Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, nội soi và tỷ lệ nhiễm Human Papilloma virus trong u nhú thanh quản người lớn
Luân văn Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, nội soi và tỷ lệ nhiễm Human Papilloma virus trong u nhú thanh quản người lớn.U nhú thanh quản (UNTQ) hay Papilloma thanh quản (TQ) là loại u lành tính, do sự quá sản của các tế bào vảy, hình thành các nhú nhô lên bề mặt biểu mô [7],[11]. Đặc điểm lâm sàng của loại u này là có xu hướng lan rộng và dễ tái phát sau phẫu thuật.
Bệnh có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em; tỷ lệ gặp UNTQ của trẻ em ở Mỹ là 4.3/ 100.000 dân, của người lớn là 1.8/ 100.000 dân [7],[21] và biểu hiện bệnh của hai thể này là hoàn toàn khác nhau. Ở trẻ em u nhú có xu hướng lan rộng gây khó thở và tái phát sau phẫu thuật nhưng đến tuổi dậy thì u thoái triển, ít có khả năng trở thành ác tính. Ở người lớn u phát triển thường có tính khu trú nhưng không có xu hướng thoái triển và ngược lại có thể bị ung thư hóa [7],[10],[23].
Được mô tả lần đầu vào thế kỷ XVII bởi Marcellus Donalus, UNTQ đã thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của các nhà lâm sàng và giải phẫu bệnh trên khắp thế giới [25],[57]. Cùng với sự phát triển của ngành sinh học phân tử và hóa mô miễn dịch, nguồn gốc bệnh sinh của UNTQ do HPV (Human Papilloma Virus) đã được xác định, trong đó typ 6 và typ 11 được coi là những typ phổ biến nhất [8],[17],[28].
U nhú thanh quản là một bệnh không khó trong chẩn đoán đặc biệt với sự phát triển của nội soi; nhưng điều trị còn nhiều khó khăn với diễn biến dai dẳng và dễ tái phát. Bệnh sinh liên quan nhiều đến HPV, nghiên cứu về HPV trong u nhú thanh quản là bước đầu giúp cho việc tìm ra một phương pháp điều trị hiệu quả, triệt để.
Tại Việt Nam, UNTQ cũng đã được các nhà lâm sàng Tai Mũi Họng quan tâm và đã được nghiên cứu khá nhiều. Tuy nhiên, hầu hết các công trình nghiên cứu đều tập trung vào UNTQ ở trẻ em, trong khi các trường hợp UNTQ ở người lớn ít được đề cập [6],[10]. Các công trình nghiên cứu đều tập trung vào đặc điểm lâm sàng, diễn tiến của bệnh, phương pháp điều trị UNTQ [6],[9],[14]. Những nguyên nhân gây UNTQ cũng đã được đề cập tới trong một số công trình nghiên cứ, song chưa có công trình nghiên cứu nào khẳng định sự hiện diện của HPV trong UNTQ người lớn cũng như mối liên quan của nó với lâm sàng và mô bệnh học. Chính vì lí do trên chúng tôi nghiên cứu đề tài này với hai mục tiêu sau:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh nội soi trong u nhú thanh quản người lớn.
2. Xác định tỷ lệ nhiễm HPV trong các mô sinh thiết. Đối chiếu kết quả nhiễm HPV với đặc điểm lâm sàng và kết quả mô bệnh học trong u nhú thanh quản người lớn.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 3
1.1 SƠ LƯỢC LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU 3
1.1.1 Thế giới 3
1.1.2 Việt Nam 4
1.2. GIẢI PHẪU – SINH LÝ THANH QUẢN 5
1.2.1. Giải phẫu 5
1.2.2 Sinh lý thanh quản 9
1.3 MÔ BỆNH HỌC CỦA U NHÚ THANH QUẢN 11
1.3.1 Đại thể 11
1.3.2. Vi thể u nhú 12
1.4. HUMAN PAPILLOMA VIRUT VÀ U NHÚ THANH QUẢN 14
1.4.1. Cấu trúc của HPV 14
1.4.2. Cơ chế sinh bệnh 15
1.4.3. Đường lây truyền 16
1.4.4. Cơ chế ác tính hóa 18
1.4.5. Xác định HPV bằng phương pháp PCR 18
1.5. ĐẶC ĐIỂM BỆNH HỌC VÀ NỘI SOI TRONG U NHÚ THANH
QUẢN Ở NGƯỜI LỚN 22
1.5.1. Bệnh sinh 22
1.5.2. Đặc điểm lâm sàng và vai trò của nội soi trong u nhú thanh quản
người lớn 23
1.5.3. Chẩn đoán 27
1.5.4. ĐIỀU TRỊ 28
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 30
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 30
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn 30
2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ 30
2.2. PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU 30
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 30
2.2.2. Quy trình nghiên cứu 31
2.2.3. Phương tiện nghiên cứu 35
2.3. ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU 36
2.4. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU 36
2.5. BIỆN PHÁP KHỐNG CHẾ SAI SỐ 36
2.6. KHÍA CẠNH ĐẠO ĐỨC CỦA ĐỀ TÀI 36
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 37
3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH NỘI SOI CỦA U NHÚ
THANH QUẢN NGƯỜI LỚN 37
3.1.1. Đặc điểm nhóm bệnh nhân nghiên cứu 37
3.1.2. Đặc điểm lâm sàng, nội soi trong UNTQ người lớn 38
3.2. XÁC ĐỊNH TỶ LỆ NHIỄM HPV. ĐỐI CHIẾU TỶ LỆ NHIỄM HPV
VỚI ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ MÔ BỆNH HỌC TRONG U NHÚ THANH QUẢN NGƯỜI LỚN 49
3.2.1 Tỷ lệ nhiễm HPV 49
3.2.2. Đối chiếu tỷ lệ nhiễm HPV với đặc điểm lâm sàng và kết quả mô
bệnh học trong UNTQ 50
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 56
4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ HÌNH ẢNH NỘI SOI TRONG U NHÚ
THANH QUẢN NGƯỜI LỚN 56
4.1.1. Đặc điểm nhóm bệnh nhân nghiên cứu 56
4.1.2. Đặc điểm lâm sàng, nội soi của bệnh UNTQ người lớn 58
4.2. XÁC ĐỊNH TỶ LỆ NHIỄM HPV. ĐỐI CHIẾU TỶ LỆ NHIỄM HPV
VỚI ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ MÔ BỆNH HỌC TRONG U NHÚ THANH QUẢN NGƯỜI LỚN 67
4.2.1. Xác định tỷ lệ nhiễm HPV trong UNTQ người lớn bằng kỹ thuật
PCR ..67
4.2.2. Đối chiếu tỷ lệ nhiễm HPV với đặc điểm lâm sàng và kết quả mô
bệnh học trong UNTQ người lớn 69
KẾT LUẬN 74
KIẾN NGHỊ 76
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC