Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng rối loạn phân ly vận đông và cảm giác

Trong xu hướng phát triển của thế giới hiên đại, hàng ngày, hàng giờ mỗi cá nhân trong xã hôi phải chịu tác đông của rất nhiều loại sang chấn tâm lí (stress), vì vây các rối loạn liên quan với stress gặp ngày càng nhiều, trong đó có các rối loạn phân ly.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (1992) Rối loạn phân ly (RLPL) là tình trạng mất môt phần hay hoàn toàn sự hợp nhất bình thường giữa trí nhớ, quá khứ, ý thức về đặc tính cá nhân với những cảm giác trực tiếp và sự kiểm soát vân đông của cơ thể. RLPL bao gồm nhiều thể bênh trong đó RLPL vân đông và cảm giác là môt thể rất thường gặp trong thực hành Tâm thần học cũng như trong nhiều chuyên khoa khác. RLPL vân đông và cảm giác là hiên tượng mất, trở ngại vân đông hoặc mất cảm giác mà không thể tìm thấy bênh lý cơ thể có thể giải thích triêu chứng, đó là môt rối loạn chức năng có liên quan chặt chẽ với sang chấn tâm lý [13], [14].

Theo Kaplan-Sadock RLPL vân đông và cảm giác khá phổ biến, chiếm khoảng 0,22% dân số, chiếm 5-15% số bênh nhân đến khám tại các phòng khám đa khoa và bênh có thể phát triển thành dịch trong môt tâp thể lớn [47]. Theo Tariq Ali Al-Habeeb và công sự (1997) tỷ lê mắc RLPL vân đông và cảm giác trong dân số ở đông Li Băng là 8,3%; ở Ả Râp là 5,1% [71]. Theo Deveci và công sự (2007) tỷ lê RLPL vân đông và cảm giác ở Thổ Nhi Kỳ là 5,6% [30]. Kozlowska và công sự (2007) nhân thấy ở úc tỷ lê RLPL vân đông và cảm giác ở trẻ em là 0,042% [51]. Theo Leary (2003), RLPL vân đông và cảm giác chiếm 1-3% số trẻ em đến khám tại chuyên khoa tâm thần [54].

Bênh cảnh lâm sàng của RLPL vân đông và cảm giác rất đa dạng, biểu hiên bằng nhiều loại triêu chứng, từ các triêu chứng cơ thể đến các triêu

chứng thần kinh, nên RLPL vận đông và cảm giác đã gây không ít những khó khăn và nhầm lẫn trong chẩn đoán phân biệt giữa các bệnh chức năng và thực thể dẫn đến việc điều trị không hiệu quả, làm cho bệnh có thể trở thành mạn tính. Trong thực tế 20-25% bệnh nhân RLPL vận đông và cảm giác đã được chẩn đoán là các bệnh thần kinh-nôi khoa [19], [47], [58].

Mặt khác, RLPL thường phát sinh ở những người có nhân cách yếu, xu hướng dễ tái phát và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuôc sống của người bệnh. Hình ảnh lâm sàng các RLPL thay đổi theo thời đại. Hiện nay, môt số các triệu chứng của Hysteria mà các tác giả đã mô tả trong các y văn trước đây hầu như không còn nữa (những ảo giác giống sân khấu nhiều màu sắc rất hiếm) [6]. Bởi vậy, việc nhận dạng được hình thái lâm sàng của RLPL vận đông và cảm giác là môt vấn đề cần thiết trong thực hành nhằm nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị.

Cho đến nay, ở nước ta chưa có nghiên cứu nào về dịch tễ cũng như đặc điểm lâm sàng của RLPL vận đông và cảm giác. Với mong muốn nhận thức được bệnh cảnh lâm sàng, hình thái tiến triển của bệnh lý này môt cách hệ thống, chúng tôi chọn đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng rối loạn phân ly vận đông và cảm giác ” với mục tiêu:

“ Mô tả đặc điểm lâm sàng rối loạn phân ly vận đông và cảm giác”.

MỤC LỤC

Đặt vấn đề 1

Chương 1: Tổng quan 3

1.1. Lịch sử và khái niêm 3

1.2. Tình hình nghiên cứu RLPL vận đông và cảm giác 9

1.3. Triệu chứng lâm sàng của RLPL 12

1.4. Triệu chứng lâm sàng của RLPL vận đông và cảm giác 14

1.5. Các trắc nghiệm tâm lý 17

1.6. Chẩn đoán RLPL vận đông và cảm giác 19

1.7. Môt số nét về điều trị RLPL vận đông và cảm giác 22

Chương 2: Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 24

2.1. Địa điểm nghiên cứu 24

2.2. Đối tượng nghiên cứu 24

2.3. Phương pháp nghiên cứu 26

2.4. Xử lý số liệu 29

2.5. Thời gian nghiên cứu 29

2.6. Đạo đức nghiên cứu 29

Chương 3: Kết quả nghiên cứu 31

3.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 31

3.2. Đặ c điểm lâm sàng của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 35

3.2.1. Tần suất xuất hiện RLPL vận đông và cảm giác so với các 35 RLPL khác và các rối loạn liên quan stress

3.2.2. Đặc điểm các triệu chứng phân ly vận đông và cảm giác 36

3.2.3. Số lần nằm viện 42

3.2.4. Các chuyên khoa cơ thể đã khám 43

3.2.5. Thời gian từ khi có triệu chứng đến lúc khám CKTT 43

3.2.6. Các yếu tố SCTL liên quan đến khởi phát bệnh 44

3.2.7. Đặc điểm nhân cách 46

3.2.8. Đặc điểm các RLTT phối hợp 46

3.2.9. Điều trị 47

Chương 4: Bàn luận 50

4.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 50

4.2. Đặc điểm lâm sàng của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 54

4.2.1. Tần suất xuất hiện RLPL vận đông và cảm giác so với các 54

RLPL khác và các rối loạn liên quan stress

4.2.2. Đặc điểm các triệu chứng phân ly vận đông và cảm giác 56

4.2.3. Số lần nằm viện 64

4.2.4. Các chuyên khoa cơ thể đã khám 65

4.2.5. Thời gian từ khi có triệu chứng đến lúc khám CKTT 65

4.2.6. Các yếu tố SCTL liên quan đến khởi phát bệnh 66

4.2.7. Đặc điểm nhân cách 68

4.2.8. Đặc điểm các RLTT phối hợp 69

4.2.9. Điều trị 70

Kết luận 73

Kiến nghị 75

Tài liệu tham khảo

Phụ lục