Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học bại não và đánh giá hiệu quả của một số biện pháp phục hồi chức năng vận động cho trẻ bại não tại cộng đồng tỉnh Hà Tây

Bại não là dạng tàn tật thường gặp nhất ở trỏ em và là nguyôn nhân tử vong hàng đầu trong các tàn tật phát triển. Tỷ lộ bại não ở các nước phát triển vào khoảng 2- 2,5/1000 trẻ đẻ sống và hiCn đang có xu hướng gia tăng [81], [821, [831, [102], [120], [122]. Nghiên cứu dịch tỗ h()C tại các nước đang phát triển còn nghèo nàn và chưa có hệ thống nhưng cũng cho thấy tỷ lộ bại não rất khác nhau từ 1,46 đến 5,6/1000 trỏ dưới 14 tuổi [114], [142]. Tính phức tạp về CƯ chế bCnh học, sự đa dạng về thể lâm sàng, vổ mức độ nặng nhẹ và về các tàn tật kcm theo đã làm cho việc diều trị bại não trở nên rất phức tạp và tốn kém. Bại não thực sự đang là một gánh nặng về tám lý và kinh tế của gia đình và xã hội ở mọi quốc gia trôn thế giới.

Trong nhiều năm qua, các nghiôn cứu về dịch tỗ học bại não đã và đang cố gắng

làm sáng tỏ mối quan hô giữa bại não và các yếu tố sinh học, dân số, văn hoá-xã hội,

y tế và các yếu tố khác. Những hiểu biết này giúp đồ ra các biôn pháp phát hiộn và

can thiệp sớm, phòng ngừa hiộu quả và lập kế hoạch dịch vụ về y tế, giáo dục và xã

hội cho bệnh nhân bại não. Tuy nhiôn, đây vẫn là một lĩnh vực còn nhiồu tranh cãi

và chưa được nghiôn cứu thấu đáo. Bên cạnh đó, phần lớn nghiên cứu về dịch tỗ học bại não hoặc được tiến hành tại các cơ sư chãm sóc và diồu trị cho trỏ bại não được tiến hành qua các trung tâm đăng ký bại não nôn tính đại diện cho quần thể tự nhiên chưa cao. Do vậy, các nghiên cứu dịch tỗ học bại não dược thiết kế trôn quần thổ dân số tự nhiôn vẫn còn là một nhu cầu cấp thiết.

Điều trị cho ưẻ bại não cũng đã có nhiều Ihay đổi. Điều trị ngày nay là điều trị toàn diện nhằm tăng cường sự độc lặp tối đa vồ vặn động, giao tiếp và xã hội. Với cách tiếp cận lấy gia đinh làm trung tâm, trỏ hại não và gia đình là người dưa ra mục đích và quyết định chương trình điồu trị, cán bộ chuyôn môn và cơ sở dịch vụ là lực lượng hỗ trợ và cộng đồng là môi trường hoà nhập. Chính vì vậy, phục hổi chức năng dựa vào cộng đổng là hình thức phục hổi chức năng cho trẻ bại não rất phù hợp với quan điểm tiôn tiến này [ 15], 151]. Thực tế thực hiện chương Irình phục hồi chức năng dựa vào cộng đổng tại nhiổu nước đã minh chứng cho nhận xét trôn [124], [137], [154], [156], [158], [160].

Tại Việt Nam, báo cáo về tỷ lệ bại não trôn tổng số ưẻ làn tậl tại các trung tâm phục hổi chức năng rất cao và dao động từ 25% đến 70% [4], [17], [33]. Số bộnh nhân bại não vào khoảng 20/1000 bệnh nhi được điéu Ưị tại Bộnh viện Nhi Trung ương, chiếm 1/3 tổng số bênh nhân điểu trị tại khoa Phục hồi chức năng ở bônh viộn này [12]. Các báo cáo về tỷ lệ bại não Irong các nghiôn cứu tại cộng đồng rất nghèo nàn và chủ yếu nằm trong số liệu của trẻ tàn tật vặn động của chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng [9], [25], [41J. Trong một nghiôn cứu điều tra từng hộ gia đình tại tỉnh Khánh Hoà, lác giả Hoàng Trung Thông ghi nhận tỷ lộ trẻ bại não tại đây là 0,6/1000 dân [37]. Các nghicn cứu về kết quả phục hồi chức năng cho trẻ bại não còn rất ít ỏi và chủ yếu là các báo cáo của các trung tâm phục hồi chức năng [7], 114], [34]. Tuy chương trình phục hổi chức năng dựa vào cộng đồng được thực hiộn tại Viột Nam từ những năm cuối của thập kỷ 80 nhưng hầu như chưa có báo cáo nào đánh giá tác động của chương trình đối với trỏ bại não. Như vậy, nghiên cứu dịch tỗ học bại não có hô thống trên một quần thể dân số tự nhiôn tại Viột Nam còn bỏ ngỏ và đánh giá kết quả phục hồi chức năng cho trỏ bại não trong chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng hầu như chưa dược lác giả nào đé cập đến.

Thực tế thực hiôn Chương trình phục hổi chức năng dựa vào cộng đồng tại tỉnh Hà Tây từ năm 1992 cho thấy nhu cầu phục hồi chức năng ử trẻ em (dưới 15 tuổi) bị tàn tật vận động (trong đó có bại não) lôn tới 72%. Các kỹ thuật phục hổi chức năng đơn giản mà chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng đcm lại đã cải thiộn tình trạng chức nãng của 91% người tàn tật trong đó 42% người làn tật được hoà nhập xã hội [40]. Tuy nhiôn, bại não vẫn là một thách thức lớn nhất cho các cán bổ chuyôn môn cũng như cán bô phục hồi chức năng cộng đồng. Chính vì vậy đề tài “Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học bại não và đánh giá hiệu quả của một số biện pháp phục hồi chức năng vận động cho trẻ bại não tại cộng đồng tỉnh Hà Tây” nhằm mục tiêu:

•

1. Mô tả và phân tích một sô’đặc điểm dịch tễ của bại não tại tĩnh Hà Táy.

2. Đánh giá nhu cầu và thực trạng phục hồi chức năng của bệnh nhản bại não.

3. Đánh giá kết quả phục hổi chức năng vận động cho trẻ bại não trong chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đổng tỉnh Hà Táy.