Nghiên cửu đặc điểm dịch tễ học nhiễm Helicobacter pylori ở trẻ em và các thành viên hộ gia đinh của hai dân tộc Thái và Khơ mer

ĐẶT VẤN ĐÈ
Khoa học y học ngày nay đã xác định có 3 tác nhân vi sinh gây ung thư, đó là: virus viêm gan B, c gây ung thư gan, virus papiloma người gây ung thư cổ tử cung và vi khuẩn Helicobacter pyỉori (HP) gây ung thư dạ dày [24], trong đó HP có vai trò đặc biệt nhất vì nhiễm HP rất phổ biến (hem một nửa nhân loại trên hành tinh, chủ yếu tại các nước đang phát triển), bên cạnh gây ung thư dạ dày, HP còn là tác nhân chủ chốt gây viêm dạ dày mạn hoạt tính ở cả người lớn và trẻ em và là nguyên nhân chính gây loét dạ dày-tá tràng với nhiều hậu quả nghiêm trọng (thủng dạ dày, tắc môn vị do sẹo xơ) ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ và chất lượng sống của nhân loại, tác nhân duy nhất gây ung thư là vi khuẩn nên có thể khống chế hiệu quả bằng thuốc và các biện pháp y học. Mức độ nhiễm HP liên quan trực tiếp đến điều kiện sống (kinh tế-xã hội, tập quán-lối sống, cơ địa) cũng như những đáp ứng sình học tự nhiên khác nhau riêng biệt của từng chủ thể và của từng quần thể [9,20,27,29,32,34]. Xác định được tần suất nhiễm HP và nhất là nhận biết được các yếu tố nguy cơ tăng lây nhiễm và các yếu tố kìm hãm lây nhiễm HP là bước cơ bản và có tính quyết định cho việc xây dựng chiến lược phòng chống nhiễm HP, bảo vệ cộng đồng tránh khỏi bệnh lý phổ biến nhất và nguy hiểm về đường tiêu hoá là viêm-loét dạ dày-tá tràng và ung thư dạ dày là bệnh ung thư đứng hàng thứ 2 tại Việt Nam hiện nay [13]. Hơn nữa, do đặc điểm lây nhiễm HP và tính phòng vệ tự nhiên theo từng cá thể và từng quần thể riêng biệt đối với vi khuẩn này, nên các kết quả nghiên cứu ở một quần thể hay quốc gia này khó có thể áp dụng một cách hiệu quả cho quần thể hay quốc gia khác. Vỉ vậy, để khống chế nguyên nhân gây bệnh phổ biến và nguy hiểm này, từng quốc gia phải thiết lập chính sách và biện pháp y tế công cộng riêng của mình, dựa vào bản đồ dịch tễ học nhiễm HP của riêng quốc gia đó và các đặc điểm kinh tế- xã hội, tập quán-lối sống cũng như đáp ứng sinh học riêng của từng quần thể nhỏ (tộc người) trên lãnh thổ nước đó.
Tại Việt Nam, gần 20 năm qua, được sự ủng hộ hiệu quả của các nhà chức trách y tế các nhóm nghiên cứu đã nỗ lực đánh giá đặc điểm dịch tễ học nhiễm HP trong các nhóm đối tương, quần thể, địa dự khác nhau nhằm thiết lập cơ sở dữ liệu tối ưu cho việc hoạch định chiến lược phòng chống nhiễm HP [1-9]. Tuy nhiên, do điều kiện địa lý (trải dài trên 2.000km với nhiều vùng sinh thái khác nhau) và đặc điểm dân cư đặc biệt (54 dân tộc khác nhau) của Việt Nam, nên cho đến nay, các số liệu nghiên cứu tập trung ở người Kinh, chỉ có một nghiên cứu đầu tiên về nhiễm HP ở đồng bào thiểu số phía Bắc, với cỡ mẫu còn khá khiêm tốn [9]ề Việc thành lập cơ sở dữ liệu về đặc điểm dịch tễ học nhiễm HP trên các quần thể đại diện cho hơn 50 dân tộc thiểu số nhằm hoàn thành bản đồ cơ sở dữ liệu đang được đặt thành nhiệm vụ cấp thiết. Một nghiên cứu trên 3 dân tộc đại diện cho các dân tộc thiểu số Tây Nguyên (K’hor, Giaglai, Êđê) đang được triển khai tại Sở Y tế Lâm Đồng. Một nghiên cứu khác trên 2 dân tộc thiểu số đại diện cho các dân tộc có nguồn gốc và quan hệ lịch sử gần gũi với người Kinh (Mường, Tày) đang được đề xuất để thực hiện từ kinh phí của Bộ Khoa học-Công nghệ. Chưa có nghiên cứu nào trên hai dân tộc Thái và Khmer (đại diện cho các dân tộc thiểu số có nguồn gốc lịch sử nhập cư vào Việt Nam từ các nước láng giềng). Chính vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cửu đặc điểm dịch tễ học nhiễm Helicobacter pylori ở trẻ em và các thành viên hộ gia đinh của hai dân tộc Thái và Khơ mer “
Mục tiêu của nghiên cứu này là:
1.    Đánh giả tần suất hiện nhiễm HP ở các nhóm đối tượng là 2 dân tộc thiểu số Thái, Khơ mer.
2.    Xác định một số yếu tố nguy cơ hoặc cỏ liên quan mật thiết với tình trạng nhiễm HP ở các nhóm đối tượng nghiên cứu trên.
MỤC LỤC
ĐẬT VẤN ĐỀ    1
Chương 1: TỐNG QUAN    3
1.    MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA VI KHUẨN HELICOBACTER PYLORI ..3
1.1    Sơ lược lịch sử phát hiện    3
1.2    Đặc điểm sinh học    4
•    ♦
2.    DỊCH TỄ HỌC NHIỄM HELICOBACTER PYLORI    5
2.1.    Tỷ lệ nhiễm
2.2.    Cơ chế lây truyền    7
2.3.    Vai    trò các yếu tố nguy cơ tăng lây nhiễm    7
2.4.    Vấn đề chủng tộc, nhóm máu, di truyền trong lây nhiễm HP    9
3.    ĐÁP ỨNG MIỄN DỊCH Ở NGƯỜI NHIỄM HP.        13
3.1    ề Sự xâm nhập và đáp ứng miễn dịch tại chỗ ở người nhiễm HP    13
3.2.    Đáp ứng miễn dịch toàn thân với kháng nguyên HP    14
4.    CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN HP    16
5.    KỸ THUẬT ELIZA    16
6.    TÌNH    HÌNH NGHIÊN cứu ở VIỆT NAM    17
♦
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu    21
2.1    ĐỊA ĐIẾM NGHIÊN CƯU    .21
2.2.    ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN cứu    21
2.2.1.    Các đối tương trong nghiên cứu    21
2.2.2.    Đối tương loại ra khỏi nghiên cứu    21
2.3.    ĐẠO ĐỨC NGHIÊN cứu    22
ft
2.4.    PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu    22
2.4.1.    Thiết kế nghiên cứu    22
2.4.2.    Cách    chọn mẫu vào nhóm nghiên cứu    23
2.4.3.    Cách thu thập số liệu nghiên cứu    26
2.4.4.    Phân tích và xử lý kết quả    29
Chương 3: Dự KIẾN KẾT QUẢ    31
3.1.    MỘT SỐ ĐẬC ĐIỂM CHUNG CỦA QUẦN THÊ NGHIÊN cứu ..31
3.2.    TÌNH TRẠNG NHIỄM HP ở TRẺ EM (TỪ 6 THÁNG ĐÉN 18 TUỔI) TRONG QUẦN THỂ NGHIÊN cứu    31
3.3.    XÁC ĐỊNH MỘT số YẾU Tố LIÊN QUAN TỚI TÌNH TRẠNG NHIỄM HP Ở TRẺ    31
Chương 4: Dự KIẾN BÀN LUẬN    33
Dự KIẾN KÉT LUẬN        33
Dự KIẾN KIẾN NGHỊ    33
TÀI LIỆU THAM KHẢO
é
PHỤ LỤC