Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả can thiệp qua da ở bệnh nhân tổn thương động mạch vành có đường kính nhỏ

Bệnh lý động mạch vành do xơ vữa là một bệnh phổ biến và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại các nước phát triển trên thế giới [ó], [ló], [52].

Tại Mỹ, theo số liệu thống kê năm 2006, tỷ lệ bệnh mạch vành chiếm 7,6% dân số. Có khoảng 16,8 triệu người Mỹ có bệnh mạch vành, trong đó 7,9 triệu người bị nhồi máu cơ tim (NMCT), và 9,8 triệu người có cơn đau thắt ngực. Đây là nguyên nhân gây tử vong cho 35,3% tử vong chung tại Mỹ năm 2005. Tại châu Âu, tỷ lệ tử vong do bệnh mạch vành ước tính chiếm 40% tử vong nói chung [52].

Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh động mạch vành trong những năm gần đây ngày càng tăng. Theo thống kê của Viện Tim mạch quốc gia Việt Nam, trong 10 năm (từ 1980 đến 1990) có 108 trường hợp nhồi máu cơ tim vào viện, nhưng chỉ 5 năm (từ 1/1991 đến 10/1995) đã có 82 trường hợp vào viện vì nhồi máu cơ tim [10].

Bệnh lý mạch vành có ba phương pháp chính điều trị gồm: điều trị nội khoa, phẫu thuật bắc cầu nối chủ vành, và can thiệp động mạch vành qua da. Trong đó phương pháp can thiệp động mạch vành qua da đang là biện pháp điều trị có hiệu quả. Tại Viện Tim mạch quốc gia Việt Nam, trong 10 năm từ 1995 đến 2005 đã có 3803 ca chụp động mạch vành, trong đó có 1835 ca can thiệp [10].

Can thiệp động mạch vành có đường kính nhỏ < 2,5mm bị tổn thương do xơ vữa bằng nong bóng hoặc đặt stent hoặc kết hợp cả hai hiện đang được thực hành trên lâm sàng. Tuy nhiên, kết quả còn nhiều tranh cãi hiệu quả trước mắt và lâu dài do hiệu quả can thiệp thấp, tỷ lệ tái hẹp cao [27], [37], [41], [42], [50]…. Hiện nay có nhiều tiến bộ kỹ thuật, với sự hỗ trợ của các phương tiện hiện đại, đặc biệt là sự ra đời của Stent bọc thuốc đã cải thiệp đáng kể tỷ lệ tái hẹp và tái can thiệp mạch đích. Do đó, để đánh giá chính xác  

tổn thương động mạch vành đường kính nhỏ và hiệu quả của biện pháp can thiệp động mạch vành qua da là một yêu cầu cấp thiết trên thực tế lâm sàng.

Trên thế giới hiện có khá nhiều nghiên cứu về vấn đề này [27], [37], [41], [42], [50]…, tuy nhiên tại Việt Nam chưa có nghiên cứu nào đầy đủ chi tiết về tổn thương động mạch vành có đường kính nhỏ và hiệu quả của biện pháp can thiệp động mạch vành qua da. Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài:

“Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả can thiệp qua da ở bệnh nhân tổn thương động mạch vành có đường kính nhỏ“. với hai mục tiêu sau:

1. Tìm hiểu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trên bệnh nhân tổn thương động mạch vành có đường kính nhỏ.

2. Đánh giá kết quả ngắn hạn can thiệp động mạch vành qua da ở bệnh nhân tổn thương động mạch vành có đường kính nhỏ. 

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN 3

1.1 T ổng quan bệnh động mạch vành 3

1.1.1 Đặc điểm dịch tễ học 3

1.1.2. Sinh lý bệnh bệnh ĐMV 3

1.1.3. Đau thắt ngực ổn định 4

1.1.4. Hội chứng động mạch vành cấp 7

1.1.5 Nhồi máu cơ tim cấp có đoạn ST chênh 8

1.2 Giải phẫu hệ ĐMV 11

1.2.1. ĐMV trái 11

1.2.2. ĐMV phải 13

1.2.3. Cách gọi tên ĐMV theo CASS 14

1.3. Can thiệp ĐMV qua da 14

1.3.1. Lịch sử và nguyên lý 14

1.3.2 Chỉ định và chống chỉ định can thiệp ĐMV qua da 15

1.4. Đặc điểm tổn thương ĐMV có đường kính nhỏ và các biện pháp can

thiệp hiện nay 18

1.4.1. Định nghĩa 18

1.4.2. Các nghiên cứu trên thế giới 19

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 21

2.1. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 21

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân 21

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 21

2.2. Phương pháp nghiên cứu 22

2.2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 22

2.2.2. Thiết kế nghiên cứu 22

2.2.3. Các bước tiến hành 22

2.2.4 . Phương pháp thu thu thập số liệu 25

2.2.5. Các thông số nghiên cứu 25

2.2.6. Phương pháp chụp, can thiệp ĐMV qua da và các thông số đánh

giá tổn thương 26

2.3. Phương pháp xử lý số liệu 32

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 33

3.1. Đặc điểm chung 33

3.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của các đối tượng nghiên cứu 33

3.2.1. Đặc điểm chung 33

3.2.2. Đặc điểm lâm sàng 37

3.2.3. Đặc điểm cận lâm sàng 41

3.3. Kết quả chụp và can thiệp ĐMV 44

3.3.1. Kết quả chụp động mạch vành 44

3.3.2. Kết quả can thiệp ĐMV qua da 50

3.4. Kết quả theo dõi 54

3.4.1. Kết quả theo dõi trong 30 ngày 54

3.4.2. Kết quả theo dõi ngắn hạn 56

3.4.3. Kết quả chụp mạch vành lần 2 58

3.4.4. Một số yếu tố nguy cơ và tiên lượng tử vong ở BN có can thiệp

nhánh ĐMV nhỏ đường kính < 2,5mm 59

Chương 4: BÀN LUẬN 61

4.1. Bàn luận về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng 61

4.1.1. Đặc điểm chung về tuổi, giới và các yếu tố nguy cơ 61

4.1.2. Đặc điểm tổn thương nhánh ĐMV cỡ nhỏ trên phim chụp mạch. 63

4.2. Đánh giá kết quả sớm các biện pháp can thiệp ĐMV 67

4.2.1. Đặc điểm phân bố Stent trên các vị trí ĐMV 67

4.2.2. Bàn luận về kết quả sớm và các yếu tố liên quan tỷ lệ tử vong và

các biến cố tim mạch chính 69

4.2.3. Bàn luận về các yếu tố nguy cơ và tỷ lệ tử vong 71

4.3 .Hạn chế của nghiên cứu 73

KẾT LUẬN 74

KIẾN NGHỊ 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC