Nghiên cứu đặc điểm giai đoạn bệnh theo hệ thống phân loại giai đoạn quốc tế ISS trong bệnh Đa u tuỷ xương tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương

Đa u tuỷ xương (ĐUTX) là một bệnh tăng sinh ác tính tương bào (Plasma cells) chủ yếu trong tuỷ xương. Những tế bào này được biệt hóa từ các tế bào lympho B và có khả năng sản xuất ra các globulin miễn dịch (Ig), gây ra những rối loạn đặc trưng của bệnh. ĐUTX là một bệnh có tiên lượng xấu và hiện nay chưa có khả năng chữa khỏi [2], [9], [13], [14], [15], [17].
Trong những năm gần đây, tỷ lệ phát hiện bệnh ngày càng cao do sự phát triển các phương tiện kỹ thuật chẩn đoán hoặc do sự quan tâm hơn về sức khoẻ của con người. Theo Anderson K (2000), tỷ lệ ĐUTX chiếm khoảng 1% trong các bệnh ung thư và hơn 10% trong ung thư máu [19]. Những tiến bộ về sinh học phân tử đã cho phép xác định giai đoạn biệt hoá lympho B khi bệnh bắt đầu. Thêm vào đó, những phát hiện về chuyển đoạn NST, liên quan đến vị trí gen của Ig cho phép nhận biết một số gen có nguy cơ gây ung thư trong ĐUTX.
Muốn nâng cao hiệu quả điều trị, vấn đề đặt ra là cần thiết phải tiên lượng bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp tùy theo giai đoạn. Phân loại giai đoạn ĐUTX theo Durie – Salmon được dùng hơn 30 năm nay, dựa trên các chỉ số như hemoglobin, canxi, creatinin, protein đơn dòng, số xương bị tổn thương. Tuy nhiên có nhiều vấn đề nảy sinh khi ứng dụng hệ thống phân loại này như khó khăn khi ước lượng tổn thương xương, cũng như sự phụ thuộc lẫn nhau của các chỉ số [34], [37]. Do vậy hệ thống phân loại quốc tế ISS ra đời với mục tiêu xếp loại giai đoạn bệnh ĐUTX đơn giản, chính xác nhằm tiên lượng và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp [40].
Nhằm tìm hiểu thêm về phân loại giai đoạn bệnh và các yếu tố tiên lượng bệnh trong ĐUTX, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu đặc điểm giai đoạn bệnh theo hệ thống phân loại giai đoạn quốc tế ISS trong bệnh Đa u tuỷ xương tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương ” với 2
mục tiêu sau:
1.     Tìm hiểu đặc điểm giai đoạn bệnh theo hệ thống phân loại giai đoạn quốc tế ISS.
2.     Tìm hiểu một số yếu tố tiên lượng theo giai đoạn bệnh và ứng dụng để bước đầu đánh giá hiệu quả điều trị hóa chất.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ    1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN    3
1.1.    Sơ lược về lịch sử nghiên cứu và dịch tễ học ĐUTX    3
1.2.    Nguồn gốc và cơ chế bệnh sinh ĐUTX    4
1.2.1.    Nguồn gốc phát triển và sự ác    tính hoá của tương bào    4
1.2.2.    Cơ chế bệnh sinh    5
1.3.    Triệu chứng    9
1.3.1.    Triệu chứng lâm sàng    9
1.3.2.    Triệu chứng cận lâm sàng    9
1.4.    Chẩn đoán    10
1.4.1.    Chẩn đoán xác định    10
1.4.2.    Chẩn đoán phân biệt    11
1.4.3.    Chẩn đoán giai đoạn    13
1.5.    Tiên lượng    15
1.6.    Một số vấn đề về điều trị    17
1.7.    Tình hình nghiên cứu bệnh ĐUTX ở Việt nam    19
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    21
2.1.    Đối tượng nghiên cứu    21
2.2.    Phương pháp nghiên cứu    21
2.2.1.    Thiết kế nghiên cứu    21
2.2.2.    Các bước tiến hành nghiên cứu    23
2.3.    Phương tiện và vật liệu nghiên cứu    24
2.3.1.    Mẫu nghiên cứu    24
2.3.2.    Dụng cụ    25
2.4.    Các kỹ thuật áp dụng và tiêu chuẩn đánh giá    25
2.5.    Lựa chọn BN nghiên cứu làm 2 nhóm điều trị    25
2.6.    Phương pháp xử lý số liệu    26
2.7.    Đạo đức nghiên cứu    26
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU    28
3.1.    Đặc điểm chung của đối tượng nghiên    cứu    28
3.2.    Đặc điểm lâm sàng và xét nghiệm    29
3.2.1 Một số đặc điểm lâm sàng chính    29
3.2.2.    Đặc điểm xét nghiệm    30
3.2.3.    Tỷ lệ biểu hiện của một số yếu tố tiên lượng    33
3.4.    Phân loại giai đoạn bệnh    39
3.4.1.    Phân loại giai    đoạn bệnh theo ISS    39
3.4.2.    Phân loại giai    đoạn bệnh theo Durrie -Salmon    39
3.4.3.    Đối chiếu kết    quả phân loại giai đoạn theo hai hệ thống Durie –
Salmon (D-S) và ISS    40
3.5.    Các yếu tố tiên lượng với phân loại giai đoạn theo ISS    41
3.6.    Bất thường NST với phân loại giai đoạn theo ISS    43
3.7.    Kết quả điều trị theo phác đồ VAD    44
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN    49
4.1.    Bàn luận đặc điểm chung của BN nghiên cứu    49
4.1.1.    Đặc điểm tuổi, giới    49
4.1.2.    Đặc lâm sàng và xét nghiệm    50
4.2.    Bàn luận về một số các yếu tố tiên lượng    51
4.2.1.    Thông số tiên    lượng huyết học    51
4.2.2.    Thông số tiên    lượng sinh hoá máu    52
4.2.3.    Thông số tiên    lượng về di truyền    55
4.3.    Bàn luận về phân loại giai đoạn bệnh    56
4.3.1.    Phân loại giai đoạn bệnh theo Durrie -Salmon    56
4.3.2.    Phân loại giai đoạn bệnh theo ISS    56
4.3.3.    Đối chiếu kết quả phân loại giai theo hai hệ    thống    57
4.4.     Bàn luận về một số các yếu tố tiên lượng với phân loại giai đoạn theo ISS    57
4.5.    Bàn luận về hiệu quả điều trị theo phác đồ VAD của nhóm bệnh nhân
phân loại theo ISS (II, III)    59
KẾT LUẬN    61
KIẾN NGHỊ    63
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC