Nghiên cứu đặc điểm đột biến gen globin và theo dõi điều trị thải sắt ở bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương giai đoạn 2013 – 2016
Nghiên cứu đặc điểm đột biến gen globin và theo dõi điều trị thải sắt ở bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương giai đoạn 2013 – 2016.Bệnh thalassemia (tan máu bẩm sinh) thuộc nhóm bệnh rối loạn tổng hợp huyết sắc tố, là bệnh di truyền phổ biến nhất trên thế giới với ước tính khoảng 7% dân số mang gen bệnh [1]. Nguyên nhân gây bệnh là do đột biến gen quy định tổng hợp chuỗi globin dẫn đến mất cân bằng các loại chuỗi globin, tạo nên bất thường về huyết sắc tố và thành phần các loại huyết sắc tố, dẫn tới hiện tượng vỡ hồng cầu và gây ra tình trạng thiếu máu ở bệnh nhân. Mức độ phổ biến của bệnh tùy thuộc vào từng quốc gia, từng khu vực. Theo Tổ chức Y tế Thế Giới, bệnh huyết sắc tố ảnh hưởng tới 71% số nước trên thế giới [2]. Hàng năm có khoảng 330.000 trẻ sinh ra bị bệnh (trong đó 83% là hồng cầu hình liềm và 17% là bệnh thalassemia) [2],[3]. Bệnh thalassemia liên quan đến nguồn gốc dân tộc, phân bố khắp toàn cầu song có tính địa dư rõ rệt, thường gặp ở vùng Địa Trung Hải, khu vực Trung Đông và Đông Nam Á [1],[3],[4].
Gen tổng hợp chuỗi α-globin nằm trên nhiễm sắc thể số 16, gen tổng hợp chuỗi β-globin nằm trên nhiễm sắc thể số 11 [3],[5]. Đột biến gen globin rất đa dạng và phức tạp. Việc bị mắc các đột biến khác nhau hoặc kết hợp nhiều loại đột biến trên cùng một người có thể tạo ra các kiểu hình hết sức phong phú, từ người mang gen tới người bị bệnh thể nhẹ, thể nặng hay rất nặng …[5],[6]. Trong những năm gần đây, những phát triển vượt bậc trong lĩnh vực sinh học phân tử đã góp phần tích cực trong việc chẩn đoán các kiểu đột biến gen giúp cho công tác tư vấn, quản lý nguồn người mang gen và phòng bệnh ngày càng tốt hơn. Những kỹ thuật dựa trên nguyên lý phản ứng tổng hợp chuỗi (Polymerase Chain Reaction – PCR) ngày càng được cải tiến và được ứng dụng rộng rãi [7]. Trong đó, kỹ thuật lai phân tử dùng bộ kít α-globin Strip Assay có thể phát hiện đồng thời 21 đột biến gen α-globin hoặc bộ kít β-globin Strip Assay có thể phát hiện 22 đột biến gen β-globin phổ biến trong khu vực, bộ kit globin Strip Assay đã và đang được sử dụng ở nhiều quốc gia [7],[8],[9].
Biểu hiện của bệnh thalassemia là thiếu máu và quá tải sắt. Theo cảnh báo của Liên đoàn thalassemia quốc tế, quá tải sắt là nguyên nhân chính gây tử vong cho bệnh nhân thalassemia (70%). Tình trạng tích lũy sắt do truyền máu nhiều lần và tăng hấp thu sắt, dẫn đến những biến chứng mang tính hệ thống ở nhiều cơ quan như tim, gan, tuyến nội tiết… ở người bệnh thalassemia [10]. Thực hiện phác đồ thải sắt có thể kiểm soát được tình trạng quá tải sắt ở bệnh nhân thalassemia [10],[11]. Để đánh giá tình trạng quá tải sắt và theo dõi hiệu quả điều trị thải sắt, định lượng nồng độ ferritin huyết thanh là phương pháp được áp dụng rất phổ biến, tuy nhiên, chỉ số này có những hạn chế là không phản ánh được chính xác lượng sắt trong tổ chức của cơ thể [10],[11],[12]. Những năm gần đây, ở nhiều nước trên thế giới đã ứng dụng kỹ thuật cộng hưởng từ (Magnetic Resonance Imaging – MRI) để đánh giá tình trạng quá tải sắt. MRI là một kỹ thuật có nhiều ưu điểm, có khả năng ứng dụng rộng rãi ở các cơ sở có máy chụp cộng hưởng từ [11],[13],[14],[15],[16].
Thalassemia là bệnh có thể phòng được và chữa được [1], việc nghiên cứu, ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán, theo dõi điều trị bệnh nhân là vô cùng quan trọng và cấp thiết. Chính vì lý do đó, chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm đột biến gen globin và theo dõi điều trị thải sắt ở bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương giai đoạn 2013 – 2016” với hai mục tiêu:
1. Nghiên cứu đặc điểm đột biến gen globin bằng kỹ thuật Strip Assay tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương giai đoạn 2013 – 2016.
2. Đánh giá sự thay đổi một số chỉ số quá tải sắt bằng MRI ở bệnh nhân thalassemia được điều trị thải sắt.
MỤC LỤC Nghiên cứu đặc điểm đột biến gen globin và theo dõi điều trị thải sắt ở bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương giai đoạn 2013 – 2016
LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iv
DANH MỤC BẢNG vii
DANH MỤC HÌNH ix
DANH MỤC BIỂU ĐỒ x
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT xi
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN 3
1.1. Bệnh thalassemia 3
1.1.1. Đặc điểm dịch tễ học bệnh thalassemia 3
1.1.2. Cơ chế bệnh sinh 4
1.1.3. Chẩn đoán, phân loại bệnh thalassemia 6
1.1.4. Điều trị bệnh thalassemia 6
1.2. Đột biến gen globin và các phương pháp phát hiện 7
1.2.1. Gen globin và các đột biến 7
1.2.2. Các phương pháp xác định đột biến gen globin thông dụng 13
1.2.3. Các nghiên cứu xác định đột biến gen globin 17
1.3. Quá tải sắt ở bệnh nhân thalassemia và phương pháp đánh giá 19
1.3.1. Phân bố sắt ở người bình thường: 19
1.3.2. Quá trình chuyển hóa sắt 21
1.3.3. Quá tải sắt ở bệnh nhân thalassemia 23
1.3.4. Các phương pháp đánh giá quá tải sắt 28
1.3.5. Các nghiên cứu tình trạng quá tải sắt ở bệnh nhân thalassemia 34
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 37
2.1. Đối tượng nghiên cứu 37
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 37
2.1.2. Tiêu chuẩn lựa chọn và loại trừ 39
2.2. Phương pháp nghiên cứu 40
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 40
2.2.2. Các chỉ số nghiên cứu 41
2.2.3. Cách chọn mẫu, các bước tiến hành 44
2.3. Các tiêu chuẩn đánh giá, kỹ thuật và phương pháp 47
2.3.1. Các tiêu chuẩn chẩn đoán 47
2.3.2. Các phương pháp và kỹ thuật xét nghiệm 55
2.4. Xử lý số liệu 60
2.5. Đạo đức nghiên cứu 61
2.6. Thời gian nghiên cứu 61
2.7. Địa điểm nghiên cứu 61
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 62
3.1. Xét nghiệm phát hiện đột biến gen globin bằng Globin Strip Asssay 62
3.1.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 62
3.1.2. Kết quả chẩn đoán đột biến gen globin bằng StripAssay 65
3.2. Kết quả đánh giá quá tải sắt bằng MRI 74
3.2.1. Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu 74
3.2.2. Kết quả đánh giá mức độ quá tải sắt ở bệnh nhân thalassemia 75
3.2.3. Mối liên quan giữa quá tải sắt với tổn thương các cơ quan 81
3.2.4. Sự thay đổi các chỉ số quá tải sắt sau 1 năm điều trị 88
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN 95
4.1. Bàn luận về đặc điểm đột biến gen globin được xác định bằng Strip Assay tại Viện Huyết học Truyền máu Trung ương 95
4.1.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 95
4.1.2. Đặc điểm xác định đột biến gen globin ở người bệnh/ người nghi ngờ mang gen bệnh thalassemia 105
4.2. Bàn luận về kết quả nghiên cứu ứng dụng MRI trong chẩn đoán và đánh giá hiệu quả điều trị quá tải sắt ở bệnh nhân thalassemia 115
4.2.1. Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu 115
4.2.2. Đặc điểm quá tải sắt tại các tổ chức 117
4.2.3. Đặc điểm tổn thương tổ chức do quá tải sắt 125
4.2.4. Sự thay đổi tình trạng quá tải sắt sau 1 năm điều trị thải sắt thường xuyên 135
KẾT LUẬN 143
KIẾN NGHỊ 145
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH SÁCH ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Các đột biến gây bệnh β-thalassemia thường gặp ở người Việt Nam 10
Bảng 1.2. Sự phân bố sắt trong cơ thể người 19
Bảng 1.3. Tốc độ tích lũy sắt do truyền máu ở bệnh nhân không dùng thuốc thải sắt 24
Bảng 2.1. Cách tính điểm và phân loại mức độ bệnh thalassemia 49
Bảng 2.2. Tiêu chuẩn phân loại theo truyền máu 50
Bảng 2.3. Chỉ số ferritin huyết thanh theo các mức độ quá tải sắt 51
Bảng 2.4. Chỉ số LIC theo các mức độ quá tải sắt tại gan 51
Bảng 2.5. Chỉ số T2* tim theo các mức độ quá tải sắt tại tim 51
Bảng 2.6. Các mức độ quá sắt trong gan 59
Bảng 2.7. Các mức độ quá tải sắt trong tim 59
Bảng 3.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu 62
Bảng 3.2. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân thalassemia 62
Bảng 3.3. Đặc điểm chung của người nghi mang gen bệnh thalassemia 63
Bảng 3.4. Đặc điểm về tiền sử sinh đẻ của sản phụ 64
Bảng 3.5. Các kiểu gen của bố mẹ thai nhi. 64
Bảng 3.6. Kết quả chẩn đoán trước sinh tế bào dịch ối thai nhi 65
Bảng 3.7. Các kiểu đột biến gen-globin phát hiện được trên thai nhi 66
Bảng 3.8. Các kiểu đột biến gen -globin phát hiện được trên thai nhi 67
Bảng 3.9. Các đột biến α-globin phát hiện được ở người nghi ngờ mang gen bệnh α-thalassemia 68
Bảng 3.10. Các đột biến phát hiện được ở bệnh nhân -thalassemia 69
Bảng 3.11. Các đột biến β-globin phát hiện được ở người nghi ngờ mang gen bệnh -thalassemia 69
Bảng 3.12. Các đột biến phát hiện được ở bệnh nhân β-thalassemia 70
Bảng 3.13. Nồng độ Hb trung bình theo các kiểu gen -globin 71
Bảng 3.14. Tỷ lệ các alen đột biến α-globin được phát hiện 72
Bảng 3.15. Tỷ lệ các alen đột biến β-globin được phát hiện 72
Bảng 3.16. Kết quả các đột biến gen -globin được xác định bằng -globin Strip Assay và giải trình tự gen -globin 73
Bảng 3.17. Đặc điểm chỉ số hồng cầu và thành phần huyết sắc tố của một số người có đột biến hiếm gặp 74
Bảng 3.18. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 74
Bảng 3.19. Tỷ lệ các mức độ ferritin huyết thanh ở hai nhóm bệnh nhân phụ thuộc truyền máu và không phụ thuộc truyền máu (TDT và NTDT) 76
Bảng 3.20. Tỷ lệ các mức độ quá tải sắt tại gan (LIC) ở hai nhóm bệnh nhân TDT và NTDT 77
Bảng 3.21. Tỷ lệ các mức độ quá tải sắt tại tim (T2* tim) ở hai nhóm bệnh nhân TDT và NTDT 78
Bảng 3.22. Mối liên quan giữa quá tải sắt tại tim và ferritin huyết thanh ở bệnh nhân thalassemia 80
Bảng 3.23. Mối liên quan giữa quá tải sắt tại tim và LIC ở bệnh nhân thalassemia 81
Bảng 3.24. Mối liên quan giữa LIC và chỉ số xơ gan (APRI*) ở bệnh nhân thalassemia 81
Bảng 3.25. Mối liên quan giữa quá tải sắt tại tim với sức bóp cơ tim ở bệnh nhân thalassemia 82
Bảng 3.26. Mối liên quan giữa quá tải sắt tại tim với rối loạn nhịp tim ở bệnh nhân thalassemia 83
Bảng 3.27. Mối liên quan giữa LIC và giảm sức bóp cơ tim 83
Bảng 3.28. Mối liên quan giữa ferritin huyết thanh với giảm sức bóp cơ tim 84
Bảng 3.29. Mối liên quan giữa T2* tim, LIC, ferritin với tỷ lệ giảm hormon sinh dục ở bệnh nhân nam trên 15 tuổi 86
Bảng 3.30. Mối liên quan giữa T2* tim, LIC, ferritin với tỷ lệ bệnh nhân giảm hormon tuyến cận giáp 87
Bảng 3.31. Mối liên quan giữa T2* tim, LIC, ferritin với tỷ lệ bệnh nhân giảm hormon tuyến giáp 87
Bảng 3.32. Mối liên quan giữa T2* tim, LIC, ferritin với chỉ số HbA1C 88
Bảng 3.33. Đặc điểm chung của nhóm điều trị thải sắt thường xuyên 89
Bảng 3.34. Giá trị trung bình các chỉ số đánh giá quá tải sắt trước và sau điều trị thải sắt 1 năm 90
Bảng 3.35. Sự thay đổi LIC và ferritin sau 1 năm điều trị thải sắt thường xuyên 91
Bảng 3.36. Sự thay đổi LIC và T2* tim ở bệnh nhân có quá tải sắt tại tim sau 1 năm điều trị thải sắt thường xuyên 92
Bảng 3.37. Giá trị trung bình các chỉ số đánh giá quá tải sắt sau 1 năm không điều trị thải sắt thường xuyên 93
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Cơ chế bệnh sinh của bệnh -thalassemia 5
Hình 1.2. Cấu trúc gen β-globin 8
Hình 1.3. Cấu trúc gen α-globin 11
Hình 1.4. Cơ chế điều hòa chuyển hóa sắt của hepcidin 24
Hình 1.5. Cơ chế bệnh sinh của tình trạng quá tải sắt . 26
Hình 1.6. Đồ thị diễn tả các mức thời gian suy giảm 63% tín hiệu 32
Hình 1.7. Hình ảnh tín hiệu Echo tại các thời gian phản hồi TE 32
Hình 2.1. Sơ đồ nghiên cứu 46
Hình 2.1. Ảnh định vị gan theo trục stagital và coronal để lấy lát cắt axial giữa gan. 57
Hình 2.2. Ảnh định vị 4 buồng tim và vị trí chụp theo trục ngắn giữa tim 57
Hình 2.3. Đo trên ROI cùng vị trí như nhau trên tất cả các TE 57
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Tỷ lệ giới tính của nhóm nghiên cứu 75
Biểu đồ 3.2. Mối tương quan giữa ferritin và LIC ở hai nhóm bệnh nhân TDT và NTDT 79
Biểu đồ 3.3. Mối tương quan giữa ferritin và T2*tim ở bệnh nhân thalassemia 79
Biểu đồ 3.4. Mối tương quan giữa LIC và T2* tim ở bệnh nhân thalassemia 80
Biểu đồ 3.5. Mối tương quan giữa LIC và prothrombin 82
Biểu đồ 3.6. Tỷ lệ bệnh nhân bị giảm các loại hormon 84
Biểu đồ 3.7. Tỷ lệ bệnh nhân bị giảm các loại hormon theo các mức độ quá tải sắt tại tim (T2*tim) 85
Biểu đồ 3.8. Tỷ lệ bệnh nhân thay đổi LIC sau 1 năm điều trị thải sắt thường xuyên 89
Biểu đồ 3.9. Tỷ lệ các mức độ quá tải sắt trước và sau điều trị 90
Biểu đồ 3.10. Mối tương quan giữa sự thay đổi LIC và ferritin huyết thanh 91
Biểu đồ 3.11. Tỷ lệ bệnh nhân có biến chứng tại các tổ chức trước và sau 1 năm điều trị thải sắt thường xuyên 92
Biểu đồ 3.12. Tỷ lệ các mức độ quá tải sắt sau 1 năm không điều trị thải sắt thường xuyên 93
Biểu đồ 3.13. Tỷ lệ bệnh nhân có biến chứng tại các tổ chức sau 1 năm không điều trị thải sắt thường xuyên 94
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1. Nguyễn Thị Thu Hà, Ngô Mạnh Quân, Bạch Quốc Khánh, Nguyễn Anh Trí (2014). Tổng quan về xây dựng quy trình sàng lọc thalassemia tại Việt Nam. Một số chuyên đề Huyết học – Truyền máu tập V. Nhà xuất bản Y học, trang 85-94.
2. Vũ Thị Bích Hường, Dương Quốc Chính, Nguyễn Thị Thu Hà, Nguyễn Anh Trí (2015). Cơ sở phân tử của bệnh α-thalassemia một số điểm cần lưu ý trong chẩn đoán người mang gen. Y học Việt Nam, tập 434 tháng 9 – năm 2015, trang 10-18.
3. Nguyễn Thị Thu Hà, Đặng Thị Vân Hồng, Bạch Quốc Khánh, Lê Xuân Hải, Vũ Thị Bích Hường, Trần Ngọc Quế, Nguyễn Bá Khanh, Dương Quốc Chính, Nguyễn Anh Trí (2015). Bước đầu nghiên cứu chẩn đoán trước sinh và tìm kiếm tế bào gốc ở gia đình bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương năm 2014 – 2015. Y học Việt Nam, tập 434 tháng 9 – năm 2015, trang 107-114.
4. Nguyễn Thị Thu Hà, Bạch Quốc Khánh, Lê Xuân Hải, Nguyễn Anh Trí (2015). Xác định tình trạng quá tải sắt trên bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học -Truyền máu Trung ương 2013-2014. Y học Việt Nam, tập 434 tháng 9 – năm 2015, trang 19-27.
5. Nguyễn Thị Thu Hà, Bạch Quốc Khánh, Đinh Thế Hưng, Nguyễn Hồng Hạnh, Hoàng Thị Hồng, Khúc Thị Hạnh, Nguyễn Anh Trí (2015). Bước đầu nghiên cứu biến chứng tim mạch ở bệnh nhân thalassemia. Y học Việt Nam, tập 434 tháng 9 – năm 2015, trang 33 – 40.
6. Nguyễn Thị Thu Hà, Ngô Mạnh Quân, Vũ Hải Toàn, Lê Xuân Hải, Nguyễn Ngọc Dũng, Dương Quốc Chính, Bạch Quốc Khánh, Nguyễn Anh Trí (2016). Đặc điểm một số chỉ số huyết học ở người mang gen bệnh thalassemia đến tư vấn tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương. Y học Việt Nam, tập 448 tháng 11 – năm 2016, trang 169-176.
7. Đào Thị Thiết, Nguyễn Hà Thanh, Nguyễn Thị Thu Hà, Ngô Mạnh Quân, Bạch Quốc Khánh (2016). Đánh giá kết quả điều trị thải sắt bằng deferasirox ở bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương (2016). Y học Việt Nam, tập 448 tháng 11 – năm 2016, trang 137-144.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Thalassemia Internation Federation annual report 2013
2. Bernadette Modella & Matthew Darlisona (2008). Global epidemiology of haemoglobin disorders and derived service indicators. Bulletin of the World Health Organization 2008; 86 : 480 – 487
3. Sir David J. Weatherall, Williams (2010). The Thalassemias: Disorders of Globin Synthesis. Hematology, 8 edit, Chapter 47.
