Nghiên cứu Chuyên đề Các phương pháp phân tích chi phí trong y tế

Nguồn lực cho y tế vốn đã hạn hẹp ngày càng trở lên khan hiếm. Các nhà kế hoạch vẫn luôn trăn trở với câu hỏi với nguồn lực ngày càng khan hiếm, làm thế nào có thể cung cấp các dịch vụ y tế với chất lượng cao đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ngày càng tăng của người dân. Nguồn lực nên được phân bổ như thế nào, ưu tiên tập trung cho các hoạt động điều trị hay cho các hoạt động dự phòng và theo tỷ lệ nào luôn là câu hỏi làm đau đầu các nhà lập kế hoạch. Vậy dựa trên cơ sở nào để xác định ưu tiên và để phân bổ kinh phí? Kết quả từ phân tích chi phí, kết quả của một qui trình thu thập những thông tin về chi phí cho một chương trình/hoạt động và việc phân tích thông tin một cách có hệ thống sẽ là cơ sở cho việc điều chỉnh kinh phí một cách hợp lý và hiệu quả nhất dựa trên các hoạt động và kết quả của chương trình.

Ngày nay, việc sử dụng kết quả phân tích chi phí ngày càng trở nên quan trọng và cần thiết khi cách tiếp cận lập kế hoạch và quản lý dựa trên bằng chứng đã và đang ngày càng được áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là sử dụng các bằng chứng cho lập kế hoạch về tài chính [39]. Kết quả phân tích chi phí sẽ là cơ sở cho việc phân bổ kinh phí cho các chương trình hoặc các hoạt động của chương trình và như vậy người ta có thể hiểu rõ hơn về nguồn lực được sử dụng được như thế nào, cho mục đích gì. Không chỉ tạo cơ sở cho phân bổ kinh phí, kết quả phân tích chi phí còn thể hiện ai là người cung cấp nguồn lực hoặc chi trả cho nguồn lực và từ đó có thể hiểu rõ hơn ai chịu gánh nặng chi phí. Như vậy phân tích chi phí sẽ giúp cho các nhà kế hoạch và các nhà quản lý lập kế hoạch hiệu quả hơn và sát thực hơn.

Sự chuyển đổi nền kinh tế Việt Nam từ tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế định hướng thị trường từ sau “Đổi mới” cũng đã dẫn theo những chuyển đổi trong hệ thống tài chính y tế. Tính phân quyền đã và đang ngày càng được đẩy mạnh khiến cho chính quyền các cấp càng phải tự chủ trong lập kế hoạch, trong phân bổ và sử dụng kinh phí tại địa phương mình. Để có thể lập kế hoạch cho các hoạt động y tế sát thực và hiệu quả nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ngày càng tăng của người dân, Chính quyền các cấp cần những bằng chứng sát thực và khách quan, đặc biệt là những bằng chứng về tài chính vậy mà những nghiên cứu ứng dụng các nguyên lý kinh tế trong y tế nói chung và về phân tích chi phí nói riêng vẫn còn rất hạn chế cả về số lượng và chất lượng.

Nghiên cứu Chuyên đề Các phương pháp phân tích chi phí trong y tế nhằm mục đích:

1. Tìm hiểu khái niệm cơ bản về chi phí

2. Tìm hiểu các phương pháp phân tích chi phí thường được sử dụng trong y tế.

MỤC LỤC

Phần I: Mở đầu: 3

Phần II. Các khái niệm cơ bản về chi phí và qui trình phân tích chi phí 5

2.1. Phân tích chi phí là gì? 5

2.2. Chi phí là gì? 6

2.3. Tại sao phải thực hiện phân tích chi phí? 9

2.4. Phương pháp phân tích chi phí 10

2.4.1. Xác định vấn đề phân tích chi phí 11

2.4.2 Thực hiện phân tích chi phí 16

Phần III. Một số hình thức phân tích chi phí thường đươc áp dụng 31

3.1. Phân tích chi phí cho một can thiệp/ chương trình sức khoẻ: 31

Bước 1: Lập kế hoạch phân tích chi phí 31

Bước 2: Xây dựng biểu mẫu thu thập số liệu chi phí 35

Bước 3. Định giá trị nguồn lực sử dụng 37

Bước 4: Phân tích kết quả chi phí 39

3.2. Phân tích chi phí do mắc bệnh (COI) 44

3.2.1. Các hình thức phân tích chi phí cho bệnh tật 46

3.2.2. Tính chi phí theo cách từ trên xuống và từ dưới lên (bottom up) 49

3.2.3. Phân tích chi phí mắc bệnh dựa trên nghiên cứu tiến cứu và hồi cứu 51

3.2.4. Đánh giá chi phí trong phân tích chi phí mắc bệnh 52

Kết luận 60

T ài liệu tham khảo 61