Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số nguyên nhân suy gan cấp ở trẻ em Bệnh viện Nhi Trung Ương

Suy gan cấp (SGC) là tình trạng suy giảm chức năng gan một cách cấp tính, dẫn đến nhiều rối loạn, trong đó biểu hiện chính là rối loạn đông máu và bệnh não do gan, xảy ra ở người trước đó có chức năng gan bình thường. SGC thường nặng nề ở trẻ em và người trẻ tuổi, có tỷ lệ tử vong cao. SGC là một thuật ngữ thường mô tả sự tiến triển của tình trạng đông máu và sự thay đổi tri giác do tổn thương gan, trên người bệnh không có xơ gan và bị bệnh dưới 12 tuần.

Trên thế giới, SGC được biết đến từ rất lâu. Hàng năm, có khoảng 2.000 trường hợp SGC xảy ra ở Hoa Kỳ, trong đó có liên quan đến ngộ độc thuốc là 50% (gồm cả ngộ độc acetaminophen, các thuốc khác 12%), tiếp đến là nguyên nhân do HBV, viêm gan tự miễn, bệnh Wilson, gan nhiễm mỡ ở phụ nữ có thai, hội chứng HELLP, có khoảng 150 trường hợp suy gan cấp do paracetamol xảy ra ở Pháp [27], còn quá liều paracetamol là nguyên nhân của khoảng 500 cái chết ở Anh và xứ Wales trong năm 1990, và 150 trường hợp năm 1992 [27] [45].

Việt Nam, SGC được rất ít tác giả nghiên cứu. Suy gan ở trẻ em do rất nhiều nguyên nhân gây ra như nguyên nhân do nhiễm trùng, ngộ độc cấp, do bệnh lý đường mật, do bệnh chuyển hoá, bệnh tự miễn… và suy gan ở trẻ em không phải là một bệnh hiếm gặp, theo Phạm Nhật An có 105 trẻ hôn mê gan vào điều trị tại bệnh viện Nhi trong 5 năm, hôn mê do suy gan cấp chiếm 81,9%, trong đó chủ yếu là nguyên nhân do virus. [1] [2]

Suy gan là một tình trạng bệnh lý rất nặng và đa dạng bao gồm một loạt các hội chứng lâm sàng khác nhau được quy định bởi nguyên nhân gây bệnh, tuổi bệnh nhân và thời gian diễn biến của bệnh.

Cho tới nay suy gan cấp vẫn là một bệnh lý rất nặng, bất chấp những nỗ lực trong nghiên cứu và điều trị, tiên lượng bệnh vẫn rất xấu và tỷ lệ tử vong rất cao trên 70%.

Với mong muốn góp phần xác định các yếu tố nguy cơ dẫn tới tình trạng suy gan cấp ở trẻ em, phát hiện bệnh và điều trị sớm nhằm giảm tỷ lệ tử vong, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số nguyên nhân suy gan cấp ở trẻ em Bệnh viện Nhi Trung Ương” với hai mục tiêu sau:

l. Tìm hiểu một số nguyên nhân gây suy gan cấp ở trẻ em.

2. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số yếu tố tiênlượng của suy gan cấp ở trẻ em.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 11

1.1. Nguyên nhân của suy gan cấp 11

1.1.1. Trẻ dưới 6 tháng tuổi 11

1.1.2. Trẻ trên 6 tháng tuổi 12

1.2. Một số đặc điểm sinh học của các nguyên nhân gây suy gan cấp 12

1.2.1. Các virus viêm gan 12

1.2.2. Một số virus khác 24

1.2.3. Các tác nhân gây ngộ độc 26

1.2.4. Các nguyên nhân khác 29

1.3. Sinh lý bệnh của suy gan cấp 29

1.3.1. Viêm gan virus 29

1.3.2. Thuốc và nhiễm độc 31

1.4. Lâm sàng và diễn biến của suy gan cấp 32

1.4.1. Lâm sàng 32

1.4.2. Các biểu hiện và biến chứng của suy gan cấp 34

1.5. Cận lâm sàng 37

1.5.1. Các xét nghiệm phản ánh tình trạng hủy hoại và suy tế bào gan … 37

1.5.2. Các xét nghiệm tìm biến chứng và nguyên nhân 39

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 40

2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 40

2.2. Đối tượng nghiên cứu 40

2.3. Phương pháp nghiên cứu 40

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu 41

2.3.2. Phương pháp chọn mẫu 41

2.4. Nội dung nghiên cứu 41

2.5. Phương pháp thu thập số liệu 42

2.6. Xử lý số liệu 44

2.7. Đạo đức trong nghiên cứu 44

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 46

3.1. Căn nguyên gây suy gan cấp 46

3.2. Biểu hiện lâm sàng của suy gan cấp 48

3.3. Các biểu hiện cận lâm sàng của suy gan cấp 52

3.4. Các yếu tố tiên lượng trong suy gan cấp 56

Chương 4. BÀN LUẬN 60

4.1. Căn nguyên gây suy gan cấp ở trẻ em 60

4.2. Lâm sàng, cận lâm sàng và một số yếu tố có giá trị tiên lượng bệnh.64

4.2.1. Biểu hiện lâm sàng 64

4.2.2. Các biểu hiện lâm sàng liên quan tới tiên lượng bệnh 68

4.3. Các biến đổi cận lâm sàng liên quan tới tiên lượng bệnh 71

KẾT LUẬN 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC