MỐI LIÊN QUAN GIỮA RỐI LOẠN CHUYỀN HÓA LIPOPROTEIN MÁU VÀ TỔN THƯƠNG NỘI TẠNG Ở BỆNH NHÂN LUPUS BAN ĐỎ HỆ THỐNG

MỐI LIÊN QUAN GIỮA RỐI LOẠN CHUYỀN HÓA LIPOPROTEIN MÁU VÀ TỔN THƯƠNG NỘI TẠNG Ở BỆNH NHÂN LUPUS BAN ĐỎ HỆ THỐNG

Nguyễn Duy Linh, Lê Văn Hưng, Hoàng Thị Lâm

Trường Đại học Y Hà Nội

Rối loạn chuyển hóa lipoprotein máu ở bệnh nhân lupus ban đỏ hệ thống (SLE) gặp khá thường xuyên và gây ra nhiều biến chứng như tắc mạch, đột quỵ v.v… Mục tiêu của nghiên cứu nhằm tìm hiểu mối liên quan giữa rối loạn chuyển hóa lipoprotein máu và tổn thương nội tạng ở bệnh nhân SLE. Kết quả nghiên cứu cho thấy 83,33% bệnh nhân SLE dưới 40 tuổi, có rối loạn chuyển hóa lipoprotein. Hơn 60% bệnh nhân SLE có rối loạn chuyển hóa lipoprotein máu có kèm theo thiếu máu, gần một nửa số bệnh nhân có tổn thương thận, trong số đó 43,67% bệnh nhân có suy thận độ I hoặc độ II. Tổn thương tim mạch như suy mạch vành, tăng huyết áp cũng gặp nhiều hơn ở những bệnh nhân lupus có rối loạn chuyển hóa lipoprotein so với nhóm chứng. 70% bệnh nhân rối loạn chuyển hóa lipoprotein máu có t ăng huyết áp và kho ảng 1/3 bệnh nhân có dấu hiệu dày thất trái trên điện tâm đồ. Điều đó chứng tỏ rối loạn chuyển hóa lipoprotein thường kèm theo tổn thương nội tạng nặng ở bệnh nhân SLE.

Lupus ban đỏ hệ thống (SLE) là bệnh tự miễn, ảnh hưởng đến rất nhiều cơ quan trong cơ thể. Bệnh chủ yếu gặp ở nữ và nhiều nhất trong độ tuổi sinh đẻ. Hiện nay, tiên lượng của bệnh SLE đã tốt hơn so với thế kỷ trước, rất nhiều bệnh nhân sống trên 10 năm, thậm chí hơn 20 năm sau khi được chẩn đoán [1]. Các thuốc điều trị phong phú và tác động trực tiếp đến đích của tế bào, cũng là yếu tố kéo dài tuổi thọ của bệnh nhân [1]. Mặc dù vậy, nguyên nhân gây tử vong vẫn chủ yếu do tắc mạch, nhiễm trùng và suy các tạng [1]. Tiên lượng sống càng dài thì nguy cơ tắc mạch ở bệnh nhân càng cao. Theo một nghiên cứu được thực hiện ở Canada, tỷ lệ mới mắc của tình trạng tắc mạch trên bệnh nhân SLE là 26,8 đến 51,9 trường hợp/1000 ca – năm [2]. Tắc mạch ở bệnh nhân SLE do rất nhiều nguyên nhân, ngoại trừ hội chứng antiphospholipid (APS) thì nguyên nhân hay gặp nhất vẫn là do xơ vữa động mạch. Tỷ lệ xơ vữa động mạch ở bệnh nhân SLE cũng tăng gấp 7-50 lần so với người bình thường [3]. Sử dụng siêu âm mạch cảnh, cho thấy 37% phụ nữ mắc bệnh lupus < 50 tuổi có mảng xơ vữa [4]. Xơ vữa động mạch ở bệnh nhân SLE do nhiều nguyên nhân gây ra, nhưng quan trọng nhất vẫn là do rối loạn chuyển hóa lipoprotein máu. Rối loạn chuyển hóa lipoprotein máu (hay còn gọi là rối loạn chuyển hóa mỡ máu) ở bệnh nhân SLE có thể do tiến triển của bệnh, cũng có thể do các bệnh đi kèm như viêm cầu thận có hoặc không có hội chứng thận hư, tăng huyết áp và cũng có thể do tác dụng phụ trong quá trình điều trị, ví dụ khi sử dụng thuốc corticosteroid, thuốc ức chế miễn dịch Theo nhiều nghiên