Mối tương quan giữa lâm sàng và một số dấu ấn sinh học liên quan đến tình trạng bệnh nặng ở trẻ sơ sinh

Tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh vẫn còn cao tại Bệnh viện Nhi Trung Ương do bệnh được phát hiện và can thiệp muộn. Mục tiêu: Tìm hiểu mối tương quan giữa tình trạng bệnh nặng với các chỉ số LDH huyết thanh, lactate, và magiê ở trẻ sơ sinh lúc nhập viện và 24 giờ sau khi nhập viện. Đối tượng và phương pháp: Tất cả các bệnh nhân nhập viện vào khoa điều trị tích cực sơ sinh, Bệnh viện Nhi trung ương từ 2 – 4/2010; Thăm khám lâm sàng; Xét nghiệm đường máu, LDH, lactate, AST, ALT, và Mg lúc nhập viện và 24 giờ sau khi nhập viện; Phỏng vấn gia đình bệnh nhân sử dụng bảng câu hỏi và thu thập thông tin từ hồ sơ bệnh án của bệnh nhân. Két quả: Tổng số 359 đối tượng nghiên cứu (65,2% nam và 38,4% nữ), trong đó, 44,8% là trẻ đẻ non và 42,9% phải thở oxy. Trong các chỉ số nghiên cứu, chỉ số LDH, lactate, và AST là đặc biệt khác nhau (p < 0,001) giữa thời điểm nhập viện và 24 giờ sau khi nhập viện, trong khi sự khác biệt của ALT và Mg lần lượt là p = 0,214 và p = 0,73. Không có sự khác biệt đáng kể đối với glucose, LDH, lactate, AST, và Mg giữa trẻ đẻ non và đủ tháng. Tuy nhiên, có sự khác biệt khá rõ giữa glucose, LDH, lactate, và AST ở nhóm trẻ phải thở oxy, và có sốc (p < 0,01). Két luận: Có sự thay đổi đáng kể về nồng độ LDH, lactate, AST tại thời điểm nhập viện và 24 giờ sau khi nhập viện. Có một sự khác biệt rõ rệt nồng độ một số chỉ số trong huyết thanh ở những trẻ bị bệnh nặng như sốc và suy hô hấp, nhưng không có sự khác biệt nào giữa các tuổi thai khác nhau.

Theo tổ chức y tế Thế Giới (1996) hàng năm trên toàn cầu có hơn 8 triệu trẻ sơ sinh tử vong, chiếm 2/3 tổng số tử vong của trẻ dưới 1 tuổi, trong đó 2/3 số trẻ sơ sinh tử vong trong tuần đầu và phần lớn tử vong trong 2 giờ đầu. Tử vong sơ sinh có sự khác nhau giữa các quốc gia, các khu vực tỷ lệ và nguyên nhân tử vong sơ sinh cũng không hoàn toàn giống nhau. Ở nước ta, trong những năm qua tỷ lệ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi giảm rõ rệt nhưng tỷ lệ tử vong sơ sinh giảm chậm.
Những dấu hiệu lâm sàng sớm trong các bệnh nặng ở trẻ sơ sinh thường không điển hình và rất đa dạng. Trẻ sơ sinh khi bị bệnh nặng hay gặp suy giảm chức năng của một hoặc nhiều hệ thống cơ quan do sự mất tương xứng giữa tuần hoàn ở các mô trong cơ thể. Những bệnh nặng thường gây giảm nồng độ oxy trong máu gây thiếu máu cục bộ trong tế bào và dẫn đến sự thiếu hụt năng lượng trong tế bào. Sự thiếu hụt năng lượng đó sẽ khởi
động hàng loạt các phản ứng xảy ra trên màng tế bào và trong tế bào. Các enzym: Lactate dehydrogenase    (LDH),    Aspartate aminotransferase (AST) và Alanine aminotransferase (ALT), lactate và một vài điện giải (magnesium) từ tế bào vào máu.
Theo Karlsson, M nghiên cứu trên 246 trẻ sơ sinh, trong đó 205 trẻ có dấu hiệu suy thai, 41 trẻ có thiếu máu não cho thấy thay đổi nồng độ LDH có giá trị nhất trong phát hiện sớm trẻ bị thiếu oxy và thiếu máu não với độ nhạy 100% và độ đặc hiệu là 97% [6].
Một nghiên cứu khác ở Đài loan về mối liên quan giữa nồng độ LDH, AST huyết thanh với bệnh xuất huyết não ở trẻ sơ sinh cân nặng rất thấp cho thấy có sự khác biệt rõ rệt về nồng độ LDH ở nhóm trẻ xuất huyết não nặng với p < 0,05, các tác giả cũng nhận thấy giá trị tiên lượng của LDH rất cao trong nguy cơ xuất hiện xuất huyết não nặng với độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên lượng âm tính, dương tính lần lượt là 76,9%, 89,7%, 95,3% và 58,8% [7]. Theo Zonardo V nghiên cứu hoạt độ của LDH, AST,