Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và nguyên nhân của viêm gan cấp ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung ương” thời gian từ ngày 01-08-2010 đến hết ngày 31-07-2011

Viêm gan cấp tính là bệnh lý khá phổ biến ở người lớn cũng như trẻ em.

Có nhiều nguyên nhân gây viêm gan cấp tính như căn nguyên virut, vi khuẩn, độc chất, thuốc, tự miễn, bệnh chuyển hóa,… Viêm gan cấp có thể

khỏi hoàn toàn, nhưng cũng có thể dẫn đến tử vong, hoặc viêm gan mạn, ung thư gan, xơ gan [1].

Trẻ em bị viêm gan cấp có nhiều nguy cơ biến chứng hơn so với người lớn vì ở trẻ sơ sinh có thể lây từ mẹ, các triệu chứng đôi khi không điển hình, nhất là đối với trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, nếu không làm được các xét nghiệm cần thiết thì sẽ bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm với một bệnh lý khác, nhiều bệnh nhân khi đến viện đã trong tình trạng nguy kịch đe dọa tính mạng.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, viêm gan cấp luôn đứng hàng thứ hai (sau viêm não) trong số bệnh nhân nằm điều trị ở khoa truyền nhiễm, trong đó có nhiều trường hợp tiến triển cấp tính trở thành viêm gan tối cấp, diễn biến và điều trị khó khăn, phức tạp, bệnh cảnh có thể đột nhiên xấu đi nhanh chóng, trẻ dần đi vào hôn mê rồi tử vong [2], [29].

Tính phổ biến của viêm gan cấp và những biến chứng nặng nề của nó đối với trẻ em đòi hỏi phải phát hiện sớm, tiên lượng được các yếu tố nguy cơ nặng của bệnh để từ đó có hướng xử trí sớm và đúng đắn để hạn chế biến chứng, tử vong. Xét nghiệm hóa sinh để chẩn đoán sớm bệnh là rất quan trọng đối với trẻ em vì những biến đổi hóa sinh trong viêm gan xuất hiện sớm trước khi có triệu chứng vàng da và cũng vì triệu chứng lâm sàng ở trẻ em nhiều khi không điển hình.

Hiện nay nhờ áp dụng các kỹ thuật xét nghiệm hiện đại, đã phát hiện thêm được nhiều nguyên nhân gây viêm gan cấp, phòng và điều trị bệnh hiệu quả hơn. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và nguyên nhân của viêm gan cấp ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung ương” thời gian từ ngày 01-08-2010 đến hết ngày 31-07-2011 nhằm hai mục tiêu sau:

1. Tìm hiểu căn nguyên gây viêm gan cấp ở trẻ em hiện nay.

2. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của viêm gan cấp ở trẻ em theo căn nguyên.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN 15

1.1. SƠ LƯỢC LỊCH SỬ BỆNH VIÊM GAN CẤP 15

1.2. NGUYÊN NHÂN GÂY VIÊM GAN CẤP 16

1.2.1. Nhóm nguyên nhân do nhiễm trùng 16

1.2.2. Nhóm nguyên nhân không do nhiễm trùng 16

1.3. SINH LÝ BỆNH VIÊM GAN CẤP 16

1.3.1. Căn nguyên nhiễm trùng 16

1.3.2. Các nguyên nhân không do nhiễm trùng 29

1.3.3. Cơ chế bệnh sinh của viêm gan cấp 31

1.4. LÂM SÀNG CỦA VIÊM GAN CẤP 33

1.4.1. Lâm sàng 33

1.4.2. Phân loại mức độ nặng của bệnh: 34

1.5. CẬN LÂM SÀNG CỦA VIÊM GAN CẤP 34

1.5.1. Các xét nghiệm huyết học 34

1.5.2. Các xét nghiệm hóa sinh 35

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 38

2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu: 38

2.2. Đối tượng nghiên cứu 38

2.2.1 Tiêu chuẩn chẩn đoán viêm gan cấp dựa vào hai tiêu chuẩn sau: .38

2.2.2. Xác định nguyên nhân của viêm gan cấp 38

2.2.3. Tiêu chuẩn loại trừ: 39

2.3. Phương pháp nghiên cứu 39

2.4. Nội dung nghiên cứu 39

2.5. Xử lý số liệu 40

2.6. Đạo đức trong nghiên cứu 40

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 41

3.1. Căn nguyên gây viêm gan cấp 41

3.1.1. Căn nguyên gây viêm gan cấp 41

3.1.2. Các vi rút gây bệnh viêm gan cấp 42

3.1.3. Căn nguyên viêm gan cấp theo tuổi 43

3.1.4. Phân bố các loại vi rút gây viêm gan theo tuổi 44

3.1.5. Căn nguyên vi rút theo giới 45

3.2. Lâm sàng của viêm gan cấp 46

3.2.1. Thời gian phát hiện bệnh đến lúc vào viện theo căn nguyên gây bệnh 46

3.2.2. Thời gian phát hiện bệnh đến lúc vào viện theo căn nguyên vi rút 47

3.2.3. Triệu chứng phát hiện đầu tiên theo căn nguyên 48

3.2.4. Triệu chứng phát hiện đầu tiên theo căn nguyên vi rút 49

3.2.5. Các triệu chứng lâm sàng của viêm gan cấp theo căn nguyên 50

3.2.6. Triệu chứng lâm sàng theo căn nguyên vi rút 51

3.3. CẬN LÂM SÀNG CỦA VIÊM GAN CẤP 52

3.3.1. Những thay đổi sinh hóa máu của viêm gan cấp 52

3.3.2. Kết quả xét nghiệm công thức máu của viêm gan cấp 58

3.2.3 Giá trị trung bình của chỉ số huyết học theo nguyên nhân 61

3.3.4 Các chỉ số đông máu trong viêm gan cấp 62

Chương 4: BÀN LUẬN 65

4.1. CĂN NGUYÊN VIÊM GAN CẤP 65

4.1.1. Căn nguyên viêm gan cấp theo tuổi và giới 69

4.2. LÂM SÀNG CỦA VIÊM GAN CẤP 71

4.2.1. Thời gian từ khi phát hiện triệu chứng đầu tiên đến lúc vào viện 71

4.2.2. Đặc điểm các triệu chứng lâm sàng phát hiện đầu tiên 71

4.2.3. Đặc điểm triệu chứng lâm sàng của viêm gan cấp ở trẻ em 72

4.2.4. Tình trạng bệnh khi vào viện 73

4.3. CẬN LÂM SÀNG CỦA VIÊM GAN CẤP 73

4.3.1. Thay đổi sinh hóa máu trong viêm gan cấp 73

4.3.2. Thay đổi huyết học trong viêm gan cấp 75

4.3.3. Thay đổi chức năng đông máu trong viêm gan cấp 76

KẾT LUẬN 82

KIẾN NGHỊ 83

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC