Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng cận lâm sàng và phương pháp xử trí trong chuyển dạ ở sản phụ viêm gan B tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương trong 5 năm (2006 – 2010)

Viêm gan virus (VGVR) là một bệnh truyền nhiễm. Bệnh thường gặp chủ yếu ở các nước đang phát triển, tỷ lệ mắc bệnh cao, hậu quả nặng nề.

Có nhiều loại virus gây viêm gan. Đến nay, khoa học đã phát hiện được 6 loại virus khác nhau, đó là virus viêm gan A, B,C,D,E và G. Hiện nay, các nhà nghiên cứu còn đang chứng minh về sự hiện diện của một vài loại virus viêm gan khác nữa.

Nhiễm virus viêm gan, đặc biệt là virus viêm gan B (HBV) là một vấn đề mang tính toàn cầu. Theo thống kê của to chức Y tế thế giới năm 1997, trên thế giới ước tính có hơn 2 tỷ người nhiễm HBV, hơn 350 triệu người mang HBV mạn tính, trong đó 60 triệu chết vì ung thư gan nguyên phát và 45 triệu chết vì xơ gan. Những người mang HBV mạn tính, khă năng bị ung thư nguyên phát cao gấp 200 lần so với người không mang HBV, [10], [14], [39], [47], [58].

Việt Nam là một nước có tỷ lệ VGVR lưu hành cao. Theo điều tra năm 1996, ở Hà Nội có khoảng 12.9% số phụ nữ có thai bị nhiễm virus viêm gan B [32]. Ớ những thai phụ bị nhiễm virus viêm gam B, đặc biệt với các sản phụ chuyển dạ đẻ có rất nhiều tai biến cho con như đẻ non, chết chu sinh. Tử vong mẹ cao do chảy máu sau đẻ và hôn mê gan.

Tại Bệnh viện phụ sản Trung ương, mỗi năm có một số sản phụ bị

nhiễm virus viêm gan B vào viện đẻ, trong đó có một số trường hợp tiến triển thành viêm gan tối cấp, diễn biến phức tạp, tỷ lệ sản phụ tử vong sau đẻ rất cao do chảy máu ồ ạt và hôn mê sâu [21].

Để hạn chế đến mức thấp nhất những tai biến do VGVR gây ra, đặc biệt với các sản phụ VGVR B cấp trong chuyển dạ đẻ, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các thầy thuốc sản khoa thầy thuốc truyền nhiễm nhằm phát hiện bệnh sớm, nắm được các yếu tố tiên lượng, có thái độ xử trí sớm và đúng đắn để đạt được kết quả tốt cho cả mẹ và con.

Cho tới nay, ở nước ta VGVR trên phụ nữ có thai, đặc biệt là VGVR B cấp trong chuyển dạ chưa được nghiên cứu nhiều.

Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng cận lâm sàng và phương pháp xử trí trong chuyển dạ ở sản phụ viêm gan B tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương trong 5 năm (2006 – 2010)”. Nhằm hai mục tiêu:

1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, xét nghiệm của viêm gan virus B trên sản phụ chuyển dạ đẻ.

2. Nhận xét các phương pháp xử trí trong chuyển dạ ở sản phụ viêm gan B.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 13

1.1. VIRUS VIÊM GAN B 13

1.2. SINH LÝ CHỨC NĂNG GAN 15

1.2.1. Chức năng tạo mật 15

1.2.2. Chức năng chuyển hóa 16

1.2.3. Chức năng khử độc 16

1.2.4. Các chức năng khác 17

1.3. SINH LÝ BỆNH CỦA VGVR B 17

1.4. GIẢI PHẪU BỆNH CỦA VGVR B 19

1.4.1. Viêm gan tối cấp 19

1.4.2. Viêm gan cấp 20

1.4.3. Viêm gan bán cấp 21

1.5. TRIỆU CHỨNG VÀ CHẨN ĐOÁN VGVR B 22

1.6. TIẾN TRIỂN CỦA VGVR B 24

1.7. ĐIỀU TRỊ BỆNH VGVR B 25

1.8. VGVR B VÀ THAI NGHÉN 27

1.8.1. Ảnh hưởng của thai nghén đối với VGVR B 27

1.8.2. Ảnh hưởng của VGVR B đối với thai nghén 28

1.8.3. Thái độ xử trí sản khoa đối với các sản phụ bị VGVR B 31

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 34

2.1. ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU 34

2.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 34

2.2.1. Nhóm nghiên cứu 34

2.2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn 34

2.2.3. Tiêu chuẩn loại trừ 34

2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CÁCH THỰC HIỆN 35

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu 35

2.3.2. Cỡ mẫu nghiên cứu 35

2.3.3. Thu thập số liệu: 35

2.4. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU 37

2.5. ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 38

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 39

3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG 39

• 7 •

3.1.1. Các đặc điểm đối tượng nghiên cứu 39

3.1.2. Triệu chứng lâm sàng 43

3.1.3. Triệu chứng cận lâm sàng 44

3.1.4. Mối tương quan giữa các triệu chứng và biến chứng 47

3.1.5. Ảnh hưởng của viêm gan virus B với thai 52

3.2. XỬ TRÍ TRONG CHUYỂN DẠ 56

3.2.1. Xử trí sản khoa 56

3.2.2. Điều trị nội khoa 57

Chương 4: BÀN LUẬN 58

4.1. CÁC TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG VÀ XÉT NGHIỆM 58

4.1.1. Các đặc điểm có liên quan 58

4.1.2. Triệu chứng lâm sàng 60

4.1.3. Cận lâm sàng 62

4.1.4. Biến chứng của viêm gan virus B 66

4.1.5. Ảnh hưởng của viêm gan virus B đối với thai 73

4.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP XỬ TRÍ TRONG CHUYỂN DẠ 76

4.2.1. Phương pháp đẻ 76

4.2.2. Điều trị nội khoa 78

KẾT LUẬN 80

KIẾN NGHỊ 81

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC