Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng các biến chứng do viêm tai xương chũm cấp tính

Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng các biến chứng do viêm tai xương chũm cấp tính

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3

1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU 3

1.2. GIẢI PHẪU ỨNG DỤNG: 5

1.2.1. Tai giữa: 5

1.2.2. Xương chũm: 9

1.2.3. Tĩnh mạch bên: 14

1.2.4. Dây thần kinh mặt: 14

1.3. BỆNH HỌC BIẾN CHỨNG VIÊM TAI XƯƠNG CHŨM CẤP 16

1.3.1. Nguyên nhân 16

1.3.2. Giải phẫu bệnh học. 17

1.3.3. Triệu chứng. 17

1.3.4. Biến chứng viêm tai xương cấp thường gặp. 18

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28

2.1. ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN NGHIÊN CỨU 28

2.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 28

2.2.1. Tiêu chuẩn lựa chọn 28

2.2.2.  Tiêu chuẩn loại trừ 28

2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 29

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu 29

2.3.2. Các bước tiến hành nghiên cứu 29

2.3.3. Phương pháp thu thập thông tin 30

2.4. PHƯƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU 31

2.5. XỬ LÝ SỐ LIỆU 31

2.6. VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU 31

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 32

3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG 32

3.1.1. Đặc điểm chung 32

3.1.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng 35

3.2. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ CÁC BIẾN CHỨNG CỦA VTXC CẤP. 41

3.2.1. Phương pháp điều trị 41

3.2.2. Phương pháp điều trị ngoại khoa 41

3.2.3. Thời gian điều trị và kết quả 44

Chương 4: BÀN LUẬN 47

4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG CÁC BIẾN CHỨNG DO VIÊM TAI XƯƠNG CHŨM CẤP TÍNH 47

4.1.1. Tình hình chung 47

4.1.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng 50

4.2. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ CÁC BIẾN CHỨNG DO VIÊM TAI XƯƠNG CHŨM CẤP TÍNH 54

4.2.1. Kết quả điều trị bằng phẫu thuật 54

4.2.2. Thời gian điều trị và kết quả 56

KẾT LUẬN 58

KHUYẾN NGHỊ 61

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 1. BỆNH ÁN MẪU

PHỤ LỤC 2. DANH SÁCH BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU

 ĐẶT VẤN ĐỀ

Viêm tai giữa cấp là tình trạng viêm nhiễm trong tai giữa, bệnh cảnh của viêm tai giữa cấp thay đổi tùy theo tuổi tác của bệnh nhân, tùy theo vi trùng gây bệnh, tùy theo thể địa, thời gian kéo dài dưới 3 tháng. Tình trạng viêm nhiễm này có thể lan đến xương chũm, các tế bào quanh mê đạo và đỉnh xương chũm [1].    

Viêm xương chũm cấp là tình trạng viêm các thông bào xương chũm trong xương thái dương. Tình trạng này luôn kèm theo một viêm tai giữa cấp và có thể là một bước tiến triển nặng hơn của một viêm tai giữa mạn tính.

Nguyên nhân VTXC cấp tính là viêm tai giữa. Viêm tai có thể tiềm tàng hoặc rõ rệt. Biến chứng VTXC cấp thường là hậu quả của quá trình nhiễm từ tai lan vào cấu trúc sọ não hoặc xuất ngoại ra ngoài mặt xương chũm [2].

Viêm xương chũm cấp tính, cũng như viêm tai giữa cấp tính có thể gây ra những biến chứng rất nguy hiểm như: xuất ngoại, viêm màng não, apxe não, viêm tắc tĩnh mạch, viêm mê nhĩ, liệt dây thần kinh mặt… nên được xếp vào loại viêm tai nguy hiểm, đây là một trong những cấp cứu của chuyên khoa tai mũi họng. 

Biến chứng của Viêm tai xương chũm cấp thường hay gặp ở trẻ em dẫn đến viêm màng não và áp xe não. Những trẻ dễ mắc VTXC như thể trạng suy yếu như sau các nhiễm khuẩn lây truyền như sởi, sốt xuất huyết, quai bị, bệnh đái tháo đường và HIV/AIDS.

Sự ra đời của chụp CLVT đã đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán VTXC cấp và các biến chứng. Chụp CLVT cho phép đánh giá vị trí và mức độ tổn thương từ đó giúp cho người thầy thuốc có thể tiên lượng, đánh giá mức độ và đưa ra quyết định điều trị hợp lý nhất cho người bệnh. 

Hình ảnh lâm sàng của biến chứng VTXC đa dạng và phức tạp kèm theo phối hợp các biến chứng khác nhau. Đặc biệt trong những năm gần đây việc sử dụng kháng sinh không hợp lý làm cho các triệu chứng lâm sàng càng phức tạp, không điển hình, thường xen lẫn hoặc che lấp, chính vì vậy gặp nhiều khó khăn trong chẩn đoán, điều trị ảnh hưởng đến việc tiên lượng bệnh.

Vì vậy, chúng tôi thực hiện: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng các biến chứng do viêm tai xương chũm cấp tính, với 2 mục tiêu sau:

1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng các biến chứng do viêm tai xương chũm cấp tính.

2. Đánh giá kết quả phẫu thuật điều trị các biến chứng do viêm tai xương chũm cấp tính.