Nghiên cứu chẩn đoán và kết quả điều trị phẫu thuật UTBKLX tại bệnh viện Việt Đức

U tế bào khổng lồ xương (UTBKLX ) là bệnh được tạo bởi sự tăng sản quần thể tế bào đơn nhân hình bầu dục và rải rác đều nhiều tế bào khổng lồ đa nhân dạng huỷ cốt bào [6] [22].

U TBKLX gặp ở nhiều quốc gia và chủng tộc trên thế giới, nhưng tỷ lệ mắc cao ở trung quốc và vùng đông nam Á. Ở Hoa Kỳ chiếm 5% số u xương nguyên phát, ở đông nam Á là 20% [24],[39]. Theo Lê Chí Dũng [7] UTBKLX chiếm 14,1% u xương nguyên phát, 84,8% (u giáp biên ác) và đứng thứ 3 sau ung thư xương, u xương sụn.

Đặc điểm lâm sàng nghèo nàn, bệnh diễn biến âm thầm đến khi có triệu chứng rõ ràng đau nhiều, xuất hiện u và gẫy xương bệnh lý thì việc chẩn đoán và điều trị rất khó khăn, để lại di chứng nặng nề, tỷ lệ tái phát cao. Tuy nhiên, ngày nay nhờ áp dụng các thành tựu khoa học vào chẩn đoán như chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ … giúp cho phân tích kỹ được tổn thương nên việc điều trị hiệu quả hơn và tỷ lệ tái phát giảm xuống.

Điều trị UTBKLX chủ yếu là phẫu thuật lấy bỏ toàn bộ khối u, xu hướng bảo tồn chi và làm hạn chế tái phát được đăt lên hàng đầu. Tuy vậy, cơ sở cho việc chỉ định phẫu thuật bảo tồn chi, nạo u đơn thuần hay cắt đoạn và phục hồi cấu trúc giải phẫu, chức năng chi và tỷ lệ tái phát sau phẫu thuật vẫn còn phải bàn luận.

Trên thế giới UTBKLX được nghiên cứu rất sớm. Năm 1818 Asltey, Travers và Cooper là những người đầu tiên mô tả hình ảnh đại thể UTBKLX. Năm 1845, Lebert mô tả vi thể cuả u. Cho đến năm 1940, Jaffe, Nichtenstein và Portis đưa ra các tiêu chuẩn chẩn đoán UTBKLX và chẩn đoán phân biệt với các tổn thương khác. Cho tới nay có nhiều công trình nghiên cứu về chẩn đoán cũng như cách thức phẫu thuật và đánh giá kết quả về điều trị UTBKLX trên thế giới.

Tại bệnh viện Việt Đức hàng năm có nhiều bệnh nhân u xương nói chung đến khám và điều trị, trong đó UTBKL cũng chiếm số đông. Điều trị phẫu thuật UTBKLX, phẫu thuật nạo U và nạo u kèm ghép xương, sử dụng xi măng xương trám ổ khuyết phục hồi giải phẫu, chức năng chi đã được tiến hành, nhưng chưa có nghiên cứu nào đánh giá loại bệnh lý này một cách chi tiết. Chính vì vây chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu chẩn đoán và kết quả điều trị phẫu thuật UTBKLX tại bệnh viện Việt Đức“

Nhằm các mục tiêu sau:

1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh XQ và mô bệnh học u tế bào khổng lồ xương.

2. Đánh giá kết quả điều trị phẫu thuật u tế bào khổng lồ xương tại bệnh viện Việt Đức.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3

1.1. GIẢI PHẪU, CẤU TẠO HỆ XƯƠNG KHỚP 3

1.1.1 Giải phẫu, chức năng hệ xương khớp 3

1.1.2. Nguồn gốc và cấu tạo của mô xương 5

1.2. U XƯƠNG VÀ PHÂN LOẠI 8

1.2.1. U xương : 8

1.2.2. Phân loại u xương : 8

1.3. U TẾ BÀO KHỔNG LỒ XƯƠNG 12

1.3.1. Lịch sử và bệnh sinh UTBKLX: 12

1.3.2 Tần xuất UTBKLX: 12

1.3.3. Đặc điểm lâm sàng UTBKLX 13

1.3.4. Đặc điểm hình ảnh điện quang của UTBKLX 15

1.3.5. Đặc điểm giải phẫu bệnh của UTBKLX 21

1.4. CHẨN ĐOÁN UTBKLX 26

1.5. ĐIỀU TRỊ UTBKLX: 28

1.5.1. Phương pháp điều trị: 28

1.5.2. Chỉ định điều trị: 30

1.6. THEO DÕI VÀ TIÊN LƯỢNG : 31

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33

2.1 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: 33

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân 33

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân 33

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33

2.3. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU: 34

2.3.1. Nghiên cứu một số triệu chứng lâm sàng, hình ảnh XQ và hình ảnh

giải phẫu mô bệnh học 34

2.3.2. Đánh giá kết quả điều trị phẫu thuật: 36

2.4. PHÂN TÍCH CÁC THÔNG TIN SỐ LIỆU THU ĐƯỢC 42

Chương 3: KÉT QUẢ NGHIÊN CỨU 43

3.1. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG 43

3.1.1. Đặc điểm bệnh theo tuổi – giới như sau: 43

3.1.2 Dấu hiệu lâm sàng: 45

3.1.3. Đặc điểm vị trí u: 46

3.1.4. Đặc điểm hình ảnh XQ: 47

3.1.5 Phân độ XQ theo campannaci 48

3.1.6. Đặc điểm mô bệnh học: 48

3.1.7 Tương quan giữa độ XQ và độ mô học 49

3.2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ : 50

3.2.1 Các loại phẫu thuật: 50

3.2.2 Kết quả gần sau mổ: 52

3.2.3. Kết quả xa sau mổ: 53

2.3.4. Kết quả cơ năng vận động của chi 57

Chương 4: BÀN LUẬN 61

4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, XQ, MÔ BỆNH HỌC 61

4.1.1. Đặc điểm lâm sàng: 61

4.1.2. Đặc điểm XQ: 65

4.1.3. Phân độ mô học: 66

4.2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ 67

KÉT LUẬN 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC