Nghiên cứu đặc điểm hình thái lâm sàng của dị hình tháp mũi mắc phải và biện pháp can thiệp

Mũi là cơ quan đầu tiên của đường hô hấp, có cấu trúc giải phẫu phức tạp, n ằm ở vị trí trung tâm của khuôn mặt và là phần nhô ra nhất của mặt. Do đó, khi nhìn vào khuôn mặt của mỗi người, mũi là ph ần được thấy đầu tiên và gây ấn tượng nhất. Mũi có vai trò hết sức quan trọng để tạo nên vẻ đẹp, đặc tính hài hòa của khuôn mặt và là một trong những yếu tố giúp phân biệt các chủng tộc loài người. Mũi ngoài những chức năng sinh lý (chức năng hô hấp, cộng hưởng khi phát âm, ngửi, sưởi ấm, làm ẩm không khí) còn có chức năng thẩm mỹ. Chức năng thẩm mỹ ngày càng được quan tâm hơn, nhất là trong cuộc sống hiện đại. Dị hình tháp mũi (DHTM) dễ tác động vào nhãn quan của người quan sát, gây ảnh hưởng đến tâm lí, sự tự tin của người bệnh khi giao tiếp.

Tháp mũi (hay mũi ngoài) bao gồm: khung mũi, tổ chức phần mềm và lót bên trong bởi niêm mạc. Khung mũi được cấu thành bởi: xương mũi và sụn mũi [6]. Khung mũi không chỉ tạo nên vẻ đẹp của mũi mà một khung mũi bình thường còn giúp cho mũi thực hiện tốt chức năng. Do vậy, những bất thường khung xương, sụn mũi thường sẽ gây rối loạn các chức năng mũi.

DHTM có nguyên nhân do bẩm sinh và các bệnh lí mắc phải. Trong các nguyên nhân mắc phải thì nguyên nhân do chấn thương là hay gặp nhất. Xương chính mũi nằm ở dưới da và ph ần cố định nằm ở vị trí cao nhất của tháp mũi, các khớp của xương chính mũi với cấu trúc xung quanh khá lỏng lẻo. Vì vậy, những chấn thương tác động vào vùng mặt dễ gây ra những thương tổn cho tháp mũi. Chấn thương tháp mũi tuy ít nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nhưng nếu không xử lí kịp thời và đúng sẽ liền nhanh, gây biến dạng tháp mũi, để lại di chứng nặng nề về chức n ăng và thẩm mỹ. Phần lớn chấn thương tháp mũi được xử trí tốt ngay từ đầu sẽ tránh được các biến chứng như dị dạng mất thẩm mỹ. Tuy nhiên, cũng có một số chấn thương tháp mũi bị bỏ qua hay xử trí không tốt gây ra các biến dạng tháp mũi [14]. Có nhiều hình thái DHTM khác nhau, tùy thuộc từng nguyên nhân, mỗi loại DHTM có cách xử trí khác nhau. Vì sự thống nhất về mặt giải phẫu và sinh lí của VN, tháp mũi và hốc mũi nên phẫu thuật DHTM nhằm 2 mục tiêu: tái tạo hình dáng bên ngoài và hoàn thiện chức năng bên trong mũi [8].

Ngày nay, nhờ sự phát triển của những phương tiện kỹ thuật. Đặc biệt là sự phát triển của chuyên ngành phẫu thuật chỉnh hình, phẫu thuật phục hồi chức năng TMH và phẫu thuật thẩm mỹ vùng mũi, mặt mà BN bị DHTM có thể hy vọng đến một bộ mặt gần như bình thường, giải quyết được tốt về chức năng và thẩm mỹ mà DHTM gây ra. Tuy vậy, cũng chưa có nhiều đề tài nghiên cứu về DHTM mắc phải. Nhằm mục đích nghiên cứu đặc điểm hình thái lâm sàng DHTM có bất thường khung mũi, do nguyên nhân mắc phải, biện pháp can thiệp chúng tôi đã tiến hành đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm hình thái lâm sàng của dị hình tháp mũi mắc phải và biện pháp can thiệp” với hai mục tiêu:

1. Mô tả các đặc điểm hình thái lâm sàng của dị hình tháp mũi mắc phải.

2. Tìm hiểu những nguyên nhân của dị hình tháp mũi mắc phải và biện pháp can thiệp. 

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN 3

1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU 3

1.1.1. Ở nước ngoài 3

1.1.2. Ở Việt Nam 4

1.2. ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU, SINH LÝ MŨI 4

1.2.1. Giải phẫu mũi 4

1.2.2. Chức năng sinh lí của mũi 10

1.3 NGUYÊN NHÂN DỊ HÌNH THÁP MŨI 10

1.3.1. Nguyên nhân DHTM mắc phải 10

1.3.2. Nguyên nhân bẩm sinh 12

1.4. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG VÀ CÁC HÌNH THÁI CHẤN THƯƠNG

THÁP MŨI 12

1.6 ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI LÂM SÀNG CỦA DHTM MẮC PHẢI ….13

1.6.1. DHTM mắc phải do chấn thương 13

1.6.2. DHTM mắc phải do các nguyên nhân khác 14

1.6.3. Các loại dị hình tháp mũi 14

1.6.4. Hình ảnh nội soi 16

1.7 HÌNH ẢNH XQ, CT SCANNER TRONG DHTM MẮC PHẢI 17

1.7.1. Hình ảnh trên phim XQ 17

1.7.2. Hình ảnh trên phim CT Scanner 18

1.8 BIỆN PHÁP CAN THIỆP DHTM MẮC PHẢI 18

1.8.1. Các nguyên tắc chung trong phẫu thuật tạo hình mũi 18

1.8.2. Chấn thương tháp mũi đơn thuần 19

1.8.3. Phẫu thuật ghép da và niêm mạc 25

Chương 2 : ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 26

2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 26

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn 26

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 26

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 26

2.2.1. Phương pháp nghiên cứu 26

2.2.2. Thiết kế nghiên cứu 27

2.2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu 29

2.2.4. Trang thiết bị nghiên cứu 29

2.2.5. Thu thập số liệu 30

2.2.6. Phương pháp xử lý số liệu 30

2.2.7. Biện pháp khống chế sai số 30

2.2.8. Đạo đức nghiên cứu 30

Chương 3 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 31

3.2 ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI LÂM SÀNG CỦA DHTM MẮC PHẢI .31

3.1.1. Đặc điểm chung 31

3.2. NGUYÊN NHÂN VÀ BIỆN PHÁP CAN THIỆP DHTM

MẮC PHẢI 41

3.2.1. Nguyên nhân của DHTM mắc phải 41

3.2.2. Biện pháp can thiệp DHTM mắc phải 42

Chương 4 : BÀN LUẬN 48

4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH THÁI DHTM MẮC PHẢI 48

4.1.1. Đặc điểm chung 48

4.1.2 Đặc điểm lâm sàng, hình thái của DHTM 50

4.2 NGUYÊN NHÂN VÀ BIỆN PHÁP CAN THIỆP DHTM

MẮC PHẢI 54

4.2.1 Nguyên nhân của DHTM mắc phải 54

4.2.2 Biện pháp can thiệp DHTM mắc phải 55

KẾT LUẬN 60

KIẾN NGHỊ 62

TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC