Một trường hợp đột biến tạo mã kết thúc trên gen Col1a1 ở bệnh nhân tạo xương bất toàn

Gen COL1A1 bao gồm 51 exon, với chiều dài 17,6 kb nằm trên cánh dài của nhiễm sắc thể 17 (17q), mã hóa tổng hợp collagene týp

1. Collagene týp 1 được tìm thấy ở xương, màng bọc các cơ quan, giác mạc, củng mạc mắt, cân và dây chằng, mạch máu, da, màng não, là thành phần chính của ngà răng, chiếm 30%  trọng  lượng  cơ  thể.  Đột  biến  gen COL1A1 dẫn đến thiếu hụt tổng hợp hoặc bất thường cấu trúc của phân tử collagen týp 1 gây bệnh tạo xương bất toàn (Osteogenesis

 Imperfecta – OI) với các triệu chứng lâm sàng: giòn xương, giảm khối lượng xương và bất thường mô liên kết [2]. Bệnh nhân OI thường kèm  theo  các  tổn  thương  khác,  bao  gồm: củng mạc mắt màu xanh, tạo răng bất toàn, giảm thính lực… Cho đến nay, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu bệnh OI. Ở Việt Nam, chẩn đoán bệnh OI chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng, việc nghiên cứu phát hiện các dạng đột biến của gen COL1A1 để chẩn đoán xác  định  bệnh chưa được  triển khai [1, 3]. Đề tài nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục tiêu: Xác định đột biến gen COL1A1 trên bệnh nhân mắc bệnh tạo xương bất toàn.

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

1. Đối tượng

– Bệnh nhi 35 ngày tuổi, được chẩn đoán mắc bệnh tạo xương bất toàn tại Khoa Nội tiết

– Chuyển hóa – Di truyền, bệnh viện Nhi Trung ương dựa vào triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng điển hình.

2. Phương pháp

– Lấy mẫu bệnh phẩm

+ Bệnh nhân được lấy 2ml máu tĩnh mạch chống đông EDTA trong điều kiện vô trùng tuyệt đối.

+ 01 người khỏe mạnh, không mắc bệnh lý di truyền (mẫu chứng dương)

– Tách chiết DNA

DNA được tách chiết từ máu toàn phần chống đông EDTA của bệnh nhi và người mẫu chứng bằng dung dịch phenol: chloroform: isopropanol  (25:24:1).  Nồng  độ  và  độ  tinh sạch DNA được đo trên máy Nanodrop 1000.

– Kỹ thuật PCR: Các mẫu DNA tách chiết đạt giá trị OD 280/260 ≥ 1,8 được sử dụng để khuếch đại gen COL1A1 với các cặp mồi đặc hiệu. Chu kỳ nhiệt: 94oC/5 phút – (94oC/1 phút

– 59oC/1 phút – 72oC/2 phút) x 35 – 72oC/5 phút. Bảo quản ở 15oC.

– Giải trình tự gen: Sản phẩm PCR được giải trình tự trên máy 3100-Avant Genetic Analyzer của hãng ABI-PRISM. Trình tự gen COL1A1 được đối chiếu và so sánh với trình tự gen chuẩn trên GeneBank (National Center for Biotechnology Information, NCBI) để phát hiện đột biến.