung, Nguyễn Thị Thanh Tâm, Lê Thị Ngọc, Nguyễn Hải Hà, Phạm Ngọc Thạch, Nguyễn Thị Thanh Hải
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
ACE2 là một enzym thụ thể màng tế bào liên kết với protein gai (Spike-S) của virus SARS-CoV-2 và enzym TMPRSS2 phân cắt protein S tại các vị trí S1 / S2 và S’2, giúp dung hợp màng để virus xâm nhập vào tế bào. Do đó, mức độ biểu hiện của các protein tế bào này càng lớn có thể càng làm gia tăng sự xâm nhập của virus và tăng mức độ nặng của bệnh. Nghiên cứu này khảo sát diễn biến đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của 297 bệnh nhân COVID-19; và phân tích so sánh tương đối mức độ biểu hiện mRNA của ACE2 và TMPRSS2 bằng phương pháp realtime-PCR của 52 mẫu dịch tỵ hầu lấy lúc nhập viện được chọn ngẫu nhiên từ các bệnh nhân tiến triển nặng và nhẹ điển hình. Kết quả cho thấy mức độ biểu hiện TMPRSS2 ở niêm mạc tỵ hầu cùng một số chỉ số xét nghiệm như CRP, PCT, Ferritin, D-Dimer, LDH có thể là yếu tố tiên lượng diễn biến nặng của bệnh COVID-19 trong khi ACE2 thì không có sự khác biệt giữa hai nhóm và cần được nghiên cứu trên cỡ mẫu lớn hơn.

COVID-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra hội chứng suy hô hấp cấp tính nghiêm trọng, ca bệnh đầu tiên xuất hiện từ ngày 17/11/2019 tại Vũ Hán, Trung Quốc, kể từ đó đến nay đã lan nhanh trên toàn thế giới. Tính đến tháng 6 năm 2022, đại dịch COVID-19 đã có hơn 500 triệu trường hợp được xác nhận dương tính với hơn 6,2 triệu trường hợp tử vong. Tại Việt Nam, tính đến tháng 6 năm 2022 số ca mắc đã vượt 10,5 triệu ca và có hơn 43 nghìn ca tử vong.1 Nhiều biến chủng của SARS-CoV-2 có tốc độ lây lan nhanh, tỉ lệ tử vong cao, như biến chủng Delta, Omicron. Trong số những ca nhiễm bệnh phần lớn  có  triệu  chứng  nhẹ  hoặc  không  có  triệu chứng, một số ít bệnh nhân bị viêm phổi nặng, hội chứng suy hô hấp cấp, suy đa tạng, và thậm chí tử vong. Người ta ước tính rằng khoảng 10 – 15% bệnh nhân COVID-19 nhẹ chuyển sang nặng và 15 – 20% trường hợp nặng tiến triển trở nên nguy kịch, với nhiều trường hợp cần được điều trị tại các đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU).2Mặc dù hiện nay, nhờ hiệu quả của vaccine mở rộng và miễn dịch cộng đồng đã được thiết lập, số lượng bệnh nhân mắc, chuyển nặng và tử vong giảm rõ rệt trên toàn thế giới, tuy nhiên vẫn cần phát triển các phương pháp giúp tiên lượng, điều trị bệnh COVID-19 vì có thể tương lai sẽ xuất hiện biến chủng mới nguy hiểm hơn, vượt qua được hàng rào miễn dịch đã có.3Sự xâm nhập vào tế bào và nhân lên của virus  là  khởi  nguồn  cho  cơ  chế  bệnh  sinh, đáp ứng miễn dịch và biểu hiện lâm sàng của bệnh. Các báo cáo đã khẳng định virus SARS-CoV-2 cũng như SARS-CoV xâm nhập vào cơ thể người bệnh nhờ thụ thể ACE2.4 Tuy nhiên, sự xâm nhập của virus không chỉ đòi hỏi sự gắn  kết  protein  gai  (S)  của  virus  với  thụ  thể