Nghiên cứu đặc điểm siêu âm Doppler năng lượng khớp cổ tay bệnh nhân viêm khớp dạng thấp

by

Nghiên cứu đặc điểm siêu âm Doppler năng lượng khớp cổ tay bệnh nhân viêm khớp dạng thấp

Luận văn Nghiên cứu đặc điểm siêu âm Doppler năng lượng khớp cổ tay bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Viêm khớp dạng thấp (VKDT) là bệnh lý tự miễn mạn tính, đặc trưng bởi sưng đau nhiều khớp nhỏ, nhỡ, đối xứng với tổn thương cơ bản là màng hoạt dịch (MHD) [1]. Sự tăng sinh tân tạo mạch tại màng viêm pannus là nguyên nhân chính gây ra một loạt các quá trình sinh bệnh học trong VKDT [2]. Màng viêm pannus này xâm lấn vào đầu xương, sụn khớp gây tổn thương xương và sụn khớp càng trầm trọng và hậu quả cuối cùng là dính khớp, biến dạng khớp gây tàn phế người bệnh [2].

Đánh giá mức độ hoạt động bệnh có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong quản lý và điều trị VKDT [3]. Nó giúp đo lường mức độ tàn phá khớp, theo dõi tình trạng bệnh giữa các lần thăm khám, đánh giá được hiệu quả sau các liệu pháp điều trị, giúp tối ưu hoá quá trình điều trị theo đích. Và đặc biệt, đánh giá mức độ hoạt động bệnh chính xác giúp đưa ra các quyết định điều trị hợp lý, kịp thời [4], [5]. Có nhiều chỉ số để đánh giá mức độ hoạt động bệnh như chỉ số DAS (disease activity score), PAS (patient ativity score), CDAI (clinical disease activity index)… Tuy nhiên, các chỉ số này còn mang tính chủ quan, phụ thuộc vào bản thân bệnh nhân cũng như thầy thuốc. Trong khi đó, tổn thương cơ bản là MHD thì không đánh giá được.
Siêu âm Doppler năng lượng (power Doppler ultrasonography – PDUS) ngày nay được sử dụng rộng rãi trong đánh giá các tổn thương VKDT [6], [7]. Siêu âm phát hiện viêm MHD, bào mòn xương, tổn thương phần mềm và tràn dịch khớp tốt hơn hẳn thăm khám lâm sàng và XQ truyền thống [8], [9]. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh PDUS rất nhạy trong việc phát hiện sự tăng sinh tân tạo mạch, một đặc trưng của quá trình viêm, nên có thể được sử dụng như một phương pháp đo lường trực tiếp mức độ hoạt động bệnh [9], [10]. Các tác giả thấy rằng đánh giá siêu âm trên một số lượng khớp nhất định có giá trị tương tự như đánh giá nhiều khớp [11], [12], [13]. Do khớp cổ tay là vị trí hay gặp tổn thương nhất (khoảng 70%), thường xuất hiện sớm nhất và đặc trưng nhất cho VKDT [11], [14]. Chính vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu đặc điểm siêu âm Doppler năng lượng khớp cổ tay bệnh nhân viêm khớp dạng thấp” nhằm hai mục tiêu sau:
1. Mô tả đặc điểm siêu âm Doppler năng lượng khớp cổ tay bệnh nhân viêm khớp dạng thấp.
2. Đánh giá vai trò siêu âm Doppler năng lượng khớp cổ tay trong việc đo lường mức độ hoạt động bệnh VKDT.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Ngọc Ân (2001). Viêm khớp dạng thấp, Các bệnh cơ xương khớp -Chẩn đoán và điều trị Y học hiện đại. Nhà xuất bản Y học. p. 1182 – 1192
2. McInnes, I.B. and G. Schett (2011), The Pathogenesis of Rheumatoid Arthritis. New England Journal of Medicine. 365(23): p. 2205-2219.
3. Guidelines for the management of rheumatoid arthritis: 2002 Update.Arthritis Rheum, 2002. 46(2): p. 328-46.
4. Aletaha, D. and J. Smolen (2005), The Simplified Disease Activity Index (SDAI) and the Clinical Disease Activity Index (CDAI): a review of their usefulness and validity in rheumatoid arthritis. Clin Exp Rheumatol. 23(5 Suppl 39): p. S100-8.
5. Felson, D.T., et al. (2011), American College of Rheumatology/European League against Rheumatism provisional definition of remission in rheumatoid arthritis for clinical trials. Ann Rheum Dis. 70(3): p. 404-13.
6. Rees, J.D., et al. (2007), A comparison of clinical vs ultrasound determined synovitis in rheumatoid arthritis utilizing gray-scale, power Doppler and the intravenous microbubble contrast agent ‘Sono-Vue’.Rheumatology (Oxford). 46(3): p. 454-9.
7. Szkudlarek, M., et al. (2001), Power Doppler ultrasonography for assessment of synovitis in the metacarpophalangeal joints of patients with rheumatoid arthritis: a comparison with dynamic magnetic resonance imaging. Arthritis Rheum. 44(9): p. 2018-23.
8. Scheel, A.K., et al. (2006), Prospective 7 year follow up imaging study comparing radiography, ultrasonography, and magnetic resonance imaging in rheumatoid arthritis finger joints. Ann Rheum Dis. 65(5): p. 595-600.
9. Botar-Jid, C., et al. (2010), Gray scale and power Dopplerultrasonography in evaluation of early rheumatoid arthritis. Med Ultrason. 12(4): p. 300-5.
10. Vreju, F., et al. (2011), Power Doppler sonography, a non-invasive method of assessment of the synovial inflammation in patients with early rheumatoid arthritis. Rom J Morphol Embryol. 52(2): p. 637-43.
11. Ellegaard, K., et al. (2009), Ultrasound colour Doppler measurements in a single joint as measure of disease activity in patients with rheumatoid arthritis–assessment of concurrent validity. Rheumatology (Oxford). 48(3): p. 254-7.
12. Naredo, E., et al. (2008), Validity, reproducibility, and responsiveness of a twelve-joint simplified power Doppler ultrasonographic assessment of joint inflammation in rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum. 59(4): p. 515-22.
13. Hammer, H.B. and T.K. Kvien, (2011), Comparisons of 7- to 78-joint ultrasonography scores: all different joint combinations show equal response to adalimumab treatment in patients with rheumatoid arthritis.Arthritis Res Ther. 13(3): p. R78.
14. Lê Thị Liễu (2006), Nghiên cứu các giai đoạn tiến triển của bệnh viêm khớp dạng thấp qua lâm sàng và siêu âm khớp cổ tay, Đại Học Y Hà Nội, Hà Nội.
15. Boers, M., et al. (1994), World Health Organization and International League of Associations for Rheumatology core endpoints for symptom modifying antirheumatic drugs in rheumatoid arthritis clinical trials. J Rheumatol Suppl. 41: p. 86-9.
16. Nguyễn Thị Hiền (2001), Nghiên cứu mô hình bệnh tật tại khoa cơ xương khớp bệnh viện Bạch Mai trong 10 năm (1991 – 2000), Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
17. Đỗ Thị Su (1997), Nghiên cứu hình ảnh X quang khớp bàn tay trên bệnh nhân viêm khớp dạng thấp, Trường Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
18. Emery, P., et al. (2002), Early referral recommendation for newly diagnosed rheumatoid arthritis: evidence based development of a clinical guide. Ann Rheum Dis. 61(4): p. 290-7.
19. Arnett, F.C., et al. (1988), The American Rheumatism Association 1987 revised criteria for the classification of rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum. 31(3): p. 315-24.
20. Avouac, J., L. Gossec, and M. Dougados (2006), Diagnostic and predictive value of anti-cyclic citrullinated protein antibodies in rheumatoid arthritis: a systematic literature review. Ann Rheum Dis. 65(7): p. 845-51.
21. Grassi, W., et al. (2001), Ultrasonography in the evaluation of bone erosions. Ann Rheum Dis. 60(2): p. 98-103.
22. Steinbrocker, O., C.H. Traeger, and R.C. Batterman (1949), Therapeutic criteria in rheumatoid arthritis. J Am Med Assoc. 140(8): p. 659-62.
23. Smolen, J.S., et al. (2003), A simplified disease activity index for rheumatoid arthritis for use in clinical practice. Rheumatology (Oxford). 42(2): p. 244-57.
24. Singh, J.A., et al. (2012), 2012 update of the 2008 American College of Rheumatology recommendations for the use of disease-modifying antirheumatic drugs and biologic agents in the treatment of rheumatoid arthritis. Arthritis Care Res (Hoboken). 64(5): p. 625-39.
25. Anderson, J., et al. (2012), Rheumatoid arthritis disease activity measures: American College of Rheumatology recommendations for use in clinical practice. Arthritis Care Res (Hoboken). 64(5): p. 640-7.
26. Cooperberg, P.L., et al. (1978), Gray scale ultrasound in the evaluation of rheumatoid arthritis of the knee. Radiology. 126(3): p. 759-63.
27. Grassi, W. and C. Cervini (1998), Ultrasonography in rheumatology: an evolving technique. Ann Rheum Dis. 57(5): p. 268-71.
28. Backhaus, M., et al. (2002), [Technique and diagnostic value of musculoskeletal ultrasonography in rheumatology. Part 6: ultrasonography of the wrist/hand]. Z Rheumatol. 61(6): p. 674-87.
29. De Flaviis, L., et al. (1988), Ultrasonography of the hand in rheumatoid arthritis. Acta Radiologica. 29(4): p. 457-460.
30. Newman, J.S., et al. (2004), Detection of soft-tissue hyperemia: value of power Doppler sonography. AJR Am J Roentgenol. 163(2): p. 385-9.
31. Scheel, A.K., et al. (2005), A novel ultrasonographic synovitis scoring system suitable for analyzing finger joint inflammation in rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum. 52(3): p. 733-43.
32. Kane, D., et al. (2004), A brief history of musculoskeletal ultrasound: ‘From bats and ships to babies and hips’. Rheumatology (Oxford). 43(7): p. 931-3.
33. Ceponis, A., et al. (1999), A comparative quantitative morphometric study of cell apoptosis in synovial membranes in psoriatic, reactive and rheumatoid arthritis. Rheumatology (Oxford). 38(5): p. 431-40.
34. Wakefield, R.J., et al. (2007), The OMERACT Ultrasound Group: status of current activities and research directions. J Rheumatol. 34(4): p. 848-51.
35. Magnani, M., et al. (2004), Ultrasonography detection of early bone erosions in the metacarpophalangeal joints of patients with rheumatoid arthritis. Clin Exp Rheumatol. 22(6): p. 743-8.
36. Kunkel, G.A., G.W. Cannon, and D.O. Clegg (2012), Combined structural and synovial assessment for improved ultrasound discrimination of rheumatoid, osteoarthritic, and normal joints: a pilot study. Open Rheumatol J. 6: p. 199-206.
37. Ribbens, C., et al. (2003), Rheumatoid hand joint synovitis: gray-scale and power Doppler US quantifications following anti-tumor necrosis factor-alpha treatment: pilot study. Radiology. 229(2): p. 562-9.
38. Sparchez, M., D. Fodor, and N. Miu (2010), The role of Power Dopplerultrasonography in comparison with biological markers in the evaluation of disease activity in Juvenile Idiopathic Arthritis. Med Ultrason. 12(2): p. 97-103.
39. Naredo, E., et al. (2008), Power Doppler ultrasonographic monitoring of response to anti-tumor necrosis factor therapy in patients with rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum. 58(8): p. 2248-56.
40. Lại Thuỳ Dương (2012), Nghiên cứu đặc điểm màng hoạt dịch khớp gối ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp trên siêu âm, siêu âm Doppler năng lượng và các yếu tố liên quan, Đại Học Y Hà Nội, Hà Nội.
41. Aletaha, D., et al. (2005), Acute phase reactants add little to composite disease activity indices for rheumatoid arthritis: validation of a clinical activity score. Arthritis Res Ther. 7(4): p. R796-806.
42. Đỗ Thị Thanh Thuỷ (2000), Bước đầu nghiên cứu nồng độ protein C phản ứng trong huyết thanh bệnh nhân viêm khớp dạng thấp, Trường Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
43. Chikanza, I.C., et al. (1994), The clinical, serologic and radiologic features of rheumatoid arthritis in ethnic black Zimbabwean and British Caucasian patients. J Rheumatol. 21(11): p. 2011-5.
44. Lê Thị Hải Hà (2006), Nghiên cứu thương tổn khớp cổ tay trong bệnh viêm khớp dạng thấp trên lâm sàng, X quang quy ước và cộng hưởng từ , Trường Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
45. van Gestel, A.M., C.J. Haagsma, and P.L. van Riel (1998), Validation of rheumatoid arthritis improvement criteria that include simplified joint counts. Arthritis Rheum. 41(10): p. 1845-50.
46. Dadoniene, J., et al. (2003), Disease activity and health status in rheumatoid arthritis: a case-control comparison between Norway and Lithuania. Ann Rheum Dis. 62(3): p. 231-5.
47. Lindqvist, E., et al. (2005), Prognostic laboratory markers of joint damage in rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis. 64(2): p. 196-201.
48. Ejbjerg, B.J., et al. (2005), Optimised, low cost, low field dedicated extremity MRI is highly specific and sensitive for synovitis and bone erosions in rheumatoid arthritis wrist and finger joints: comparison with conventional high field MRI and radiography. Ann Rheum Dis. 64(9): p. 1280-7.
49. Fiocco, U., et al. (2005), Rheumatoid and psoriatic knee synovitis: clinical, grey scale, and power Doppler ultrasound assessment of the response to etanercept. Ann Rheum Dis. 64(6): p. 899-905.
50. Terslev, L., et al. (2003), Doppler ultrasound and magnetic resonance imaging of synovial inflammation of the hand in rheumatoid arthritis: a comparative study. Arthritis Rheum. 48(9): p. 2434-41.
51. Filippucci, E., et al. (2006), Power Doppler sonography monitoring of synovial perfusion at the wrist joints in patients with rheumatoid ar thritis treated with adalimumab. Ann Rheum Dis. 65(11): p. 1433-7.
52. Backhaus, M., et al. (2002), Prospective two year follow up study comparing novel and conventional imaging procedures in patients with arthritic finger joints. Ann Rheum Dis. 61(10): p. 895-904.
53. Ozgocmen, S., et al. (2004), Evaluation of metacarpophalangeal joint synovitis in rheumatoid arthritis by power Doppler technique: relationship between synovial vascularization and periarticular bone mineral density.Joint Bone Spine. 71(5): p. 384-8.
54. Scire, C.A., et al. (2009), Ultrasonographic evaluation of joint involvement in early rheumatoid arthritis in clinical remission: power Doppler signal predicts short-term relapse. Rheumatology (Oxford). 48(9): p. 1092-7.
55. Schmidt, W.A., et al. (2004), Standard reference values for musculoskeletal ultrasonography. Ann Rheum Dis. 63(8): p. 988-94

Leave a Comment