Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân lão thị khám tại bệnh viện mắt trung ương

Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân lão thị khám tại bệnh viện mắt trung ương.Lão thị là một quá trình biến đổi sinh lý về chức năng điều tiết (nhìn gần) của mắt do ảnh hưởng của tuổi. Càng nhiều tuổi, do tính chất đàn hồi của thể thủy tinh giảm dần, biên độ điều tiết của mắt giảm, cận điểm cũng xa mắt dần.Khi biên độ điều tiết còn lại không đủ cho bệnh nhân đọc sách và làm các việc nhìn gần thì lão thị trở thành một vấn đề lâm sàng.
        Tại Việt Nam những năm gần đây, sự phát triển của kinh tế và xã hội đã kéo theo các vấn đề đặc thù của ngành nhãn khoa. Thứ nhất là, càng ở môi trường đô thị, thời gian làm việc với các công việc ở tầm nhìn gần như hồ sơ giấy tờ, đọc sách báo và tài liệu, máy tính… càng dài. Điều này gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng công việc và chất lượng cuộc sống của những người trong độ tuổi lão thị. Theo số liệu của Tổng cục thống kê thực hiện tổng điều tra về dân số và nhà ở năm 2009, những người trong độ tuổi lão thị từ 40 đến 65 tuổi chiếm tới 24,6% tổng dân số cả nước. Đây là đối tượng vẫn còn sung sức lao động. Nhu cầu được khám và tư vấn giúp tăng sự hiểu biết về tình trạng lão thị đồng thời đưa ra các biện pháp giải quyết phiền toái do quá trình lão thị gây ra ngày càng được quan tâm.

       Điểm thứ hai nữa là, số người mắc các tật khúc xạ ngày càng gia tăng. Một loạt các nghiên cứu liên tục trong những năm gần đây với quy mô lớn nhỏ cho thấy, tật khúc xạ ngày càng phổ biến ở nước ta. Nghiên cứu ở thành phố Hồ Chí Minh năm 1999 tại các trường phổ thông, tỷ lệ học sinh mắc tật khúc xạ là 30% , trong đó cận thị chiếm 28% và tăng gấp 3 lần so với 5 năm trước. Cho tới năm 2008, tỷ lệ này đã tăng lên 39,35%. Tại Bệnh viện Mắt Trung ương, năm 1999 đã có 34.340 lượt người đến khám vì tật khúc xạ, chiếm 30% tổng số lượt người đến khám. Tại khoa khúc xạ của viện, mỗi ngày có hơn 150 người đến khám về khúc xạ.
       Trong điều kiện nước ta, biện pháp đơn giản và khả thi nhất để giải quyết cả hai vấn đề trên là dùng kính. Do vậy, một khối lượng công việc rất lớn và rất quan trọng là khám khúc xạ và cấp kính. Điều này đòi hỏi chúng ta phải đào tạo một số lượng lớn kỹ thuật viên khúc xạ mới thực hiện tốt được công việc này.
        Những nghiên cứu về lão thị cho thấy quá trình này liên quan mật thiết với cơ chế điều tiết của mắt. Khả năng điều tiết của mắt là một quá trình biến động nên công suất kính hỗ trợ nhìn gần cũng thay đổi theo.Việc khám kính nhìn gần cho người lão thị có những đặc thù riêng, phụ thuộc vào tật khúc xạ sẵn có hay tính chất công việc của riêng từng bệnh nhân. Mục đích cuối cùng là phải đưa ra một công thức kính nhìn gần tốt và người đeo thấy thoải mái dễ chịu.
        Trên lâm sàng, lão thị là vấn đề phổ biến ở những người trên 40 tuổi. Nó được biểu hiện bằng những triệu chứng tưởng như hết sức đơn giản và khá dễ phát hiện. Ngoài dấu hiệu nổi bật là khó nhìn những chữ nhỏ ở sách, ở mỗi bệnh nhân với các tình trạng khúc xạ khác nhau có thể kèm theo những dấu hiệu phối hợp ở các mức độ. Những vấn đề ấy lại chưa được nghiên cứu tổng kết một cách cụ thể.
       Kính chỉnh lão thị là giải pháp đơn giản để tăng thị lực. Tuy nhiên, vấn đề này ở những người có tật khúc xạ có phần phức tạp hơn. Trên thực tế khi có khó khăn nhìn gần, người lão thị thường tự chọn một kính đọc sách có số sẵn, bất kể là họ có tật khúc xạ trước đó hay không. Bên cạnh đó việc chỉnh kính lão thị còn ít được đội ngũ nhân viên y tế chú ý. Thông thường chỉ khi nào bệnh nhân yêu cầu thì công việc này mới được tiến hành.
        Vấn đề cấp kính hỗ trợ đọc sách với công suất phù hợp cũng chỉ dựa vào kinh nghiệm của từng kỹ thuật viên khúc xạ. Cho đến nay, tại Việt Nam chưa có đánh giá nào đưa ra những số liệu chính xác về công suất kính đọc sách phù hợp với từng lứa tuổi nhằm giúp việc cấp kính được thuận lợi và thống nhất.
        Trước những vấn đề nêu trên, chúng tôi đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân lão thị khám tại bệnh viện mắt trung ương” với mục tiêu:
1.Đánh giá đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân lão thị.
2.Nhận xét một số yếu tố liên quan đến công suất kính nhìn gần.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ    1
Chương 1: TỔNG QUAN    3
1.1. Hệ quang học của mắt    3
1.2. Sự điều tiết của mắt    6
1.3. Sự suy giảm điều tiết và quá trình lão thị    10
1.4. Triệu chứng của lão thị    12
1.5. Bảng thị lực nhìn gần    14
1.6. Tình hình nghiên cứu về lão thị    16
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    18
2.1 Đối tượng    18
2.2  Phương pháp nghiên cứu    18
2.2.1  Thiết kế nghiên cứu    18
2.2.2  Kích thước mẫu nghiên cứu    19
2.2.3  Phương pháp chọn mẫu    19
2.2.4  Phương tiện nghiên cứu    20
2.3  Phương pháp tiến hành    20
2.3.1   Hỏi bệnh    20
2.3.2  Khám khúc xạ và kính    21
2.4  Đánh giá kết quả    22
2.4.1  Đánh giá về đặc điểm nhóm bệnh nhân nghiên cứu    22
2.4.2. Đánh giá về công suất kính nhìn gần ở từng lứa tuổi    23
2.5  Xử lý số liệu    23
2.6  Đạo đức nghiên cứu    24
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU    25
3.1  Một số đặc điểm của nhóm nghiên cứu    25
3.1.1  Về tuổi    25
3.1.2  Giới tính    26
3.1.3. Về nghề nghiệp    26
3.1.4. Về thời gian trung bình làm việc tầm nhìn gần trong ngày của nhóm nghiên cứu    27
3.1.5. Thị lực không kính    28
3.1.6 Tỷ lệ các loại tật khúc xạ    28
3.2. Đặc điểm lâm sàng của lão thị    29
3.2.1. Tuổi trung bình bắt đầu xuất hiện    29
3.2.2. Dấu hiệu đầu tiên biểu hiện lão thị    30
3.2.3. Các triệu chứng của lão thị    31
3.2.4.  Tỷ lệ khám đã đeo kính đọc sáchvà khám kính tại cơ sở y tế    31
3.2.5. Khảo sát về việc dùng kính theo đơn    32
3.2.6 Khảo sát về sự hiểu biết trong việc cần thay kính sau một thời gian    33
3.3  Khảo sát biên độ điều tiết và công suất kính đọc sách    34
3.3.1  Khảo sát công suất kính nhìn gần cho từng nhóm tuổi    34
3.3.2   Khảo sát biên độ điều tiết theo tuổi    34
3.4  Khảo sát mối tương quan giữa biên độ điều tiết, công suất kính nhìn gần với một số yếu tố    35
3.4.1  Mối tương quan giữa công suất kính đọc sách với tuổi    35
3.4.2  Mối tương quan giữa công suất kính nhìn gần với giới    35
3.4.3  Mối tương quan giữa biên độ điều tiết với thời gian làm việc nhìn gần    36
3.4.4  Mối tương quan giữa biên độ điều tiết với các nhóm nghề nghiệp khác nhau    37
3.4.5  Mối tương quan giữa biên độ điều tiết với khúc xạ    37
Chương 4: BÀN LUẬN    39
4.1  Nhận xét một số đặc điểm của nhóm nghiên cứu    39
4.1.1. Về tuổi và giới    39
4.1.2. Về tuổi và nghề nghiệp    40
4.1.3. Về nghề nghiệp và thời gian làm việc nhìn gần trung bình    41
4.1.4. Về thị lực và tật khúc xạ    42
4.2  Nhận xét về đặc điểm lâm sàng của lão thị    43
4.2.1 Tuổi trung bình bắt đầu xuất hiện    43
4.2.2  Dấu hiệu đầu tiên biểu hiện lão thị và nghề nghiệp    43
4.2.3  Các triệu chứng của lão thị    44
4.2.4  Vấn đề khám và dùng kính đọc sách    45
4.2.5   Sự hiểu biết trong việc dùng kính    46
4.3  Khảo sát biên độ điều tiết và công suất kính đọc sách    47
4.3.1  Công suất kính nhìn gần trung bình cho từng nhóm tuổi    47
4.3.2. Biên độ điều tiết theo tuổi:    47
4.4  Mối liên quan giữa công suất kính đọc sách, biên độ điều tiết với một số yếu tố khác    48
4.4.1. Mối tương quan giữa công suất kính đọc sách với tuổi    48
4.4.2. Mối tương quan giữa công suất kính nhìn gần với giới    48
4.4.3. Mối tương quan giữa biên độ điều tiết với thời gian làm việc nhìn gần    49
4.4.4. Mối tương quan giữa biên độ điều tiết với các nhóm nghề nghiệp khác nhau    50
4.4.5. Mối tương quan giữa biên độ điều tiết với khúc xạ    50
KẾT LUẬN    51
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1      Phân bố về độ tuổi của nhóm nghiên cứu    25
Bảng 3.2      Phân bố về nghề nghiệp    26
Bảng 3.3      Tình trạng thị lực của nhóm nghiên cứu    28
Bảng 3.4      Phân bố các loại tật khúc xạ    28
Bảng 3.5      Tuổi trung bình bắt đầu xuất hiện    29
Bảng 3.6      Các triệu chứng của lão thị    31
Bảng 3.7      Tỷ lệ khám đã dùng kính đọc sách    31
Bảng 3.8.      Tỷ lệ khám đã dùng kính đọc sách    32
Bảng 3.9      Bảng khảo sát về việc dùng kính theo đơn    32
Bảng 3.10      Bảng biên độ điều tiết theo tuổi    34
Bảng 3.11      Bảng tương quan giữa công suất kính đọc sách với tuổi    35
Bảng 3.12      Công suất kính nhìn gần với giới    35
Bảng 3.13      Bảng tương quan giữa biên độ điều tiết với thời gian làm việc nhìn gần trung bình    36
Bảng 3.14      Mối tương quan giữa biên độ điều tiết với các nhóm nghề nghiệp khác nhau    37
Bảng 3.15      Bảng tương quan công suất kính nhìn gần với khúc xạ    37
Bảng 4.1      Phân bố về tuổi và nghề nghiệp    40
Bảng 4.2      Phân bố nghề nghiệp và thời gian nhìn gần    41
Bảng 4.3      Nghề nghiệp và dấu hiệu biểu hiện    43
Bảng 4.4      Bảng công suất kính nhìn gần ở từng lứa tuổi    47

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1      Phân bố về giới tính    26
Biểu đồ 3.2      Thời gian trung bình làm việc tầm nhìn gần trong ngày    27
Biểu đồ 3.3      Tỷ lệ các loại tật khúc xạ    29
Biểu đồ 3.4      Dấu hiệu đầu tiên biểu hiện lão thị    30
Biểu đồ 3.5      Sự hiểu biết trong việc dùng kính    33
Biểu đồ 3.6      Công suất kính nhìn gần ở từng lứa tuổi    34
Biểu đồ 4.1     Phân bố về tuổi và giới    39
Biểu đồ 4.2      Các triệu chứng của lão thị    44
Biểu đồ 4.3      Biên độ điều tiết theo tuổi    47