Một số đặc điểm dịch tễ, lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

Một số đặc điểm dịch tễ, lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
Lê Hoài Thương, Trần Ngọc Ánh, Đậu Quang Liêu
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu của nghiên cứu là mô tả một số đặc điểm dịch tễ, lâm sàng, cận lâm sàng trên bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan. Thiết kế nghiên cứu mô tả hồi cứu 150 bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan được khám và điều trị tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, từ tháng 7/2019 đến hết tháng 6/2021. Kết quả cho thấy tuổi trung bình: 60,07 ± 11,90. Tỷ lệ nam/nữ là 8/1. Viêm gan B là yếu tố nguy cơ thường gặp nhất của ung thư biểu mô tế bào gan với tỷ lệ 73%. Hầu hết bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan khi phát hiện bệnh có chức năng gan ở giai đoạn Child – Pugh A (79,3%). Kích thước u trung bình là 6,95 ± 4,08 cm. Bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan giai đoạn rất sớm 0 chỉ chiếm 2%. Giai đoạn tiến triển C vẫn chiếm tỷ lệ cao với 37%. Giai đoạn sớm A và giai đoạn trung gian B lần lượt có tỷ lệ là 22% và 34 %. 5% số trường hợp phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn D. 30,7% bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan không tăng AFP. Hầu hết bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan được làm xét nghiệm PIVKA II (72 bệnh nhân) có tăng giá trị PIVKA II (66/72; 91,7%). Viêm gan virus B là yếu tố nguy cơ thường gặp của ung thư biểu mô tế bào gan.

Ung thư gan nguyên phát là bệnh lý ung thư phổ biến trên thế giới. Số liệu của WHO năm 2020 về ung thư (GLOBOCAN) ghi nhận
ung thư gan nguyên phát là bệnh lý ung thư phổ biến thứ 6 với 906.000 ca mắc mới và là nguyên nhân ung thư gây tử vong đứng thứ 3
trên toàn thế giới với 830.000 ca tử vong.1 Ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG) chiếm 75 – 85 % các loại ung thư gan nguyên phát. Yếu tố nguy cơ chính của ung thư biểu mô tế bào gan là viêm gan virus B, viêm gan virus C, Aflatoxin, NAFLD… Các yếu tố nguy cơ khác nhau tuỳ vào từng khu vực.
Trong hầu hết các nghiên cứu trên thế giới trước đây ghi nhận chức năng gan của bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan khi phát hiện bệnh chủ yếu là Child-Pugh A.2 Tỷ lệ ung thư biểu mô tế bào gan được chẩn đoán ở giai đoạn rất sớm (Barcelona giai đoạn 0) chỉ chiếm 5 – 10% ở các nước phương Tây, Nhật Bản là quốc gia được ghi nhận có nhiều thành tựu trong chẩn đoán sớm ung thư biểu mô tế bào gan với 70% bệnh nhân thuộc Barcelona giai đoạn 0 hoặc A nhờ các chính sách tài trợ hữu hiệu của Chính phủ nhằm cải thiện giá trị chẩn đoán bằng các dấu ấn ung thư.2,3 Nồng độ AFP trong máu – một chỉ số được sử dụng trong tiêu chuẩn chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan của Bộ Y tế Việt Nam – chỉ 10 – 20% ung thư biểu mô tế bào gan tăng trong giai đoạn sớm, hiện tại nhiều nơi không còn khuyến cáo sử dụng để chẩn đoán do độ đặc hiệu thấp hơn mong đợi.