Mối liên quan giữa mức độ tắc nghẽn và sự thay đổi khí máu trong cơn hen phế quản

Hen phế quản (HPQ) là bệnh có tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong ngày càng cao, nó đang trở thành vấn đề thời sự trên thế giới. Hiện nay trên thế giới có khoảng 300 triệu người mắc hen trong đó 6 – 8% người lớn, 10 – 12% trẻ dưới 15 tuổi. Mỗi năm có 20000 ca tử vong ước tính 0,4 – 0,6/100000 dân. [4]. Hen phế quản là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em. Tỷ lệ nhập viện và cấp cứu trong năm cao ở Mỹ là 29%, ở Châu Á Thái Bình Dương là 30%. Ở Mỹ mỗi năm có 2 triệu lượt cấp cứu, 500.000 ca nhập viện trong đó số bệnh nhân bị suy hô hấp có tỷ lệ khá cao 25 000 trường hợp. [7]. Chi phí cho hen phế quản khoảng 6 tỷ USD mỗi năm. [6]. Ở Việt Nam suy hô hấp là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên bệnh nhân hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Do đó việc đo khí máu trực tiếp với nhiều thông số là một xét nghiệm có giá trị cho ta biết chính xác pH máu, phân áp oxy (PaO2), phân áp khí CO2 (PaCO2) trong máu đặc biệt là tình trạng thăng bằng kiềm toan của cơ thể. Trong cơn HPQ mức độ co thắt phế quản có ảnh hưởng đến việc cung cấp oxy cho phổi do đó làm giảm độ bão hoà oxy trong máu động mạch. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu:
1.    Đánh giá rối loạn thông khí tắc nghẽn ở phổi tuỳ theo mức độ nặng của cơn HPQ.
2.    Mô tả  mối liên quan giữa mức  độ  tắc nghẽn và sự thay đổi khí máu.
II.    ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu là 76 bệnh nhân HPQ (43 nam, 33 nữ) tuổi trung bình 45,96 ± 15,9 điều trị tại khoa Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng – bệnh viện Bạch Mai  từ  12/2004  đến  8/2005. Tất cả  bệnh nhân đều được chẩn đoán HPQ theo GINA 2002 và chia ra các mức độ nặng vừa nhẹ theo công ước quốc tế năm 1992. Bệnh nhân được đo chức năng hô hấp ngoài cơn khó thở bằng máy Micro- spiro HI 601 tại labo của khoa Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng – bệnh viện Bạch Mai. Tiến hành lấy máu đo khí máu tại Khoa sinh hoá bệnh viện Bạch Mai.
Số liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 12, so sánh các trung bình, tính hệ số tương quan giữa FEV1 và PaO2.
Mục tiêu: (1) Đánh giá sự tắc nghẽn phế quản theo mức độ của cơn hen phế quản (HPQ). (2) Mô tả mối liên quan giữa mức độ tắc nghẽn và sự thay đổi khí máu. Đối tượng và phương pháp: 76 bệnh nhân hen phế quản chia thành các mức độ nặng, vừa, nhẹ theo công ước quốc tế 1992. Đo chức năng hô hấp bằng máy Microspiro HI 601, đo khí máu bằng máy AVL 995 Hb, AVL 912 Co, đo độ bão hoà oxy máu qua mạch đập bằng máy Lifecope 8 Nihon Konden. Dùng thuật toán so sánh trung bình giữa 2 nhóm, tính hệ số tương quan. Kết quả: Có 59 bệnh nhân được đo chức năng hô hấp trong đó rối loạn thông khí tắc nghẽn 79,66% (47/59). Tắc nghẽn nhẹ 14,9% (7/47), tắc nghẽn vừa 40,42% (19/47), tắc nghẽn nặng 44,68% (21/47). Tắc nghẽn càng nặng thì phân áp oxy máu và độ bão hoà oxy máu càng giảm. Giữa FEV1 và PaO2 có mối liên quan tuyến tính với r = 0,51 (p < 0,01). Kết luận: Cơn hen phế quản càng nặng thì mức độ tắc nghẽn càng nhiều và phân áp oxy máu, độ bão hoà oxy máu càng giảm.