Nghiên cứu bài thuốc Thân thống trục ứ thang trên thực nghiệm và tác dụng điều trị hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm

Hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý khá phổ biến trên lâm sàng trong các bệnh về nội khoa, về cơ xương khớp chủ yếu xảy ra ở lứa tuổi 20 – 50, với biểu hiện lâm sàng bao gồm các triệu chứng của hội chứng cột sống và hội chứng rễ thần kinh. Theo thống kê, thoát vị đĩa đệm chiếm tỷ lệ khoảng 63% – 73% tổng số đau cột sống thắt lưng và 72% trường hợp đau thần kinh hông là do thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng [1], [4], [49].

Theo Tổ chức y tế thế giới cứ 10 người có 8 người ít nhất một lần đau thắt lưng, còn ở Hoa Kỳ hàng năm có 15 – 20% người đi khám bệnh vì đau thắt lưng và khoảng 2 triệu người phải nghỉ việc do căn nguyên bệnh đau dây thần kinh tọa. Năm 1984 ước tính tổn thất do bệnh lý thoát vị đĩa đệm ở Hoa Kỳ khoảng 21 – 27 tỷ USD mỗi năm cho sự mất khả năng sản xuất và tiền chi trả bảo hiểm [49].

Chính vì vậy vấn đề chẩn đoán và điều trị hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm sao cho có hiệu quả đã và đang là một vấn đề thời sự của nhiều quốc gia trên thế giới.

Về điều trị hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm, YHHĐ có nhiều phương pháp khác nhau. Điều trị nội khoa bảo tồn đã được đề cập đến từ lâu và đã mang lại những hiệu quả nhất định, nhưng phương pháp này cũng có nhược điểm là các thuốc giảm đau chống viêm có khá nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến người bệnh. Cùng với sự phát triển của y học, ngành phục hồi chức năng cũng có nhiều phương pháp trong điều trị hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm với các phương pháp như: dùng nhiệt, điện phân, từ nhiệt…và đặc biệt gần đây là phương pháp kéo giãn cột sống thắt lưng là phương pháp điều trị giải quyết được một phần bệnh sinh của TVĐĐ vì nó làm giảm áp lực tải trọng một cách hiệu quả, giúp cho quá trình phục hồi TVĐĐ.

Khi nghiên cứu các y văn của YHCT, qua các tài liệu kinh điển và cận đại thấy hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm có những đặc điểm phù hợp với những mô tả bệnh thuộc phạm vi “chứng tý” với các bệnh danh cụ thể: yêu thống, yêu cước thống, yêu thoái thống, tọa cốt phong… YHCT có rất nhiều phương pháp để điều trị như châm cứu, điện châm, xoa bóp bấm huyệt, tác động cột sống, thuốc thang sắc uống. Trên cơ sở lý luận của YHCT về tình trạng huyết ứ (là biểu hiện chính ở bệnh nhân có hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm và là cơ chế chính gây nên sự đau đớn, hạn chế vận động và co cơ trên lâm sàng), chúng tôi đã suy nghĩ chọn lựa một bài thuốc cổ phương có tác dụng hành khí hoạt huyết, khứ ứ thông lạc, thông tý chỉ thống để sử dụng trong điều trị hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm. Bài thuốc cổ phương “Thân thống trục ứ thang” của tác giả Vương Thanh Nhậm xuất xứ từ pho sách cổ “Y lâm cải thác” là bài thuốc được sử dụng từ lâu đời, những năm gần đây cũng đang là bài thuốc được đánh giá là mang lại hiệu quả cao trong điều trị bệnh lý thoát vị đĩa đệm và ứng dụng rộng rãi tại Trung Quốc nhưng chưa được nghiên cứu trên thực nghiệm và trên lâm sàng tại Việt Nam. Để nâng cao hiệu quả điều trị hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm thể ra sau trên cơ sở kết hợp YHCT với YHHĐ, chúng tôi đã tiến hành đề tài: “Nghiên cứu bài thuốc Thân thống trục ứ thang trên thực nghiệm và tác dụng điều trị hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm” với hai mục tiêu sau:

1. Xác định tính an toàn và tác dụng chống viêm, giảm đau của bài thuốc “Thân thống trục ứ thang” trên thực nghiệm.

2. Đánh giá hiệu quả điều trị của bài thuốc “Thân thống trục ứ thang” kết hợp điện châm và kéo giãn cột sống trên bệnh nhân có hội chứng thắt lưng hông do thoát vị đĩa đệm.