Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng tổn thương góc trong mắt do chấn thương và kết quả điều trị

Trong chấn thương mi và phần phụ của mắt thì những tổn thương góc trong rất hay gặp do nhiều nguyên nhân khác nhau, các hình thái tổn thương cũng rất đa dạng và phong phú nhiều khi phức tạp, việc xử trí đòi hỏi phải tỉ mỉ nhưng không phải lúc nào cũng thành công, nhất là khi tổn thương được xử trí ở tuyến cơ sở, cán bộ y tế không phải là những người có chuyên môn về nhãn khoa, các tổn thương lệ đạo hay bị bỏ sót, việc phục hồi giải phẫu góc trong mắt không được quan tâm đúng mức để lại thiệt thòi cho người bệnh.

Tỷ lệ chấn thương mi theo Đỗ Như Hơn – Nguyễn Quốc Anh (2002) [5] là 9,4%. Trong nghiên cứu của Nguyễn Thị Quỳnh (2005) [14] chấn thương mi có tổn thương góc trong chiếm tỷ lệ 66,67%.

Việc xử trí các tổn thương ở góc trong mắt cần đặc biệt chú ý đến các thành phần của hệ thống dẫn lưu nước mắt (Điểm lệ, hồ lệ, lệ đạo…) để đảm bảo hoạt động bình thường của hệ thống dẫn lệ, đồng thời việc xử trí các vết thương ở vùng này liên quan chặt chẽ với các nguyên tắc của phẫu thuật tạo hình để đảm bảo chức năng thẩm mỹ. Vấn đề phục hồi giải phẫu và chức năng cần được đảm bảo song song, đây là nhiệm vụ khó khăn ngay cả đối với những nhà nhãn khoa lâu năm vì các tổn thương góc trong mắt do chấn thương đa dạng và phức tạp. Do vậy các hình thái tổn thương và phương pháp xử trí luôn được các nhà lâm sàng tìm tòi và nghiên cứu để nâng cao hiệu quả điều trị.

Từ thập niên 60 của thế kỉ trước, phẫu thuật mi đã có một nền tảng

vững chắc để phát triển nhờ những kĩ thuật tiên tiến của nhiều tác giả hiện đại: Callahan C (1966) [25], Hughes W.L (1973) [33], Mustarde J.C (1979) [42], Smith…và nhờ sự ra đời liên tiếp của các hiệp hội phẫu thuật tạo hình mi: ở Mỹ (1969), ở châu Âu (1982). Những nghiên cứu về giải phẫu góc trong của Jones L.T. (1960) [35] và những nhà nghiên cứu sau này [41] đã cho chúng ta những cái nhìn mới sâu sắc hơn về giải phẫu góc trong mắt.

Ở nước ta đã có một số nhà nhãn khoa quan tâm nghiên cứu về các thương tổn của mi mắt nói chung cũng như các thương tổn của góc trong nói riêng như: Phạm Trọng Văn [18], Phan Dẫn [1], Lê Minh Thông, Trịnh Bạch Tuyết [16], Nguyễn Thị Đợi (2001) [2], Vương Văn Quý (2005) [13], [11] Nguyễn Thị Quỳnh [14]…. Các nghiên cứu đi sâu vào các vấn đề tạo hình mi – lệ quản chấn thương, tạo hình khuyết mi, phẫu thuật tạo hình mi…. Tuy nhiên, qua nghiên cứu các tài liệu chúng tôi nhận thấy việc tìm hiểu một cách sâu hơn về các hình thái tổn thương góc trong mắt do chấn thương và các phương pháp xử trí vẫn là một vấn đề rất đáng quan tâm nghiên cứu. Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng tổn thương góc trong mắt do chấn thương và kết quả điều trị” với hai mục tiêu:

1. Mô tả một số đặc điểm lâm sàng của tổn thương góc trong mắt do chấn thương.

2. Đánh giá kết quả điều trị tổn thương góc trong mắt do chấn thương. 

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN 3

1.1. GIẢI PHẪU GÓC TRONG MẮT VÀ ỨNG DỤNG LÂM SÀNG 3

1.1.1. Điểm lệ 3

1.1.2. Lệ quản 3

1.1.3 Vai trò của từng lệ quản 4

1.1.4. Các tét thăm dò chức năng lệ đạo 8

1.2. PHÂN LOẠI CÁC TỔN THƯƠNG GÓC TRONG MẮT 11

1.2.1. Tụ máu dưới da, phù nề mi 11

1.2.2. Các vết thương góc trong đơn thuần 12

1.2.3. Vết thương góc trong kèm theo đứt lệ quản 15

1.2.4. Tổn thương góc trong có đứt dây chằng mi trong 20

1.2.5. Tổn thương túi lệ 20

1.2.6. Tổn thương có phối hợp với các tổn thương hốc mắt và nhãn cầu…. 21

1.3 TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CHẤN THƯƠNG GÓC TRONG MẮT Ở VIÊT NAM 22

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24

2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 24

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân 24

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 24

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 24

2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu 24

2.2.3. Phương tiện nghiên cứu 25

2.2.4. Tiến hành nghiên cứu 25

2.2.5. Xử trí vết tổn thương 26

2.2.6. Theo dõi 28

2.2.7. Đánh giá 28

2.2.8. Biến chứng 34

2.2.9. Xử lý số liệu 34

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 36

3.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA NHÓM BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU 36

3.1.1 Đặc điểm bệnh nhân theo tuổi 36

3.1.2. Đặc điểm bệnh nhân theo giới 36

3.1.3. Đặc điểm bệnh nhân theo nghề nghiệp 37

3.1.4. Đặc điểm bệnh nhân theo loại chấn thương 37

3.1.5. Mắt bị chấn thương 38

3.1.6. Mi bị chấn thương 38

3.1.7. Nguyên nhân và hoàn cảnh chấn thương 39

3.1.8. Thời gian từ khi tai nạn đến khi phẫu thuật 39

3.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG TT GÓC TRONG DO CHẤN THƯƠNG. 40

3.2.1. Đặc điểm lâm sàng của các tổn thương góc trong 40

3.2.2. Các tổn thương góc trong và loại chấn thương 40

3.2.3. Tổn thương góc trong và mức độ chấn thương 41

3.2.4. Vị trí của tổn thương 41

3.2.5. Tổn thương góc trong và các tổn thương khác của mắt 42

3.3. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ 44

3.3.1. Các phương pháp điều trị 44

3.3.2. Kết quả phục hồi góc trong mắt theo thời gian 45

3.3.3. Kết quả phục hồi góc trong mắt theo mức độ tổn thương 46

3.3.4. Kết quả phục hồi góc trong mắt theo nguyên nhân chấn thương 47

3.3.5. Kết quả phục hồi giải phẫu góc trong mắt theo thời gian chờ mổ 48

3.3.6. Kết quả phục hồi góc trong mắt theo cơ chế chấn thương 49

3.3.7. Đánh giá kết quả phục hồi lệ quản 49

3.3.8. Kết quả chung 52

3.3.9 Tình trạng thị lực 53

3.3.10. Biến chứng sau mổ 54

Chương 4: BÀN LUẬN 55

4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG 55

4.1.1. Đặc điểm về tuổi 55

4.1.2. Đặc điểm về giới 55

4.1.3. Đặc diểm về nguyên nhân tai nạn 56

4.1.4. Đặc điểm về nghề ngiệp 58

4.1.5. Đặc điểm về loại chấn thương 58

4.2. LÂM SÀNG TỔN THƯƠNG GÓC TRONG MẮT DO CHẤN

THƯƠNG 59

4.2.1. Đặc điểm về mắt và mi mắt bị chấn thương 59

4.2.2. Thời gian từ khi chấn thương đến khi phẫu thuật 60

4.2.3. Tổn thương góc trong đơn thuần 60

4.2.4. Tổn thương góc trong kèm theo đứt lệ quản 60

4.2.5. Tổn thương góc trong và các tổn thương khác của mắt 62

4.2.6. Thị lực vào viện 64

4.3. NHẬN XÉT ĐIỀU TRỊ 64

4.3.1. Phương pháp điều trị 64

4.3.2. Kết quả điều trị 65

4.3.3. Biến chứng 69

KẾT LUẬN 70

HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP 72

TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC