NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM MỘT SỐ CHỈ SỐ DẪN TRUYỀN THẦN KINH NGOẠI VI CHI DƯỚI Ở NGƯỜI ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÍP 2

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM MỘT SỐ CHỈ SỐ DẪN TRUYỀN THẦN KINH NGOẠI VI CHI DƯỚI Ở NGƯỜI ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÍP 2
Nguyễn Đình Tùng1,2,, Nguyễn Thị Hạnh3, Nguyễn Minh Núi
Bệnh lý thần kinh đái tháo đường gồm nhiều biểu hiện do tăng glucose máu mạn tính dẫn đến mất myelin của sợi thần kinh, mất chức năng dẫn truyền. Nghiên cứu làm rõ các đặc điểm một số chỉ số dẫn truyền thần kinh của dây thần kinh ngoại vi chi dưới và tình trạng tổn thương thần kinh ngoại vi ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2 để phát hiện sớm, can thiệp kịp thời. Kết quả cho thấy: Tổn thương dây thần kinh chày phải, chày trái, mác nông phải, mác nông trái lần lượt là 67,21%, 68,85%, 19,7 %, 17,2%; Tổn thương dây thần kinh mác phải bằng dây thần kinh mác trái: 86,7%. Dây thần kinh chày, dây thần kinh chày mác, dây thần kinh chày mác nông: thời gian tiềm tàng tăng, biên độ đáp ứng giảm, tốc độ dẫn truyền giảm. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về các chỉ số dẫn truyền thần kinh chày, dây thần kinh chày mác, dây thần kinh chày mác nông giữa bên phải và bên trái. Các dây thần kinh chày phải, chày trái, mác nông có biểu hiện bất thường theo các tỉ lệ khác khau ở người đái tháo đường.

Trong số các biến chứng mạn tính của bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) thì biến chứng thần kinh hay gặp nhất. Bệnh lý thần kinh ĐTĐ gồm nhiều biểu hiện do tăng đường máu mạn tính. Tăng đường máu mạn tính gây mất myelin của sợi thần kinh, dẫn đến mất chức năng dẫn truyền. Có nhiều giả thiết về quá trình sinh bệnh học bệnh thần kinh ĐTĐ, bao gồm sự hình thành các  sản  phẩm  glycat  hoá  muộn,  tăng  sorbitol, tăng  hoạt  tính  protein  kinase.  Tất  cả  đều  gây phá huỷ mao mạch nuôi dưỡng thần kinh. Các biến  chứng  thần  kinh  do  ĐTĐ  bao  gồm  tổn thương  đa  dây  thần  kinh  (DTK)  ngoại  vi,  tổn thương đơn DTK và tổn thương thần kinh thực vật. Tổn thương đa DTK ngoại vi thường xuất hiện ở các sợi trục dài trước, đo đó thường biểu hiện sớm nhất ở chân rồi ở tay với tổn thương dây cảm giác và vận động đối xứng.Tổn thương đơn DTK ít gặp hơn nhiều so với tổn thương đa DTK,  hay  gặp  nhất  ở  các  DTK  sọ  não.  Tổn thương thần kinh thực vật có thể xảy ra ở tất cả các  cơ  quan,  trong  đó  quan  trọng  là  hệ  tim mạch, tiêu hóa và tiết niệu. Năm 2017, Jaisway và cộng sự nghiên cứu xác định tỷ lệ các yếu tố nguy cơ đối với bệnh thần kinh ngoại vi do đái tháo đường ở nhóm bệnh nhân trẻ tuổi. Nghiên cứu sử dụng thang điểm sàng lọc bệnh lý thần kinh của Michigan đánh giá 1734 bệnh nhân ĐTĐ típ 1 và 254 bệnh nhân ĐTĐ típ 2 ghi nhận tỷlệ bệnh thần kinh ngoại vi ở bệnh nhân ĐTĐ típ 1 là 7% và ở bệnh nhân ĐTĐ típ 2 là 22%. Quản lý và điều trị bệnh lý thần kinh ĐTĐ trước hết phải kiểm soát đường huyết, phòng hoặc giảm tình trạng bệnh lý thần kinh, giảm triệu chứng đau: thuốc  chống  trầm  cảm  ba  vòng,  hoặc  có  thể dùng thuốc chống co giật. Giáo dục bệnh nhân là khâu rất quan trọng, bệnh nhân cần được giáo dục để nhận biết được các dấu hiệu, triệu chứng của biến chứng thần kinh và cách chăm sóc.Nhằm làm rõ các đặc điểm tổn thương DTK ngoại vi của người ĐTĐ típ 2 để có chiến lược phát hiện sớm, nên chúng tôi thực hiện nghiên cứu nhằm mục tiêu: Khảo sát một số chỉ số dẫn truyền thần kinh của dây thần kinh ngoại vi chi dưới và tình trạng tổn thương thần kinh ngoại vi ở bệnh nhân đái tháo đường típ2