Nghiên cứu các bệnh lứa tuổi học đường thường gặp, nhân trắc của học sinh phổ thông tại 6 vùng sinh thái Việt Nam và một sổ giải pháp can thiệp

Hiện nay, chăm sóc sức khỏe nhân dân đang là vấn đề được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Với lứa tuổi học sinh, sinh viên, công tác y tế học đường đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thế hệ tương lai cho dân tộc. Thực hiện chủ trương đó, nhiều năm qua, ngành y tế, ngành giáo dục và các ngành khác đã phối họp với nhau thực hiện công tác y tế trường học nhằm bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho thế hệ học sinh, sinh viên. Tuy nhiên, một số chương trình phòng chống bệnh, tật học đường khi đưa vào các trường học vẫn còn nhiều khó khăn do nhân lực y tế của trường học thiếu cả về số lượng và chất lượng. Việc khám sức khỏe định kỳ cho học sinh chỉ được thực hiện 1 lần/năm, chưa tổng thể và chưa thực sự đảm bảo chất lượng.

Trong những năm qua, bệnh, tật học đường đang có xu hướng gia tăng, bao gồm các bệnh thể chất và tinh thần. Các bệnh phổ biến như các tật khúc xạ, bệnh răng miệng, cong vẹo cột sống, các bệnh liên quan đến dinh dưỡng, tai nạn thương tích, hành vi lối sống .ế. đang ngày càng gia tăng. Ngoài ra các bệnh rối nhiễu tâm lý cũng đang có nguy cơ đe dọa đến sức khỏe học sinh. Đây là những bệnh có biểu hiện không rõ ràng, khó nhận biết, nhưng hậu quả lại nghiêm trọng và khó điều trị.

Nguyên nhân của các bệnh học đường này bao gồm các yếu tố như: điều kiện vệ sinh học đường, sức ép học tập, kiến thức, thái độ, thực hành của học sinh về phòng chống bệnh tật lứa tuổi học đường. Chính vì vậy, cần có một cái nhìn tổng quan về bệnh, tật lứa tuổi học đường hiện nay, các yếu tố ảnh hưởng nhàm có những định hướng can thiệp cho công tác chăm sóc sức khỏe học đường trong thời gian tới.

Phát triển thể lực là một trong những chỉ số tiên phong để đánh giá sức khoẻ trẻ em. Thuật ngữ “Phát triển thể lực” được hiểu là trạng thái số lượng và chất lượng của hình thái, chức năng, mức độ phát triển sinh học hay còn gọi là lứa tuổi sinh học của trẻ em. Phát triển thể lực của trẻ em được đặc trưng bởi một tổ họp các chỉ số rất đa dạng và phức tạp [21].

Chiều cao, cân nặng và tốc độ tăng trưởng từ lâu đã được xem như là những chỉ tiêu về sức khỏe, phản ánh tình trạng dinh dưỡng và điều kiện xã hội của mỗi một giai đoạn lịch sử.

Ở Việt Nam, cuốn Hằng số sinh học người Việt Nam xuất bản năm 1975 do Giáo sư Nguyễn Tấn Gi Trọng là chủ biên đã công bố các số liệu người Việt Nam theo các nhóm tuổi của nhiều chỉ tiêu sinh học về nhân trắc, hóa sinh, huyết học, miễn dịch và nhiều chỉ tiêu sinh học khác phù hợp với điều kiện kỹ thuật cho phép ở giai đoạn trước năm 1975.

Trên cơ sở kết quả của dự án “Điều tra cơ bản một số chỉ tiêu sinh học người Việt Nam bình thường ở thập kỷ 90” Bộ Y tế đã cho xuất bản cuốn “Các giả trị sinh học người Việt Nam bình thường thập kỷ 90 thế kỷ XX” do Giáo sư Lê Ngọc Trọng làm chủ biên xuất bản năm 2003. Cuốn sách đã công bố các số liệu về nhân trắc, về hóa sinh, huyết học, miễn dịch, thăm dò chức năng. Các số liệu công bố được phân chia theo nhóm tuổi phù hợp. Các chỉ tiêu chiều cao, cân nặng được chia nhóm tuổi theo từng tháng, từ > 1 tuổi đến 5 tuổi được phân lớp 3 tháng rồi 5 tháng, nhóm từ 6 tuổi đến 19 tuổi được phân lớp tuổi theo năm, mỗi năm là 1 lớp tuổi.

