NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN TỶ LỆ CẮT CỤT CHI Ở BỆNH NHÂN BỎNG

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN TỶ LỆ CẮT CỤT CHI Ở BỆNH NHÂN BỎNG
Ngô Tuấn Hưng1, Nguyễn Như Lâm1
TÓM TẮT
Mục tiêu: Đánh giá tỷ lệ, đặc điểm các yếu tố ảnh hưởng đến cắt cụt chi thể ở bệnh nhân (BN) bỏng. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu hồi cứu trên 15.557 BN bỏng điều trị trong 5 năm (2015 – 2019) tại Bệnh viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác. BN được chia làm hai nhóm: Có hoặc không cắt cụt chi thể. So sánh các đặc điểm, kết quả điều trị, xác định các yếu tố độc lập liên quan đến cắt cụt chi thể. Kết quả: Tỷ lệ cắt cụt chi là 4,72%, cao hơn có ý nghĩa thống kê ở nhóm BN là nam giới, sống ở nông thôn, tuổi cao, diện tích bỏng sâu lớn. Tỷ lệ cắt cụt chi cao hơn đáng kể ở nhóm BN có bệnh hoặc chấn thương kết hợp, ở nhóm bỏng điện và nhiệt khô (p < 0,001), vào viện trong 24 giờ sau bỏng (5,67% so với 4,58%; p < 0,05), tuy nhiên thấp hơn ở nhóm bỏng hô hấp. Nhóm BN bị cắt cụt chi có số lần phẫu thuật nhiều hơn và thời gian điều trị dài hơn có ý nghĩa thống kê (p < 0,01) so với nhóm BN không bị cắt cụt chi nhưng tỷ lệ biến chứng và tử vong khác nhau không đáng kể. Các yếu tố độc lập liên quan đến tăng tỷ lệ cắt cụt chi gồm tuổi cao, bỏng điện, diện bỏng sâu lớn, cư trú vùng nông thôn, có bệnh hoặc chấn thương kết hợp. Kết luận: Tỷ lệ cắt cụt chi ở BN bỏng chiếm 4,72%. Tuổi cao, bỏng điện, diện bỏng sâu lớn, sống ở vùng nông thôn, có bệnh hoặc chấn thương kết hợp là các yếu tố liên quan độc lập đến tỷ lệ cắt cụt chi.

Chỉ định cắt cụt chi thể không còn khả năng bảo tồn đóng vai trò rất quan trọng nhằm giảm tỷ lệ biến chứng và tử vong trong chấn thương bỏng nặng [1]. Tỷ lệ cắt cụt chi ở BN bỏng do các tác nhân khác nhau dao động từ 1 – 5,8% [2, 3]. Tỷ lệ này tăng lên 20 – 70% ở BN bỏng điện [4, 5]. Các nghiên cứu còn cho thấy tỷ lệ cắt cụt chi ở BN bỏng liên quan đến nhiều yếu tố. Tại Việt Nam, các nghiên cứu về vấn đề này còn hạn chế. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu nhằm: Đánh giá tỷ lệ, đặc điểm và các yếu tố liên quan đến cắt cụt chi thể ở BN bỏng điều trị tại Bệnh viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác trong giai đoạn 2015 – 2019