Nghiên cứu CƠ CHế hạ glucose máu của Mangiferin chiết xuất từ T ri mẫu (Anemarrhena Asphodeloides Bunge)

Tiếp theo nghiên cứu trước về tác dụng hạ glucose máu của mangiferin (MF)[2], nghiên cứu này nhằm tìm hiểu sơ bộ cơ chế của tác dụng đó.
MF10mg/kg, tiêm màng bụng (tmb), đã cải thiên test dung nạp glucose (DNG) ở chuột gây tiền đái tháo đ-ờng (ĐTĐ) bằng streptozotocin 100mg/kg và làm tăng tác dụng hạ glucose máu của 0,5UI insulin-tmb cho các chuột gây ĐTĐ bằng STZ 160mg/kg. MF 10mg/kg cũng ức chế tác dụng tăng glucose máu của adrenalin. Cơ chế tác dụng của MF có thể là không kích thích tuyến tuỵ bài tiết insulin mà làm tăng nhậy cảm của mô đích với insulin và làm giảm l- ợng glucose ở gan (ức chế giáng hoá glycogen thành glucose và/hoặc ức chế tân tạo đ- ờng mới ở gan).
Dịch chiết methanol của thân rễ tri mẫu liều 100-200mg/kg (chứa 0,3- 0,6mg MF) có tác dụng hạ glucose máu t-ơng tự nh- MF 10mg/kg. Chứng tỏ ngoài MF, trong dịch chiết toàn phần của thân rễ tri mẫu còn có chất khác có tác dụng hạ glucose máu.
Tác dụng hạ glucose máu(HGM) của dịch chiết toàn phần thân rễ tri mẫu (Anemarrhena asphodeloides Bunge- Liliaceae) đã đ-ợc nhiều tác giả nghiên cứu: Miura T (2001)[9], Phạm Hữu Điển (2002)[1], Đào Văn Phan (2003)[4], Nguyễn Khánh Hoà (2004)[3]. Magiferin (MF) là một glycosid, đ-ợc chiết xuất từ tri mẫu [7]. Trong nghiên cứu tr-ớc, tác dụng HGM của MF, đ-ợc chiết xuất từ nguồn tri mẫu Việt Nam đã đ-ợc chúng tôi đánh giá [2]. Mục tiêu của nghiên cứu tiếp theo này nhằm tìm hiểu cơ chế của tác dụng đó.
II.    CHẤT LIỆU, ĐỐI T ỢNG VÀ PH -NG PHÁP NGHIÊN cúu
2.1.    Chất liệu nghiên cứu
1.    Mangiferin dạng bột, màu vàng chiết xuất từ thân củ tri mẫu. Ph-ơng pháp chiết xuất đã đ-ợc trình bày trong bài báo tr-ớc của chúng tôi [2].
2.    Dịch chiết methanol của thân củ tri mẫu đ- ợc làm theo qui trình sau: 2 kg thân củ tri mẫu sau khi thu hái đ- ợc phơi khô, thái nhỏ rồi chiết bằng methanol trong soxhlet. Dịch chiết đ-ợc cô cạn cho bay hơi hết dung môi, sau đó hoà tan vào n-ớc, lọc bỏ phần không tan rồi cô đặc thành cao mềm (khoảng 150g) để sử dụng cho nghiên cứu.
2.2.    Đối t Ợng nghiên cứu
Chuột nhắt trắng chủng Swiss, nặng 18-22g do Viện Vệ sinh Dịch tễ Tư cung cấp. Nghiên cứu đ-ợc tiến hành tại Bộ môn D-Ợc Lý tr- ờng Đại học Y Hà Nội.
2.3.    Ph ong pháp nghiên cứu
Để tìm hiểu cơ chế HGM của MF, chúng tôi dùng các mô hình tăng glucose máu bằng streptozotocin (STZ) và adrenalin trên chuột nhắt trắng.
2.3.1.    Đánh giá ảnh h-ỏng cũa MF trên mô hình gây thiểu năng tuỵbằng STZ.