Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học lâm sàng, chẩn đoán và xử trí sớm u não bán cầu ở một số bênh viện Hà Nội

Hê thống Thần kinh trung ương gồm não bô và tuỷ sống. Não bô nằm trong hôp sọ khép kín. Khi có khối choán chỗ phát triển trong sọ: khối u, áp xe, máu tụũ sẽ gây chèn ép cơ học dẫn tới hôi chứng tăng áp lực trong sọ, nếu không được điều trị kịp thời bênh nhân sẽ tử vong do biến chứng của hôi chứng này.

Trong các bênh hê thần kinh, u não là bênh lý ngày càng gặp nhiều, chiếm khoảng lO% các bênh thần kinh và 2% trong tổng số các khối u của toàn cơ thể [lló, 85]. Tỷ lê mắc u não dao đông khoảng từ 4,5 /lOO.OOO dân ở Mỹ năm l969 tới l4,5 /lOO.OOO dân ở Đức năm l977 [l3O, 6]. Mỗi năm Hoa Kỳ có trên 35.OOO người mới được chẩn đoán u não và có khoảng 8.5OO người tử vong do u não nguyên phát ác tính [25, l23].

Tỷ lê tử vong của bênh rất cao đứng hàng thứ năm sau các bênh ung thư phổi, dạ dày, tử cung và vú [9]. Về điều trị bênh chủ yếu là phẫu thuật tuy nhiên kết quả còn hạn chế do nhiều yếu tố: trước hết triêu chứng lâm sàng của bênh ở giai đoạn khởi đầu kín đáo, không điển hình đòi hỏi người thầy thuốc phải khám xét kỹ theo dõi sát diến biến của triêu chứng. Viêc chẩn đoán sớm cho phép kết quả điều trị tốt còn tuỳ thuôc vào phương tiên chẩn đoán. ở Viêt Nam trước năm l99l, khi chưa có chụp cắt lớp vi tính (CLVT) và chụp công hưởng từ (CHT) [l3], chẩn đoán u não dựa vào triêu chứng lâm sàng và các xét nghiêm như chụp X quang sọ qui ước, điên não đồ, vang siêu âm não, xạ hình não, chụp đông mạch não,… Kết quả chẩn đoán u não thường chậm và còn bỏ sót. Kể từ sau năm l99l, khi có máy chụp CLVT và năm l996 khi có máy chụp CHT thì viêc chẩn đoán đã có môt bước tiến bô nhảy vọt và viêc điều trị u não cũng tiến bô do chẩn đoán sớm và phẫu thuật kịp thời [28].

Kết quả điều trị u não, mặt khác, còn tuỳ thuôc vào vị trí và tính chất của khối u. Do đặc điểm giải phẫu, hôp sọ não được chia làm hai tầng: trên lều tiểu não (hang lớn) và dưới lều (hố sau) viêc điều trị u não ở trên lều và dưới lều không giống nhau [31]. U não bán cầu, thuôc loại u trên lều tiểu não nếu được chẩn đoán sớm, điều trị loại bỏ u kịp thời thì tiên lượng rất tốt, ngược lại u ở hố sau triêu chứng tăng áp lực trong sọ có sớm và nhiều khi không cho phép điều trị phẫu thuật, do vậy tiên lượng hạn chế hơn.

ở Viêt Nam, trước năm 1991, số tác giả nghiên cứu về u não không nhiều. Khi có chụp CLVT và chụp CHT, môt số tác giả đi sâu nghiên cứu vấn đề này [6], [7] nhưng cho tới nay vẫn chưa có môt số liêu cụ thể về dịch tê học, tỷ lê mắc bênh, dù rằng mọi người đều thấy rằng số người mắc bênh ngày càng tăng.

Do tính chất không điển hình ở giai đoạn khởi đầu nên môt phần bênh nhân khi phát hiên bênh ở các chuyên khoa khác nhau [2O]: Mắt, Nôi khoaũ và do có sự chênh lêch về phương tiên chẩn đoán giữa tuyến cơ sở với tuyến trung ương nên môt vấn đề đặt ra là khi nào và với triêu chứng gì thì phải nghĩ ngay tới u não. Cách khám phát hiên triêu chứng, giá trị của các xét nghiêm cần thiết sẵn có, các bước xử trí như thế nào trước khi có chẩn đoán xác định bằng phương tiên hiên đại để giảm thấp nhất tỷ lê tử vong do biến chứng tụt kẹt não. Khi chẩn đoán u não thì chẩn đoán hình ảnh với chụp CLVT, chụp CHT có kết quả như thế nào so với bênh cảnh lâm sàng, loại u nào thường gặp nhất.

Vấn đề là làm thế nào để chẩn đoán sớm u não để có biện pháp điều trị hữu hiệu, hạn chế thấp nhất tỷ lệ tử vong và di chứng, đó là lý do để chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học lâm sàng, chẩn đoán và xử trí sớm u não bán cầu ở một số bênh viên Hà Nội”, với các mục tiêu sau:

1. Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ học u não bán cầu ở một số Bệnh viện tại Hà Nội từ năm 1999 đến năm 2004.

2. Phân tích đặc điểm lâm sàng và đánh giá vai trồ của chẩn đoán hình ảnh trong chẩn đoán sớm u não bán cầu

3. Nghiên cứu kết quả điều trị u não bán cầu về tỷ lệ tử vong và sống thêm từ trên ba năm sau điều trị.

Từ đó đưa ra các kiến nghị giúp cho việc chẩn đoán và xử trí sớm u não bán cầu ở các bệnh viện cơ sở, nhằm giảm tỷ lệ tử vong và kéo dài sống thêm sau điều trị cho các bệnh nhân u não bán cầu.