Một số yếu tố liên quan đến ý định sử dụng đồ ăn nhanh của sinh viên Trường Đại học Y Hà Nội năm 2020-2021

Một số yếu tố liên quan đến ý định sử dụng đồ ăn nhanh của sinh viên Trường Đại học Y Hà Nội năm 2020-2021
Lê Thị Ngân1, Phạm Bích Diệp1
1 Trường Đại học Y Hà Nội
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Nghiên cứu này được thực hiện với mục tiêu ứng dụng mô hình lý thuyết hành vi dự định (TPB) để phân tích mối liên quan giữa thái độ, chuẩn mực chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi đến ý định sử dụng đồ ăn nhanh của sinh viên (SV) trường Đại học Y Hà Nội (ĐHYHN) năm học 2020 – 2021. Cỡ mẫu 315 SV năm 1, năm 3, năm 6 ngành Bác sĩ y học dự phòng và Cử nhân dinh dưỡng. SV có ý định sử dụng đồ ăn nhanh trong 2 tháng tới. Các yếu tố thái độ, chuẩn mực chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi giải thích được 10,5% ý định sử dụng đồ ăn nhanh. Trong các yếu tố của mô hình TPB, chỉ có thái độ có ảnh hưởng đến ý định sử dụng đồ ăn nhanh (β = 0,32 (p < 0,05)). Cần thực hiện truyền thông, sinh hoạt câu lạc bộ trong SV Y để thay đổi thái độ của SV về sử dụng ăn nhanh, từ đó giúp giảm ý định sử dụng đồ ăn nhanh trong thời gian tới.

Ở hầu hết các nước trên thế giới, sử dụng đồ ăn nhanh là phổ biến và chủ yếu ở người trẻ tuổi. Đối với nhiều người, đồ ăn nhanh trở thành  món  ăn  thay  thế  cho  những  bữa  cơm truyền thống vì tính tiện lợi, tiết kiệm thời gian và sự ngon miệng. Tuy nhiên, đồ ăn nhanh là loại thức ăn giàu năng lượng nhưng nghèo chất dinh  dưỡng.¹  Sử  dụng  đồ  ăn  nhanh  thường xuyên và lâu dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt dẫn đến thừa cân, béo phì và có nguy cơ bị đái tháo đường type 2.2–4 SV Y, là những người được trang bị kiến thức về dinh dưỡng, hiểu rõ những ảnh hưởng của đồ ăn nhanh lên sức khỏe. Tuy nhiên, SV Y cũng có lịch học lý thuyết và lâm sàng dày đặc, môi trường học tập bận rộn có thể ảnh hưởng đến thói quen ăn uống của họ. Do đó, tìm hiểu những yếu tố liên quan đến ý định sử dụng đồ ăn nhanh là rất cần thiết để đưa ra can thiệp kịp thời.Mô hình lý thuyết hành vi dự định (TPB) đã được áp dụng rộng rãi để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định và hành vi. Theo TPB, ý định chịu ảnh hưởng bởi thái độ hướng đến hành vi, chuẩn mực chủ quan về hành vi và nhận thức kiểm soát hành vi.⁵ Một số nghiên cứu đã áp dụng mô hình TPB để giải thích ý định sử dụng đồ ăn nhanh. Nghiên cứu về hành vi sử dụng đồ ăn nhanh của nhóm học sinh và thanh niên tại Úc chỉ ra rằng các cấu phần trong mô hình TPB đã giải thích được 50% ý định thực hiện ăn đồ ăn nhanh.⁶ Nghiên cứu trên nữ sinh tại Iran, thái độ, chuẩn mực chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi giải thích được 37,8% ý định sử dụng đồ ăn nhanh và ý định sử dụng đồ ăn nhanh giải thích được 63,8% hành vi sử dụng đồ ăn nhanh.