Một số hiểu biết về thải loại ghép kinh diễn

Cơ chế thải loại ghép là do không có hoà hợp mô (MHC – Major Histocompatibility Complex). Ngay như khi có hoà hợp về HLA thì tỷ lệ thải loại vẫn còn, dù rất thấp bởi lẽ tính cực kỳ đa dạng của các kháng nguyên hoà hợp mô với những kháng nguyên MHC thứ yếu khác như HLA – G, F, MICA, MICB…. Khi nào chưa tạo nên được một tình trạng dung thứ miễn dịch đối với mảnh ghép như Medawar đã làm thực nghiệm trên chuột cách đây hơn nửa thế kỷ thì người ta còn cần tìm ra những chiến thuật tối ưu để giữ cho mảnh ghép tồn tại dù hoà hợp mô không được hoàn toàn.

Có 3 hướng lớn được nghiên cứu là đáp ứng miễn dịch tế bào , đáp ứng miễn dịch dịch thể sau ghép và cơ địa của người nhận và trong hội nghị một số công trình đa phương đã được tổng kết và đã có những kết luận ứng dụng trong lâm sàng. .

Những phân tích hồi cứu về thời gian tồn tại mảnh ghép so với số lượng tế bào T phản ứng (alloreactive T cells) và tỷ lệ hình thành kháng thể dịch thể sau khi mảnh ghép bị thải loại đã cho thấy là cần phải nghiên cứu xâu về tính sinh mẫn cảm (Immunogenicity) trong từng trường hợp không có hoà hợp mô cụ thể với bối cảnh của kháng nguyên HLA bản thân người nhận.

Về mặt đáp ứng miễn dịch tế bào của người nhận sau ghép, người ta đã phân tích tần xuất tế bào T độc đặc hiệu (specìic cytotoxic T lymphocytes) với tế bào người cho [1]. Những số liệu gần đây cho thấy là trong ghép thận nếu tần xuất này thấp thì có thể giảm dần liều thuốc ức chế miễn dịch. Ngay trong ghép tuỷ xương rất cần hoà hợp mô cao thế mà khi CTL đặc hiệu ở người nhận không xuất hiện thì tiên đoán ghép tôt ít biến chứng ngay khi không được hoà hợp mô hoàn toàn.

Nhưng ngoài tế bào T thì còn cần kể đến sự hình thành kháng thể dịch thể nữa. Biết rằng trong hoà hợp mô giữa người cho/người nhận thì HLA lớp II giữ vai trò trình diện các kháng nguyên HLA không hoà hợp chính hay phụ của người cho với tế bào Th và B để sản xuất ra kháng thể IgG chống lại chúng. Đó là một nguyên nhân của sự thải loại.