4. Suthat Fucharoen, Pranee Winichagoon (2011). Haemoglobinopathies in Southeast Asia. Indian J Med Res. 2011 Oct; 134(4): 498–506.
5. Phạm Quang Vinh (2006). Bệnh huyết sắc tố. Bài giảng Huyết học Truyền máu,Nhà xuất bản Y học, trang 190 – 198
6. Nguyễn Công Khanh (2004), Bệnh hemoglobin. Huyết học lâm sàng Nhi khoa, Nhà xuất bản Y học, trang 124-147.
7. John Old, Cornelis L., Harteveld Joanne, et al. (2012). Prevention of thalassemia and other haemoglobin disorders, Volume II (2012), Thalassemia International Ferderation, 2nd edition
8. Saiki R.K., Walsh P.S., LenvenC.H et al (1989). Genetic analysis of amplified DNA with immobilized sequence-specific oligonucleotit probes. Proceeding of the National Academy of Sciences. 86, 6230-34
9. Puehringer H, Najmabadi H, Law HY et al. Validation of a reverse-hybridization StripAssay for the simultaneous analysis of common alpha-thalassemia point mutations and deletions. Clin Chem Lab Med. 2007; 45(5):605-610.
10. Cappellini MD., Cohen A., Androulala E. et al (2008). Guidelines for the clinical management of thalassemia. Thalassaemia International Federation, 2nd edition.
11. Cappellini MD, Vip Viprakasit, Cohen A et al (2014). Guidelines for management of transfusion dependent thalassemia (TDT).Thalassemia International Federation.
12. Taher A, Cappellini MD, vip Viprakasit et al. (2013). Guidelines for management of Non transfusion dependent thalassemia (NTDT), Thalassemia International federation.
13. P. D. Jensen, F. T. Jensen, T. Christensen et al (1994). Non-invasive assessment of tissue iron overload in the liver by magnetic resonance imaging. Br J Haematol, 87(1), 171-184.
14. J. C. Wood (2011). Impact of iron assessment by MRI. Hematology Am Soc Hematol Educ Program, 2011, 443-450.
15. M. Casale, A. Meloni, A. Filosa et al (2015). Multiparametric cardiac magnetic resonance survey in children ưith thalassemia major: A multicenter study. Circ Cardiovasc Imaging, 8(8), e003230.
16. T. He (2014). Cardiovascular magnetic resonance T2* for tissue iron assessment in the heart. Quant Imaging Med Surg, 4(5), 407-412
17. XM Xu, YQ Zhou, GX Luo et al (2004). The prevalence and spectrum of α and β thalassaemia in Guangdong Province: implications for the future health burden and population screening.Journal of clinical pathology, 57(5), tr. 517-522.
18. Pan HF, Long GF, Li Q, Feng YNet al (2007). Current status of thalassemia in minority populations in Guangxi, China. Clin Genet. 2007 May;71(5):419-26.
19. Sean O’Riordan, Tran Tinh Hien, KatieMiles (2010). Large scale screening for haemoglobin disorders in southernVietnam: implications for avoidance and management. British Journal of Haematology, 150, 359–36.
20. Vũ Bích Vân (2004). Nghiên cứu tần suất mang gen bệnh -thalassemia ở dân tộc Nùng và Mông tại xã Tân Long, Đồng Hỷ, Thái Nguyên. Y học thực hành số 497-2004, trang 36-39.
21. Dương Bá Trực và cộng sự (2009). Tình hình bệnh Thalassemia và bệnh Hemoglobin ở người Mường tại Hoà Bình. Tạp chí y học Việt Nam tháng 9/2010, tr 47-51.
22. Phạm Quang Vinh (2006). Cấu trúc, chức năng tổng hợp huyết sắc tố. Bài giảng Huyết học Truyền máu. Nhà xuất bản Y học, trang 69 – 74.
23. Alain J. Marengo-Rowe (2006). Structure-function relations of human hemoglobins. Proc (Bayl Univ Med Cent). 19(3): 239 – 245
24. Nguyễn Anh Trí, Nguyễn Thị Thu Hà, Bạch Quốc Khánh (2013). Bệnh tan máu bẩm sinh. Nhà xuất bản Y học.
25. Viprakasit V.(2013). Alpha thalassemia syndromes: from clinical and molecular diagnosis to bedside managemnet. Hematology Education programme: the education programme for annual congress of the European Hematology Association ; 7: 11-19.
26. Fucharoen S, Viprakasit V. (2009). Hb H disease: clinical course and disease modifiers. Hematology Am Soc Hematol Educ Program. p26-34
27. Sripichai O, Makarasara W, Munkongdee T, et al (2008). A scoring system for the classification of beta-thalassemia/Hb E disease severity. Am J Hematol ; 83(6) : 482 – 484.
28. Viprakasit V., Tyan P., Rodmai S., Taher A. (2014). Identification and key management of non-transfusion-dependent thalassaemia patients: not a rare but potentially under-recognised condition. Orphanet Journal of Rare Diseases.
29. Higgs D.R (2013). The molecular basis of α-thalassemia. Cold Spring Harb Perspect Med, 3(1).
30. Thein S.L (2013). The Molecular Basis of -Thalassemia. Cold Spring Harb Perspect Med, 3.
31. Caterina Borgna-Pignatti, Renzo Galanello (2013). Thalassemias andrelated Disorders: Quantitative Disorders of Hemoglobin Synthesis. Wintrobe’sClinica Hematology 13th Edition Chapter 34,
p. 1990- P2119.
32. Trịnh Văn Bảo (2011). Di Truyền y học. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam, trang 99 – 104.
33. Steinberg M, Forget B, Higgs D, Weatherall D, et al (2009). Disorders of hemoglobin: genetics, pathophysiology and clinical management. Cambridge University Press,323-356.
34. M.L. Saovaros Svasti, Tran Minh Hieu (2002). Molecular Analysis of β-Thalassemia in South Vietnam. American Journal of Hematology 71:85 – 88.
35. Nguyễn Quốc Cường, Bạch Khánh Hòa (2006). Tìm hiểu một số đột biến gây beta thalassemia ở người Miền Bắc Việt Nam. Tạp chí nghiên cứu y học, 40 (1), tr. 15-17.
36. Nguyễn Khắc Hân Hoan (2013). Nghiên cứu tầm suất và chẩn đoán trước sinh bệnh alpha và beta thalassemia. Luận án tiến sỹ Y khoa.
37. Liebhaber SA, Cash FE, Ballas SK (1986). Human alpha-globin gene expression. The dominant role of the alpha 2-locus in mRNA and protein synthesis. J Biol Chem 261:15327-15333.
38. Molchanova TP, Pobedimskaya DD, Huisman TH (1994). The differences in quantities of alpha 2 – and alpha 1-globin gene variants in heterozygotes. Br J Haematol ;88:300-306.
39. John S. W, David H.K. (2001). The α-globin gen cluster: genetics and disorders. Clin. Invest. Med, 24(2), 103-109.
40. Syahzuwan Hassan1, Rahimah aHmad1, Zubaidah Zakaria1(2012). Detection of β-globin Gene MutationsAmong β-thalassaemia Carriers and Patients in Malaysia: Application of MultiplexAmplification Refractory Mutation System–Polymerase Chain Reaction. Malays J Med Sci. Jan-Mar 2013; 20(1): 13-20.
41. Menon PK*, Nimmakayalu M, Bylappa SK (2015). A comparison of in-house Hemoglobin DNA mutation analysis for β thalassemia by ARMS PCR with a commercial Line Probe Assay. GMJ, ASM 2015; 4(S2):S77-82.
42. Nasrollah Saleh-Gohari, Arezo Khosravi-Mashizi (2010). Spectrum of α-globin gen mutations in the Kerman provine of Iran. Hemoglobin, 34 (5): 451-460.
43. Filon D, Oppenheim A, Truc DB (2000). Molecular analysis of beta-thalassemia in Vietnam. Hemoglobin. 2000 May;24(2):99-104
44. Lê Thị Hảo (2002). Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật di truyền phân tử phát hiện đột biến gen gây -thalassemia tại Việt Nam. Hội nghị khoa công nghệ tuổi trẻ các trường Đại học Y dược Việt Nam lần thứ XI, 23-25/5/2002
45. Phạm Việt Thanh, Nguyễn Khắc Hân Hoan , Trương Đình Kiệt, Lâm Thị Mỹ (2011). Chẩn đoán trước sinh bệnh thalassemia trên 290 trường hợp thai. Tạp chí nghiên cứu y học; 74(3), tr. 1- 7.
46. Ngô Diễm Ngọc, Lý Thị Thanh Hà, Ngô Thị Tuyết Nhung (2015). Sàng lọc và chẩn đoán trước sinh bệnh và -thalassemia trên các thai phụ có nguy cơ cao tại bệnh viện Nhi TW. Y học Việt Nam, tháng 9 số đặc biệt 2015 tr. 83-92.
47. Lê Phương Thảo (2015).Chẩn đoán trước sinh bệnh thalassemia bằng kỹ thuật lai phân tử. Luận văn thạc sỹ y khoa, Đại học Y Hà Nội
48. Thái Quý,Nguyễn Hà Thanh (2006). Chuyển hoá sắt và thiếu máu thiếu sắt. Bài giảng huyết học truyền máu, nhà xuất bản Y học, Hà nội, trang 208 – 213.
49. Rachel casiday, Regina Frey (1999). Iron use and storage in the body: Ferritin & molecular representation. Washington University.
50. Martin HS, Edward JB (2005). Pathobiology of the human erythrocyte and its hemoglobin. Hematology, 4th edition, p.442 – 443.
51. Nancy C., Adnrews (1999). Disorders of iron metabolism. N Engl J Med 1999; 341: 1986-1995
52. Duggan C, John B W, Allan W. (2008). Nutrition in pediatrics: Basic science, clinical applications. BC Decker Inc Hamilton, chapter 9, page 85.
53. Yutaka Kohgo, Katsuya Ikuta, Takaaki Ohtake (2008). Body iron metabolism and pathophysiology of iron overload. Int J Hematol (2008) 88:7–15.
54. Ugo Testa, M.D (2004).Protein of iron metabolism. CRC press
55. Erik R Adnerson, Yatrik M Shah (2013). Iron homeostasis in the liver. Comprehensive Physiology 2013 January ; 3(1): 315–330.
56. Srai SKS, Bomford A, McArdle HJ (2002). Iron transport across cell membranes: molecular understanding of duodenal and placental iron transport. Clinical Haematology15, p.243–60.
57. Beguin Y (2003). Soluble transferrin receptor for the evaluation of erythropoiesis and iron status. Clinica Chimica Acta329, p.9–22.
58. Tomas Ganz (2011). Hepcidin and iron regulation, 10 years later. Blood 2011 117:4425-4433
59. Peyssonnaux C, Zinkernagel A. S, Schuepbach R. A, et al (2007). Regulation of iron homeostasis by the hypoxia-inducible transcription factors (HIFs). Journal of Clinical Investigation, vol. 117, no. 7, page 1926–1932.
60. Gardenghi S, Marongiu M.F, Ramos P. (2007). Ineffective erythropoiesis in beta-thalassemia is characterized by increased iron absorption mediated by down-regulation of hepcidin ADN up-regulation of ferroportin. Blood 2007; 109(11) page 5027-5035.
61. Tanno T, Bhanu N.V, Oneal P.A, Goh S. H (2007). High levels of GDF15 in thalassemia suppress expression of the iron regulatory protein hepcidin. Nat med 2007;13(9):1096-1101.
62. Ginzburg Y, Rivella S. (2011). Beta-thalassemia: a model for elucidating the dynamic regulation of ineffective erythropoiesis and iron metabolism. Blood 2011;118(16) page 4321-4330.
63. Musallam Km, Taher AT, Duca (2011). Levels of growth differentiation factor-15 are high and correlate with clinical severity in transfusion-independent patients with beta thalassemia intermedia. Blood Cells mol Dis 2011;47(4) page 232-234.
64. Angelucci E, Brittenham GM, McLaren CE, et al (2000). Hepatic iron concentration and total body iron stores in thalassemia major.N Engl J Med. 2000 Aug 3;343(5) page 327-31.
65. Gaël Nicolas, Caroline Chauvet, Lydie Viatte (2002). The gene encoding the iron regulatory peptide hepcidin is regulated by anemia, hypoxia, and inflammation. J Clin Invest. 2002 Oct 1; 110(7) page 1037–1044.
66. Luca Melchiori, Sara Gardenghi, Stefano Rivella (2010). β-Thalassemia: HiJAKing ineffective erythropoiesis andiron overload. Advances in Hematology.
67. Pak M, Lopez M. A, Gabayan V, et al (2006).Suppression of hepcidin during anemia requires erythropoietic activity. Blood, vol. 108, no. 12, pp. 3730–3735, 2006.
68. Hannah Tamary, Hanna Shalev, Galit Perez-Avraham (2008). Elevated growth differentiation factor 15 expression in patients with congenitaldyserythropoietic anemia type I. Blood 2008, volume 112, no 13, pp 5241 – 5244.
69. Rivella S (2012).The role of ineffective erythropoiesis in non-transfusion-dependent thalassemia. Blood Rev 2012;26 Suppl 1:S12-15.
70. Musallam K.M, Cappellini M.D, Wood JC, et al (2012). Iron overload in non-transfusion-dependent thalassemia: a clinical perspective. Blood Rev 2012;26 Suppl 1:S page 16 – 19.
71. Arch G, Mainous, James M Gill, Charles J (2005), Transferrin Saturation, dietary iron intake and risk of cancer. Annals of Family Medicine 3: p.131 – 137.
72. P. Kirk, M. Roughton, J. B. Porter et al (2009). Cardiac T2* magnetic resonance for prediction of cardiac complications in thalassemia major. Circulation, 120(20), page 1961-1968.
73. Wood JC (2009). Cardiac Complications in Thalassemia Major. Hemoglobin, 33, tr. 81-86.
74. Aessopos A., Kati M., Farmakis D. (2007). Heart Disease In Thalassemia Intermedia: A review of the underlying pathophysiology. Haematologica May 2007 92: 658-665; Doi:10.3324/haematol.10915
75. Khaled M. Musallam, Cappellini M. D, John C. Wood (2011). Elevated liver iron concentration is a marker of increased morbidity in patientswith β thalassemia intermedia. Haematologica | 2011; 96: 1605 – 1612.
76. Sergis A, Toumba M, C Kanaris et al (2007). Endocrine complications in patients with Thalassaemia Major. Pediatr Endocrinol Rev, p.642- 8.
77. De Sanctis V, Gamberini MR, Gilli G (2008). Hypogonadism, diabetes mellitus, hypothyroidism, hypoparathyroidism: incidence and prevalence related to iron overload and chelation therapy in patients with thalassaemia major followed from 1980 to 2007 in the Ferrara Centre”. Pediatr Endocrinol Rev. 2008 Oct;6Suppl 1:158-69.
78. Ersi Voskaridou, Evangelos Terpos (2004). New insights into the pathophysiology and management of osteoporosis in patients with beta thalassaemia. British Journal of Haematology 127, p. 127-139.
79. Dresner Pollack R (2000). Bone mineral metabolism in adults with -thalassaemia major and intermedia. Br J Haematol. 111(3):902-7.
80. P. Kirk, T. He, L. J. Anderson et al (2010). International reproducibility of single breathhold T2* MR for cardiac and liver iron assessment among five thalassemia centers. J Magn Reson Imaging, 32(2), 315-319
81. Alustiza Echeverria J. M., Castiella A., Emparanza J. I. (2012). Quantification of iron concentration in the liver by MRI. Insights Imaging, 3(2), 173-180.
82. St Pierre T.G., Clark P.R., Chua-anusorn W. et al (2005). Noninvasive measurement and imaging of liver iron concentrations using proton magnetic resonance. Blood, 105(2), 855-861.
83. Wood J.C., Enriquez C., Ghugre N., et al (2005). MRI R2 and R2* mapping accurately estimates hepatic iron concentration in transfusion-dependent thalassemia and sickle cell disease patients. Blood, 106(4), 1460-1465.
84. Hoàng Thị Hồng (2011). Nghiên cứu tình trạng ứ sắt của bệnh nhân Thalassemia tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, Luận văn thạc sĩ Y khoa, Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
85. GarbowskiM. W., CarpenterJ. P., SmithG. et al (2014). Biopsy-based calibration of T2* magnetic resonance for estimation of liver iron concentration and comparison with R2 Ferriscan. J Cardiovasc Magn Reson, 16, 40.
86. John-Paul Carpenter, Taigang He (2011). On T2* Magnetic Resonance and Cardiac Iron. C J.M.irculation, 2011 April 12; 123(14): 1519–1528.
87. Hankins J. S., McCarville M. B., Loeffleret R. B. et al (2009). R2* magnetic resonance imaging of the liver in patients with iron overload. Blood, 113(20), 4853-4855.
88. Lâm Mỹ Hạnh (2015). Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị thải sắt trên bệnh nhân thalassemia tại khoa Huyết học bệnh viện Chợ Rẫy. Tạp chí Y học Việt Nam, 434, trang 55-61.
89. Nguyễn Thị Hồng Hoa (2015). Đánh giá bước đầu hiệu quả điều trị thải sắt bằng deferasirox trên bệnh nhân thalassemia phụ thuộc truyền máu tại bệnh viện truyền máu huyết học. Y học TP Hồ Chí Minh, 19(4), trang 96-103.
90. Taher AT, Musallam KM, Wood JC, et al (2010). Magnetic resonance evaluation of hepatic and myocardial iron deposition in transfusion-independent thalassemiaintermedia compared to regularly transfused thalassemia major patients. Am J Hematol 2010; 85 page 288–290.
91. Taher A, El-Beshlawy A, Elalfy MS, et al (2009). Efficacy and safety of deferasirox, an oral iron chelator, in heavily iron-overloaded patients with β-thalassaemia the ESCALATOR study. Eur J Haematol, 82(6), page 458- 465
92. Dudley J, John B P (2014). A 1-year randomized controlled trial of deferasirox vs deferoxamine for myocardial iron removal in β-thalassemia major (CORDELIA). Blood, 123(10), page 1447-1454.
93. Bộ Y tế (2016). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh lý huyết học. Nhà xuất bản y học.
94. Galanello R, Eleftheriou A, Traeger synodinos J, et al (2003). Prevention of thalassemia and other hemoglobin disorder. Thalassemia International ferderation, volum 1.
95. Manuel A.S, Soledad O.P. (2004). Diagnosis and Therapy for Diastolic Heart Failure. Rev Esp Cardiol, 57, 570-575.
96. Little Brown (1964), Diseases of the Heart and Blood Vessels: Nomenclature and Criteria for Diagnosis. The Criteria Committee of the New York Heart Association, Boston
97. Park M.K. (2008). Echocardiology. Pediatric Cardiology for Practitioners
98. Ngô Quý Châu, Nguyễn Lân Việt, Phạm Quang Vinh (2012). Bệnh học nội khoa, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
99. Nguyễn Anh Vũ (2014). Siêu âm tim cập nhật chẩn đoán. Nhà xuất bản Đại học Huế.
100. Đỗ Trung Quân (2013). Bệnh nội tiết chuyển hóa. Nhà xuất bản Giáo dục.
101. Lin ZH, Xin YN, Dong QJ at el (2011). Performance of the aspartate aminotransferase-to-platelet ratio index for the staging of hepatitis C-related fibrosis: an updated meta-analysis. Hepatology. 2011 Mar;53(3):726-36. doi: 10.1002/hep.24105.
102. Telfer PT, Prestcott E, Holden S. (2000). Hepatic iron concentration combined with long-term monitoring of serum ferritin to predict complications of iron overload in thalassaemia major. Br J Haematol. 2000 Sep;110(4):971-7.
103. Alústiza Echeverría J.M, Agustín Castiella, Emparanza J.I. (2012). Quantification of iron concentration in the liver by MRI. Insights Imaging. 2012 Apr; 3(2): 173–180.
104. Kwiatkowski JL (2011). Real world use of iron chelators. Hematology Am Soc Hematology Educ Program 2011;2011:451-458
105. Phạm Quang Vinh, Phùng Thị Hồng Hạnh (2010). Một số đặc điểm các thể bệnh và kết quả truyền máu ở bệnh nhân thalassemia được điều trị tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương năm 2009. Y học Việt Nam tập 373 tháng 9 năm 2010, Trang 36 – 4.
106. Bạch Quốc Khánh, Vũ Hải Toàn, Nguyễn Thị Thu Hà (2015). Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, xét nghiệm và đột biến gen ở bệnh nhân - thalassemia/HbE. Y học Việt Nam tập 434 tháng 9 năm 2015.
107. Phan Thị Thùy Hoa và cs (2010). Nghiên cứu một số đặc điểm bệnh nhân thalassemia điều trị tại bệnh viện TW Huế. Y học Việt Nam tập 373 tháng 9 năm 2010.
108. Nguyễn Thị Thu Hà và cộng sự (2016). Đặc điểm một số chỉ số huyết học ở người mang gen bệnh thalassemia đến tư vấn tại Viện Huyết học – truyền máu Trung ương. Y học Việt Nam tập 448 số chuyên đề, trang 169 – 176.
109. Nguyễn Kiều Giang và cộng sự (2016). Thực trạng mang gen bệnh tan máu bẩm sinh ở phụ nữ dân tộc Tày tại huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên. Y học Việt Nam tập 448 số chuyên đề, trang 13 – 20.
110. Viprakasit V., Chanin L., et al (2013). Problems in determining thalassemia carrier status in a program for prevention and control of severe thalassemia syndrome: a lesson from Thailand. Clin Chem Lab Med 51 (8) page 1605 – 1614.
111. Chan L C, Ma S K, Chan A Y Y (2001). Should we screen for globin gene mutations in blood samples with mean corpuscular volume (MCV) greater than 80 fL in areas with a high prevalence of thalassaemia? J Clin Pathol 2001;54 page 317–320.
112. Ahmad R, Saleem M, Sabrina R, et al (2013). “Distribution of alpha thalassaemia gene variants in diverse ethnic populations in Malaysia: data from the institute for medical research”. International journal of molecular sciences, 14(9), page 18599-18614.
113. Wibhasiri Srisuwan, Thanusak Tatu (2013). Diagnosis of thalassemia carriers commonly found in Northern Thailand via a combination of MCV or MCH and PCR-based methods. Bulletin of Chiang Mai Associated Medical Sciences., 46(1), page 22-32.
114. David H K Chui (2005). -Thalassemia: Hb H Disease and
Hb Barts Hydrops Fetalis. Ann. N.Y. Acad. Sci. 1054: 25–32
115. Liao C., Q.H. Mo, J. Li, et al. (2005). Carrier screening for α- and β-thalassemia in pregnancy: the results of an 11-year prospective program in Guangzhou Maternal and Neo natal hospital. Prenat. Diagn. 25:163–171
116. Chen P, Long GF, Lin WX (2004). Homozygous hemoglobin constan spring in Guangxi province. Zhonghua Xue Ye Xue Za Zhi. 2004 Apr;25(4 page 205-208.
117. Azma RZ, Othman A, Azman N, (2012). Co-inheritance of compound heterozygous Hb Constant Spring and a single -alpha(3.7) gene deletion with heterozygous deltabeta thalassaemia: a diagnostic chalenge. Malays J Pathol. 2012 Jun;34(1) page 57-62.
118. Cornelis L H., Douglas R.H. (2010) Review alpha thalassemia. Orphanet Journal of Rare Diseases 2010, 5:13
119. Viprakasit V1, Tanphaichitr VS, Pung-Amritt P (2002). Clinical phenotypes and molecular characterization of Hb H-Paksé disease. Haematologica. 2002 Feb;87(2):117-25
120. Trần Tuấn Anh, Vũ Thị Bích Hường và cs (2016). Nghiên cứu tỷ lệ đồng hợp tử và dị hợp tử của một số đột biến trong bệnh beta thalassemia tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương. Y học Việt Nam tập 448 số chuyên đề, trang 21 – 27.
121. Renzo G., ADNroulla E., Joanne T., et al. (2008). Prevention of thalassemia and other haemoglobin disorders, Volume I. Thalassemia International Ferderation, 2nd edition.
122. Lantip R, Muhammad B., Wahyu S., et al (2016). Modifying effect of XmnI, BCL11A, and HBS1L-MYB on clinical appearances: A study on β-thalassemia and hemoglobin E/β-thalassemia patients in Indonesia. Hematology/Oncology and Stem Cell Therapy, Volume 9, Issue 2.
123. Lai Kuan Teh, Elizabeth George, Mei I Lai (2013). Molecular basis of transfusion dependent beta-thalassemia major patients in Sabah Journal of Human Genetics (2014) 59, 119–123.
124. Borgna-Pignatti C, Rugolotto S, De Stefano, et al (1998). Survival and disease complications in thalassemia major. Ann N Y Acad Sci 1998; 850:227-230.
125. Taher AT., Viprakasit V., Musallam KM. (2013). Treating iron overload in patients with non-transfusion-dependent thalassemia. Am. J. Hematol. 88 page 409–415.
126. Pakbaz Z , Fischer R, Fung E, et al. (2007). Serum ferritin underestimates liver iron concentration in transfusion independent thalassemia patients as compared to regularly transfused thalassemia and sickle cell patients. Pediatr Blood Cancer, 49(3) page 329-332.
127. Tony S, Daar S, Elshinawy M, 2012. T2* MRI in regularly transfused children with thalassemia intermedia: serum ferritin does not reflect liver iron stores. Pediatr Hematol Oncol, 2012 Sep; 29(6) page 579-584.
128. Azarkeivan A, Hashemieh M, Akhlaghpoor S, et al (2013). Relation between serum ferritin and liver and heart MRI T2* in beta thalassaemia major patients. East Mediterr Health J, 19(8), page 727-732.
129. Samir A. Ammara , Khalid I (2014). Splenectomy for patients with β- thalassemia major: long-term outcomes. The Egyptian Journal of Surgery. Page 1110-1121.
130. Wai C.T., Greenson J.K., Fontana R.J., et al. (2003). A simple noninvasive index can predict both significant fibrosis and cirrhosis in patients with chronic hepatitis C, Hepatology, 38 (2), pp. 518-526.
131. Yilmaz Y., Yonal O., Kurt R., … et al.2011, Noninvasive assessment of liver fibrosis with the aspartate transaminase to platelet ratio index (APRI): Usefulness in patients with chronic liver disease: APRI in chronic liver disease, Hepatitis Monthly, 11 (2), pp. 103-6
132. C K Li, K W Chik, CWK Lam at el (2001). Liver disease in transfusion dependent thalassaemia major. Arch Dis Child 2002;86:344–347.
133. Nguyễn Thùy Dung (2012),Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và bước đầu đánh giá một số chỉ số APRI và fibroscan ở bệnh nhân viêm gan mạn do virus viêm gan C,Luận văn bác sỹ nội trú, Đại học Y Hà Nội.
134. Olynyk JK1, St Pierre TG (2005). Duration of hepatic iron exposure increases the risk of significant fibrosis in hereditary hemochromatosis: a new role for magnetic resonance imaging. Am J Gastroenterol. 2005 Apr;100(4):837-41.
135. Wood J.C. (2009). History and Current Impact of Cardiac Magnetic Resonance Imaging on the Management of Iron Overload. Circulation, 2009 November 17; 120(20) page 1937–1939. doi:10.1161.
136. Lekawanvijit S., Chattipakorn N. (2009). Iron overload thalassemic cardiomyopathy: Iron status assessment and mechanisms of mechanical and electrical disturbance due to iron toxicity. Can J Cardiol. 2009 Apr; 25(4) page 213–218.
137. Quatre A., Jacquier A., Petit P. (2014). MRI monitoring of myocardial iron overload: Use of cardiac MRI combined with hepatic MRI in a cohort of multi-transfused patients with thalassaemia. Diagnostic and Interventional Imaging (2014) 95, 1065-1069.
138. De Sanctis V, Gamberini MR, Gilli G (2008). Hypogonadism, diabetes mellitus, hypothyroidism, hypoparathyroidism: incidence and prevalence related to iron overload and chelation therapy in patients with thalassaemia major followed from 1980 to 2007 in the Ferrara Centre, Pediatr Endocrinol Rev. 2008 Oct;6Suppl 1:158-69.
139. Al Hashmi H, Mula-Abed WA, Al Muslahi M, et al (2008). Prevalence of endocrinopathies in patients with Beta-thalassaemiamajor – a cross sectional study in oman. Oman Med J, 23(4) page 257-62.
140. Shirodkar A, Merchant RH, Ahmed J (2011).Evaluation of growth, puberty and endocrine dysfunctions in relation to iron overload in multi transfused Indian thalassemia patients. Indian J Pediatr, 78(6) page 679 – 683.
141. Eleftheriou A, De Sanctis V, Malaventura C (2004). Prevalence of endocrine complications and short stature in patients with thalassaemia major: a multicenter study by the Thalassaemia International Federation (TIF). Pediatr Endocrinol Rev, 2 Suppl 2 page 249-255.
142. Bakir ML, Belhoul KM, Kadhim AM, et al (2013). Prevalence of iron overload complicationsamong patients with b-thalassemia major treated at Dubai Thalassemia Centre. Ann Saudi Med, 33(1) page 18-21.
143. John C. Wood (2014). Use of Magnetic Resonance Imaging to Monitor Iron Overload. Hematol Oncol Clin North Am. 2014 August ; 28(4): 747–764. doi:10.1016/j.hoc.2014.04.002.
144. Nicholas G. A, Anastsia G., Grigorios R, et al (2006). Hypoparathyroidism in transfusion-dependent patients with β-thalassemia. Journal of Bone and Mineral Metabolism. March 2006, Volume 24, Issue 2, pp 138–14
145. Filosa A, Di Maio S, Aloj G (2006). Longitudinal study on thyroid function in patients with thalassemia major. Journal of Pediatric Endocrinology and Metabolism. 2006 Dec;19(12):1397-404
146. Maria R. G., Antonella M., Vincenzo C. (2011). Diabetes Mellitus and Cardiac Complications in Thalassemia Major Patients. Blood 2011 118:2150.
147. Cappellini MD, Galanello R, Piga A et al (2008). Efficacy and safety of Deferasirox (Exjade®) with up to 4.5 years of treatment in patients with β-thalassemia major: A pooled analysis. Blood, 112(11), abstract 3878.
148. Ali T. Taher, M. Domenica Cappellini, Yesim Aydinok, et al (2015). Optimising iron chelation therapy with deferasirox for
non-transfusion-dependent thalassaemia patients: 1-year results from
the THETIS study. Blood Cells, Molecules and Diseases 57 (2016) 23–29.
149. Puliyel M, Sposto R, Berdoukas V.A, (2013). Ferritin trends do not predict changes in total body iron in patients with transfusional iron overload. American Journal of Hematology, Vol. 89, No. 4, April 2014 page 391 – 394.
150. Viprakasit V, Lee C.L, Chong Q.T (2009). Iron chelation therapy in the management of thalassemia: the Asian perspectives. Int J hematol (2009) 90 page 435 – 445.
151. Viprakasit V. IbrahimH., Shau Yin Ha et al (2011). Clinical efficacy and safety evaluation of tailoring iron chelation practice in thalassemia patients from Asia-Pacific: a subanalysis of EPIC study of deferasirox. Int J Hematol (2011) 93: 319-328.
152. Cohen A.R, Glimm E, Porter J.B. (2008). Effect of transfusional iron intake on response to chelation therapy in β-thalassemia major. Blood 2008 111 page 583-587.
153. Viprakasit V. Nuchprayoon I, Chuansumrit A. (2013). Deferiprone (GPO-L-ONEV R) monotherapy reduces iron overload in
transfusion-dependent thalassemias: 1-year results from a multicenter prospective, single arm, open label, dose escalating phase III pediatric study (GPO-L-ONE; A001) from Thailand. Wiley Online Library (wileyonlinelibrary.com).
154. Pennell D.J, Porter J.B, Cappellini M.D. (2012). Deferasirox for up to 3 years leads to continued improvement of myocardial T2* in patients with b-thalassemia major. Haematologica 2012;97(6):842-848.
155. Wu SF1, Peng CT, Wu KH, (2006). Liver fibrosis and iron levels during long-term deferiprone treatment of thalassemia major patients. Hemoglobin. 2006;30(2):215-8.
156. Farmaki K, Tzoumari I, Pappa C (2011). Oral chelators in transfusion-dependent thalassemia major patients may prevent or reverse iron overload complications. Blood Cells Mol Dis. 2011 Jun 15;47(1):33-40. doi: 10.1016/j.bcmd.2011.03.007. Epub 2011 Apr 29.