Đến nay có nhiều nghiên cứu về bệnh, tật học đường nhưng tập trung nhiều ở các chuyên ngành và theo từng địa bàn, chưa có một điều tra tổng thể phối hợp nhiều chuyên ngành ở phạm vi toàn quốc và đến nay chưa có công bố nào về nhân trắc học sinh trong 5 năm gàn đây.

Sự cần thiết phải nghiên cứu còn được thể hiện ở chỗ nghiên cứu này cho phép chúng ta phân tích tổng thể bệnh tật học đường trên cùng một đối tượng trong mối liên quan với điều kiện vệ sinh trường học và những bệnh thông thường khác ở lứa tuổi từ 6 tuổi đến 19 tuổi ở các cấp bậc học khác nhau từ tiểu học đến trung học cơ sở. Nghiên cứu cũng phân tích mối liên quan đa biến đánh giá KAP về phòng chống bệnh tât học đường. Trong phạm vi nghiên cứu có đánh giá hiệu quả can thiệp thông qua áp dụng các hoạt động của mô hình trường học nâng cao sức khoẻ. Nghiên cứu sẽ cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách những kết quả và những đề xuất có ý nghĩa phục vụ cho công tác phòng chống bệnh tật học đường.

Vì những lý do trên, chúng tôi nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu các bệnh lứa tuổi học đường thường gặp, nhân trắc của học sinh phổ thông tại 6 vùng sinh thái Việt Nam và một sổ giải pháp can thiệp ” với các mục tiêu sau:

1. Xác định tỷ lệ hiện mắc các bệnh lứa tuổi học đường thường gặp và mô tả một số chỉ tiêu hình thái học của học sinh phổ thông tại 6 vùng sinh thái Việt Nam.

2. Đánh giá kiến thức, thái độ, thực hành của học sinh về phòng chống bệnh tật lứa tuổi học đường thường gặp và điều kiện vệ sinh trường học tại 6 vùng sinh thái Việt Nam.

3. Phân tích mối liên quan giữa kiến thức, thái độ, thực hành, điều kiện vệ sinh trường học, điều kiện kinh tế xã hội với một số bệnh lứa tuổi học đường thường gặp và đánh giá hiệu quả can thiệp thông qua áp dụng các giải pháp của mô hình trường học nâng cao sức khoẻ.

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ĐẶT VÁN ĐÊ 1

Chương 1: TỔNG QUAN

1.1. Sức khỏe trường học trên thế giới và trong nước 4

1.2. Thực trạng bệnh tật tuổi học đường và chỉ số nhân trắc hiện nay 10

1.2Ể1. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ em lứa tuổi học đường 10

1.2.2. Thực trạng sức khỏe học sinh lứa tuổi học đường 15

1.2.3. Nghiên cứu thể lực học sinh 16

1.3. Trường học nâng cao sức khỏe và các giải pháp về nâng cao sức khỏe trẻ

em lứa tuổi học đường 19

Chương 2: ĐÓI TƯƠNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cửu

2.1. Đối tượng nghiên cứu 20

2.2. Phương pháp nghiên cứu 21

2ắ3. Đạo đức nghiên cứu 30

Chương 3: Dự KIÉN KẾT QUẢ NGHIÊN cứu 31

Chương 4: Dự KIÉN BÀN LUẬN 37

Dự KIẾN KẾT LUẬN 37

Dự KIẾN KIÉN NGHỊ 37

KÉ HOẠCH NGHIÊN CỨU 38

Dự TRÙ KINH PHÍ Ệ’ 38

TÀI LIỆU THAM KHẢO 49

PHỤ LỤC