NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM CÁC MỐC GIẢI PHẪU VÙNG HỐ CHÂN BƯỚM KHẨU CÁI QUA NỘI SOI XÁC TƯƠI NGƯỜI VIỆT NAM TRƯỞNG THÀNH

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM CÁC MỐC GIẢI PHẪU VÙNG HỐ CHÂN BƯỚM KHẨU CÁI QUA NỘI SOI XÁC TƯƠI NGƯỜI VIỆT NAM TRƯỞNG THÀNH
Ngô Văn Công1, Nguyễn Đình Tú1, Trần Minh Trường1
1 Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Hố chân bướm khẩu cái là một vùng giải phẫu nằm sâu và có thành phần cấu trúc mạch máu phức tạp, cần nắm rõ khi điều trị các bệnh lý khối u vùng mũi xoang hay thắt động mạch cầm máu. Hiểu rõ đặc điểm giải phẫu qua nội soi của hố chân bướm khẩu cái để tiếp cận vùng này an toàn. Mục tiêu: Nghiên cứu đặc điểm các mốc giải phẫu hố chân bướm khẩu cái qua nội soi phẫu tích xác tươi. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả. Từ tháng 9/2020 đến tháng 6/2021, chúng tôi phẫu tích 10 xác tươi tại bộ môn Giải Phẫu – Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh và ghi lại đặc điểm các mốc giải phẫu hố chân bướm khẩu cái. Kết quả: Khoảng cách trung bình từ gai mũi trước tới thành sau xoang hàm là 64,4 ± 6,89mm. Khoảng cách trung bình từ gai mũi trước tới mào sàng là 59,38 ± 4,47mm. Khoảng cách trung bình từ gai mũi trước tới động mạch hàm trong là 62,68 ± 5,73mm. Đường kính động mạch hàm trong trung bình là 3,3 ± 0,72mm. Đường kính động mạch bướm khẩu cái trung bình là 2,5 ± 0,61mm. Phân nhánh động mạch hàm trong gồm các nhánh chính là động mạch huyệt răng sau trên, động mạch dưới ổ mắt, động mạch khẩu cái xuống và nhánh tận là động mạch bướm khẩu cái. Động mạch bướm khẩu cái sau khi ra khỏi lỗ bướm khẩu cái để vào hốc mũi chia làm 2 nhánh chính trong 20% trường hợp, 80% chỉ có 1 nhánh chính. Bàn luận: Nghiên cứu cung cấp các đặc điểm về mạch máu hố chân bướm khẩu cái qua nội soi. Từ đó ứng dụng trong thắt nút động mạch chọn lọc trong các cuộc phẫu thuật các khối u hốc mũi, xoang, hố CBKC và các vùng khác của nền sọ hay thay cho nhét bấc mũi sau để kiểm soát chảy máu mũi.

Hố chân bướm khẩu cái là một vùng giải phẫu sâu và hẹp thuộc sàn sọ bên có thành phần cấu trúc phức tạp. Hố có hình nón ấn sâu xuống hố dưới thái dương và ở sau xương hàm trên, nằm giữa mỏm xương bướm và lồi củ xương hàm trên gần  với  ổ  mắt.Hố  CBKC  làvùng  đi  vào  khe bướm -hàm trên dẫn đến lỗ bướm -khẩu cái.Hố chân bướm khẩu cái liên thông cơ học với hố sọ giữa, ổ mắt,  hốc mũi, khoang miệng và  hố dưới thái dương thông qua sáu lỗ và ống xương tự  nhiên,  chứa  đựng  những  thành  phần  thần kinh và mạch máuquan trọng, đi ngang qua để đến  những  vùng  lân  cận[1-5].  Mục  tiêu  của nghiên cứu là thông qua phẫu tích xác qua nội soi xác định một số đặc điểm giải phẫu cũng như phân  nhánh  mạch  máu  trong  hố  chân  bướm khẩu cái áp dụng trong phẫu thuật cắt bỏ khối u vùngmũi xoang hay thắt động mạch cầm máu.