MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA LÂM SÀNG VÀ MỘT SỐ DẤU ẤN SINH HỌC LIÊN QUAN ĐẾN TÌNH TRẠNG BỆNH NẶNG Ở TRẺ SƠ SINH

Theo tổ chức y tế Thế Giới (1996) hàng năm trên toàn cầu có hơn 8 triệu trẻ sơ sinh tử vong, chiếm 2/3 tổng số tử vong của trẻ dưới 1 tuổi, trong ñó 2/3 số trẻ sơ sinh tử vong trong tuần ñầu và phần lớn tử vong trong 2 giờ ñầu. Tử vong sơ sinh có sự khác nhau giữa các quốc gia, các khu vực tỷ lệ và nguyên nhân tử vong sơ sinh cũng không hoàn toàn giống nhau. Ở nước ta, trong những năm qua tỷ lệ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi giảm rõ rệt nhưng tỷ lệ tử vong sơ sinh giảm chậm.

Những dấu hiệu lâm sàng sớm trong các bệnh nặng ở trẻ sơ sinh thường  không ñiển hình và rất ña dạng. Trẻ sơ sinh khi bị bệnh nặng hay gặp suy giảm chức năng của một hoặc nhiều hệ thống cơ quan do sự mất tương xứng giữa tuần hoàn ở các mô trong cơ thể. Những bệnh nặng thường gây giảm nồng ñộ oxy trong máu gây thiếu máu cục bộ trong tế bào và dẫn ñến sự thiếu hụt năng lượng trong tế bào. Sự thiếu hụt năng lượng ñó sẽ khởi ñộng hàng loạt các phản ứng xảy ra trên màng tế bào và trong tế bào. Các enzym: Lactate dehydrogenase (LDH), Aspartate aminotransferase (AST) và Alanine aminotransferase (ALT), lactate và một vài ñiện giải (magnesium) từ tế bào vào máu.

Theo Karlsson, M  nghiên cứu trên 246 trẻ sơ sinh, trong ñó 205 trẻ có dấu hiệu suy  thai, 41 trẻ có thiếu máu não cho thấy thay ñổi nồng ñộ LDH có giá trị nhất trong phát hiện sớm trẻ bị thiếu oxy và thiếu máu não với ñộ nhạy 100% và ñộ ñặc hiệu là 97% [6].

Một nghiên cứu khác ở ðài loan về mối liên quan giữa nồng ñộ LDH, AST huyết thanh với bệnh xuất huyết não ở trẻ sơ sinh cân nặng rất thấp cho thấy có sự khác biệt rõ rệt về nồng ñộ LDH ở nhóm trẻ xuất huyết não nặng với p < 0,05, các tác giả cũng nhận thấy giá trị tiên lượng của LDH rất cao trong nguy cơ xuất hiện xuất huyết não nặng với ñộ nhạy, ñộ ñặc hiệu, giá trị tiên lượng âm tính, dương tính lần lượt là 76,9%, 89,7%, 95,3% và 58,8% [7]. Theo Zonardo V nghiên cứu hoạt ñộ của LDH, AST,ALT trên trẻ sơ sinh non tháng bị loạn sản khí quản phổi (PBD)  tại các thời ñiểm 3, 10, 20, 30, 60 ngày sau sinh. Kết quả cho thấy, sau 3 ngày, hoạt ñộ LDH và AST ñều tăng có ý nghĩa so với mức bình thường [11].