Nghiên cứu đặc điếm lâm sàng, cận lâm sàng và bước đầu đánh giá kết quả phẫu thuật u máu ở họng, thanh quản bằng dao siêu âm
Luận văn Nghiên cứu đặc điếm lâm sàng, cận lâm sàng và bước đầu đánh giá kết quả phẫu thuật u máu ở họng, thanh quản bằng dao siêu âm.U máu là một khối u lành tính, gặp ở trẻ nhỏ nhiều hơn người lớn. Do u máu thường là u bẩm sinh và có the tự thoái triển, xuất hiện ở một vị trí, nhưng cũng có thể gặp ở nhiều vị trí khác nhau. Khoảng 60% u máu xuất hiện tại vùng đầu mặt cổ nhưng u máu vùng họng, thanh quản hiếm gặp.
Việc phân loại và chẩn đoán u máu đã có nhiều thay đoi. Trước đây có nhiều quan điểm khác nhau về phân loại u máu và cho đến năm 1982, Mulliken và Glowacki [1] đề nghị một phân loại mới, đã được chấp nhận và bổ sung bởi Hiệp hội Quốc tế nghiên cứu về các bất thường mạch máu (ISSVA – International Society For The Study Of VascularAnomalies), theo đó các bất thường mạch máu được chia thành hai loại là u mạch máu và dị dạng mạch máu [2], [3].
U mạch máu hay gặp nhất là tổn thương mạch máu do sự tăng sản tế bào nội mô.
Dị dạng mạch máu là sự bất thường về cấu trúc hình thể của mạch máu xuất hiện ngay sau khi sinh, phát triển lớn lên cùng với sự tăng trưởng của trẻ và không có sự tăng sinh bất thường tế bào nội mô, gồm dị dạng mao mạch, tĩnh mạch, mạch bạch huyết và động mạch.
Sinh bệnh học của u máu vẫn chưa được biết rõ và có nhiều giả thuyết khác nhau như: Thuyết vi sinh, thuyết nội tiết, thuyết sinh mạch, thuyết nhau thai.
Nghiên cứu đặc điếm lâm sàng, cận lâm sàng và bước đầu đánh giá kết quả phẫu thuật u máu ở họng, thanh quản bằng dao siêu âm Ở người lớn, u máu thường không tự thoái triển và có thể gây những biến chứng nếu ở các vị trí nguy hiểm, hay ở những trường hợp ác tính (Sarcoma Kaposi…). U máu họng miệng, hạ họng và thanh quản có thể gây ra các triệu chứng nuốt đau, nuốt vướng, ho, khàn tiếng, khó thở tùy theo vị trí khối u, việc phát hiện, chẩn đoán thuận lợi hơn khi có nội soi tai mũi họng. Trước đây u máu thường được điều trị nội khoa với corticoid, interferon, propranolon hoặc được can thiệp tại chỗ như áp lạnh, đốt điện, xạ trị, phẫu thuật. Tuy nhiên đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi trong kết quả và biến chứng của các phương pháp điều trị. Với u máu ở họng, thanh quản do đặc điếm khối u liên quan đến đường thở, đường ăn và khó khăn khi phẫu thuật, đặc biệt là vấn đề cầm máu, nên việc điều trị còn nhiều hạn chế. Cho đến nay chưa có những nghiên cứu đầy đủ cả ở trong nước và nước ngoài về phương pháp điều trị u máu hạ họng thanh quản nhưng đã có những báo cáo một số trường hợp cắt bỏ u máu, chủ yếu bằng Laser hay mổ mở.
Tại khoa B1 Bệnh viện TMHTW, sau khi áp dụng dao siêu âm trong phẫu thuật các khối u vùng đầu cổ cho thấy khả năng cầm máu tốt, nên đã sử dụng dao siêu âm công nghệ HARMONIC đế cắt u máu ở họng, thanh quản dưới nội soi qua màn hình.
Đế có những đánh giá về bệnh lý và phương pháp phẫu thuật này chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu đặc điếm lâm sàng, cận lâm sàng và bước đầu đánh giá kết quả phẫu thuật u máu ở họng, thanh quản bằng dao siêu âm”. Đề tài này nhằm 2 mục tiêu:
1. Mô tả đặc điếm lâm sàng, cận lâm sàng u máu vùng họng, thanh quản.
2. Đánh giá kết quả bước đầu phẫu thuật u máu họng, thanh quản bằng dao siêu âm.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………….. .1
Chương 1: TỔNG QUAN………………………………………………………………….3
1.1. GIẢI PHẪU SINH LÝ HỌNG, THANH QUẢN …………………………….. 3
1.1.1. Họng miệng……………………………………………………………………. 3
1.1.2. Sơ lược giải phẫu thanh quản …………………………………………….. 4
1.1.3. Giải phẫu hạ họng……………………………………………………………. 5
1.1.4. Sự tham gia của một số cấu trúc giải phẫu tớ i cơ chế nuốt……….. 6
1.1.5. Cơ chế nuốt……………………………………………………………………. 7
1.2. PHÂN LOẠI VÀ QUAN ðIỂM VỀ U MẠCH MÁU………………….13
1.2.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu ……………………………………………….13
1.2.2. Phân loại các bất thường mạch máu và danh ph áp…………………13
1.2.3. Sinh bệnh học u máu……………………………………………………….16
1.3. CHẨN ðOÁN U MÁU …………………………………………………………17
1.3.1. Triệu chứng lâm sàng………………………………………………………17
1.3.2. Triệu chứng cận lâm sàng…………………………………………………17
1.3.3. Chẩn ñoán xác ñịnh u máu ……………………………………………….19
1.4. ðIỀU TRỊ…………………………………………………………………………..20
1.4.1. Nguyên tắc chung…………………………………………………………..20
1.4.2. Mục ñích ñiều trị ……………………………………………………………20
1.4.3. Các phương pháp ñiều trị…………………………………………………21
Chương 2 : ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………….26
2.1. ðỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU…………………………………………………26
2.1.1. Mẫu nghiên cứu……………………………………………………………..26
2.1.2 Thời gian nghiên cứu ……………………………………………………….26
2.1.3. ðịa ñiểm nghiên cứu……………………………………………………….26
2.1.4. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân …………………………………………26
2.1.5. Tiêu chuẩn loại trừ………………………………………………………….26
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………………………………27
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu ………………………………………………………..27
2.2.2. Các nội dung và chỉ số nghiên cứu……………………………………..27
2.2.3. Các bước tiến hành …………………………………………………………30
2.2.4. Phương tiện nghiên cứu …………………………………………………..32
2.2.5. Xử lý số liệu………………………………………………………………….33
2.2.6. ðạo ñức nghiên cứu………………………………………………………..33
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………………………………….34
3.1. ðẶC ðIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG. …………………………..34
3.1.1. ðặc ñiểm chung nhóm nghiêm cứu…………………………………….34
3.1.2. ðặc ñiểm lâm sàng, nội soi……………………………………………….36
3.1.3. ðặc ñiểm tổn thương qua chụp MRI…………………………………..42
3.1.4. Kết quả mô bệnh học sau mổ…………………………………………….44
3.2. ðÁNH GIÁ KẾT QUẢ BƯỚC ðẦU PHẪU THUẬT CẮT U MÁU44
3.2.1. Thời gian phẫu thuật……………………………………………………….44
3.2.2. Mở khí quản………………………………………………………………….45
3.2.3. ðặt sonde ăn………………………………………………………………….46
3.3. ðỐI CHIẾU LÂM SÀNG, MÔ BỆNH HỌC VÀ MỘT SỐ KẾT QUẢ
PHẪU THUẬT………………………………………………………………………..50
3.3.1. Liên quan giữa thời gian phẫu thuật và mức ñ ộ ñau ngày thứ nhất.50
3.3.2. Mối liên quan giữa vị trí khối u và giải phẫ u bệnh…………………51
3.3.3. Mối liên quan giữa kích thước và giải phẫu bệnh…………………..52
3.3.4. Liên quan giữa hình thái u dưới nội soi và g iải phẫu bệnh……….53
3.3.5. Liên quan vị trí u và thời gian phẫu thuật. ……………………………53
3.3.6. Liên quan giữa vị trí u với mức ñộ ñau sau mổ……………………..54
Chương 4: BÀN LUẬN …………………………………………………………………..56
4.1. VỀ ðẶC ðIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG. ……………………..56
4.1.1. ðặc ñiểm chung của ñối tượng nghiên cứu…………………………..56
4.1.2. Các triệu chứng cơ năng…………………………………………………..56
4.1.3. Vị trí khối u dưới nội soi………………………………………………….57
4.1.4. Hình thái lâm sàng khối u qua nội soi …………………………………58
4.1.5. Kích thước, ñặc ñiểm tổn thương trên MRI………………………….59
4.1.6. Kết quả mô bệnh học sau mổ…………………………………………….60
4.1.7. Thời ñiểm xuất hiện u mạch máu……………………………………….60
4.1.8. Sự tiến triển của u mạch máu…………………………………………….61
4.1.9. Biến chứng của u mạch máu……………………………………………..62
4.1.10. Chẩn ñoán u máu ………………………………………………………….62
4.2. ðÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT……………………………………63
4.2.1. Các phương pháp ñiều trị u máu………………………………………..63
4.2.2. Phẫu thuật cắt u máu bằng dao siêu âm……………………………….64
4.2.3. Chỉ ñịnh phẫu thuật bằng dao siêu âm…………………………………65
4.2.4. Chống chỉ ñịnh ………………………………………………………………66
4.2.5. Kết quả phẫu thuật cắt u máu bằng dao siêu â m…………………….66
4.3. ðỐI CHIẾU LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ PHẪU
THUẬT…………………………………………………………………………………70
4.3.1. Liên quan giữa vị trí u và giải phẫu bệnh. ……………………………70
4.3.2. Liên quan giữa kích thước và giải phẫu bệnh. ……………………….70
4.3.3. Liên quan giữa vị trí u và thời gian phẫu th uật………………………70
4.3.4. Liên quan giữa vị trí u và mức ñộ ñau sau mổ. ……………………..71
4.3.5. Liên quan giữa thời gian phẫu thuật và mức ñ ộ ñau ngày thứ nhất. 71
4.3.6. Liên quan giữa hình thái khối u và giải phẫu bệnh…………………72
KẾT LUẬN …………………………………………………………………………………. 73
KIẾN NGHỊ ………………………………………………………………………………… 75
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC