Nghiên cứu đặc điểm thoái khớp gối và đánh giá hiệu quả của axít hyaluronic dạng uống trong điều trị thoái khớp gối ở bệnh nhân đái tháo đường cao tuổi

Đái tháo đường (ĐTĐ) hiện trở thành vấn đề toàn cầu và được xem là đại dịch của thế kỷ 21. Bệnh đứng thứ 4-5 về nguyên nhân gây tử vong ở các nước phát triển và được xếp vào nhóm bệnh không lây nhiễm c ó tốc độ phát triển nhanh nhất. Cho đến nay trên thế giới có khoảng 246 triệu trường hợp mắc bệnh ĐTĐ, ước tính trong 10 năm tới con số này sẽ tăng gấp đôi. Sự bùng nổ ĐTĐ, những biến chứng cũng như các bệnh phối hợp của bệnh đang là thách thức lớn của cộng đồng [4]. Ở Việt nam vào năm 2001 lần đầu tiên điều tra dịch tễ học về bệnh ĐTĐ được tiến hành theo các quy chuẩn Quốc tế, kết quả cho thấy tỷ lệ ĐTĐ là 4,0%, tỷ lệ rối loạn dung nạp Glucose là 5,1%, tỷ lệ các yếu tố nguy cơ là 38,5%, điều đặc biệt là có khoảng 64,9% số người mắc ĐTĐ không được phát hiện và không được hướng dẫn điều trị [5]. Đồng thời qua các cuộc điều tra dân số gần đây, người cao tuổi (> 60 tuổi) đang chiếm một tỷ lệ đáng kể, tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ ở người có tuổi thường rất cao (> 10%o).Thêm vào đó người cao tuổi hay mắc một lúc nhiều bệnh [4]. Do vậy vấn đề ĐTĐ ở người cao tuổi cần được quan tâm đúng mức hơn. Những yếu tố nguy cơ có thể làm tăng mắc đái tháo đường như tuổi cao, hội chứng chuyển hoá, ít hoạt động thể lực, béo phì vv… và người mắc ĐTĐ thường mắc phối hợp với nhiều bệnh khác đặc biệt là thoái hoá khớp.

Thoái hoá khớp (THK) là một bệnh lý về khớp, đặc trưng bởi các rối loạn về cấu trúc và chức năng của một hoặc nhiều khớp, bệnh rất thường gặp ở mọi quốc gia. Tại Mỹ THK là bệnh lý phổ biến ảnh hưởng đến hơn 40% người cao tuổi đồng thời chi phí hàng năm cho điều trị bệnh đã lên tới hàng tỷ đô la [52]. Ở Việt nam theo điều tra dịch tễ tình hình bệnh xương khớp trong cộng đồng ở 2 quần thể dân cư Trung Liệt (Hà nội) và Tân Trường (Hải

Dương) năm 2002 bệnh THK chiếm tỷ lệ cao nhất: 5,7% ở nông thôn và 4,1% ở thành phố [14]. Những yếu tố nguy cơ có thể làm tăng tỷ lệ mắc THK như tuổi cao, béo phì, hội chứng chuyển hoá, đái tháo đường. Nguy cơ mắc THK gối ở người béo phì tăng gấp 7 lần người bình thường [34]. Điều trị THK bao gồm các trị liệu không dùng thuốc và các thuốc như: thuốc chống viêm không steroid, thuốc giảm đau, thuốc chống THK tác dụng chậm, trong đó có Acid hyaluronic (AH) được coi là thuốc điều trị nguyên nhân vì nó làm chậm tiến trình THK.

Như vậy THK và ĐTĐ týp 2 sẽ có cùng 2 yếu tố nguy cơ là tuổi và cân nặng. THK không phải là nguyên nhân của ĐTĐ và ngược lại, tuy nhiên người mắc ĐTĐ có triệu chứng đau khớp với một lối sống ít vận động kèm béo phì sẽ góp phần làm cho vấn đề kiểm soát đường máu (ĐM) của người bệnh sẽ gặp khó khăn hơn. Như vậy khả năng mắc 2 bệnh đồng thời rất cao đặc biệt ở đối tượng người cao tuổi có béo phì.

Tại Việt Nam cho đến nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về THK ở bệnh nhân ĐTĐ cao tuổi, cũng như các vấn đề trong điều trị ở nhóm đối tượng này. Do đó để tìm hiểu rõ vấn đề này chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm thoái khớp gối và đánh giá hiệu quả của axít hyaluronic dạng uống trong điều trị thoái khớp gối ở bệnh nhân đái tháo đường cao tuổi”.

Mục tiêu đề tài:

1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng thoái khớp gối ở bệnh nhân đái tháo đường cao tuổi.

2. Đánh giá hiệu quả của axit hyaluronic dạng uống (Duo-Vital) và tính an toàn của nó trong điều trị thoái khớp gối ở bệnh nhân đái tháo đường cao tuổi. 

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 3

1.1. Đại cương về đái tháo đường 3

1.1.1. Lịch sử về đái tháo đường: 3

1.1.2. Khái niệm của đái tháo đường 3

1.1.3. Chẩn đoán 4

1.1.4. Tình hình mắc ĐTĐ 4

1.1.5. Đặc điểm của ĐTĐ týp 2: 6

1.1.6. Điều trị ĐTĐ người cao tuổi 7

1.2. Đại cương về thoái hoá khớp 8

1.2.1. Khái niệm về thoái hoá khớp 8

1.2.2. Phân loại THK 8

1.2.3. Tình hình nghiên cứu về thoái hoá khớp 10

1.2.4. Chẩn đoán THK: 13

1.2.5. Điều trị THK 15

1.3. Acid hyaluronic 17

1.3.1. Sơ lược về AH 17

1.3.2. Sự phát triển của liệu pháp bổ sung chất nhầy 17

1.3.3. Chế phẩm AH dạng uống 19

1.4. Mối liên quan và cơ sở sinh bệnh học của THK và ĐTĐ 19

1.4.1. Mối liên quan giữa THK và ĐTĐ 19

1.4.2. Cơ sở của mối liên quan giữa ĐTĐ và THK 20

1.5. Vấn đề trong điều trị THK ở BN ĐTĐ 21

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22

2.1. Đối tượng nghiên cứu 22

2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân: 22

2.1.2. BN được chẩn đoán có thoái hoá khớp: 23

2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân: 24

2.1.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu: 24

2.2. Phương pháp nghiên cứu: 24

2.2.1. Phương pháp nghiên cứu 24

2.2.2. Các bước tiến hành 25

2.3. Xử lý số liệu 30

2.4. Đạo đức trong nghiên cứu 30

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 32

3.1. Một số đặc điểm chung về đối tượng nghiên cứu 32

3.2. Tình hình thoái khớp ở bệnh nhân ĐTĐ 34

3.2.1. Mối liên quan giữa một số yếu tố với thoái khớp ở bệnh nhân ĐTĐ… 37

3.2.2. Một số đặc điểm lâm sàng chính của thoái khớp trên bệnh nhân

ĐTĐ 37

3.3. Hiệu quả của acid hyaluronic (AH) dạng uống trong điều trị thoái khớp

ở bệnh nhân ĐTĐ 41

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 50

4.1. Đặc điểm chung về BN nghiên cứu: 50

4.1.1. Tuổi và giới nhóm nghiên cứu: 50

4.1.2. Các chỉ số nhân trắc của BN ĐTĐ cao tuổi: 50

4.2. Tình hình THK gối ở BN ĐTĐ cao tuổi 51

4.2.1. Đặc điểm về giới 51

4.2.2. Đặc điểm về tuổi 52

4.2.3. Đặc điểm chỉ số khối lượng cơ thể 52

4.2.4. Đặc điểm sinh hóa ở BN ĐTĐ týp 2 có THK gối 53

4.2.5. Mối liên quan giữa thời gian phát hiện ĐTĐ và THK 54

4.3. Một số đặc điểm lâm sàng chính của THK gối ở BN ĐTĐ týp 2 cao tuổi. 54

4.3.1. Thời gian mắc THK gối 54

4.3.2. Đặc điểm lâm sàng 55

4.3.3. Vị trí khớp tổn thương 55

4.3.4. Đặc điểm về X quang 56

4.4. Hiệu quả của acid hyaluronic dạng uống (AH) trong điều trị THK gối ở

BN ĐTĐ týp 2 cao tuổi 56

4.4.1. Đánh giá hiệu quả điều trị qua mức độ đau khớp 57

4.4.2. Đánh giá hiệu quả điều trị qua dấu hiệu phá rỉ khớp 58

4.4.3. Đánh giá hiệu quả điều trị qua chức năng vận động của khớp gối 58

4.4.4. Đánh giá hiệu quả điều trị qua điểm Womac chung 59

4.4.5. Đánh giá ảnh hưởng của AH đến vấn đề kiểm soát đường máu …. 61

4.4.6. Tác dụng không mong muốn của AH 61

KẾT LUẬN 62

KIẾN NGHỊ 63

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC