Nghiên cứu dị hình hốc mũi qua nội soi và cclvt

Dị hình hốc mũi đã được quan tâm tới từ lâu trong chuyên ngành bệnh mũi xoang, nó có vai trò ảnh hưởng sâu sắc tới sự lưu thông không khí qua mũi và gây cản trở sự vân chuyển niêm dịch trên vách mũi xoang, từ đó gây ra bệnh lý viêm xoang. Trước đây việc thăm khám mũi xoang chủ yêu dựa vào soi đèn Clar nên có nhiều hạn chế, các dị hình hốc mũi dễ bị bỏ qua, đặc biệt là những dị hình vùng khe giữa hoặc những dị hình ở sâu trong hốc mũi và trong xoang.

Ngày nay, sự ra đời và phát triển mạnh mẽ của nôi soi ánh sáng lạnh, kết hợp với chụp cắt lớp vi tính (CCLVT) đã giúp phát hiện được những hình ảnh dị hình mà khám điện quang thường không thấy được. Nhờ những tiến bô này mà các cấu trúc vùng khe giữa phức hợp lỗ – ngách, đặc biệt là các dị hình vách mũi xoang đã được quan sát nghiên cứu môt cách đầy đủ chính xác.

Theo Stammberger và Hawke, cứ 100 bệnh nhân được chẩn đoán viêm xoang, có 48 bệnh nhân than phiền về triệu chứng nhức đầu, trong số các bệnh nhân này dị hình vách ngăn và dị hình khe giữa thường được tìm thấy, trong đó dị hình khe giữa là chủ yếu[46]. Mặc dù không phải là nguyên nhân trực tiếp gây viêm xoang, nhưng những dị hình này làm hẹp vùng tiền sàng (hay phức hợp lỗ – ngách), tạo điều kiện cho niêm mạc hai mặt đối diện dễ tiếp xúc với nhau, cản trở sự vân đông của niêm dịch – lông chuyển gây bít tắc môt phần hay toàn bô lỗ thông xoang. Những quan sát lâm sàng của Messerklinger cho thấy bệnh lý vùng khe giữa có liên quan đến viêm nhiễm các xoang lớn. Trong nhiều trường hợp người ta không tìm thấy nguyên nhân gây bệnh ở trong xoang, mà lại thấy nguyên nhân gây bệnh ở phức hợp lỗ ngách[43]. Messerklinger thấy trong môt số trường hợp dị hình còn gây nhức đầu mãn tính trước cả hiện tượng viêm xoang. Các tác giả Bolger, Butzin, Parsons cũng đã nhân thấy sự bất thường của các cấu trúc giải phẫu ở vùng này có liên quan đến viêm xoang mạn tính [21].

Kỹ thuât nôi soi chẩn đoán kết hợp với CCLVT mũi xoang đã đem lại nhiều tiến bô vượt bâc trong chẩn đoán và điều trị bênh lý dị hình mũi – xoang. Mäc dù đã có môt vài công trình nghiên cứu đề câp vấn đề này, nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu hê thống về toàn bô dị hình hốc mũi qua nôi soi và CCLVT, vì vây chúng tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục tiêu:

1. Nghiên cứu các hình thái dị hình hốc mũi qua nội soi và CCLVT.

2. Đối chiếu các dị hình với bệnh lý mũi xoang để rút ra những kinh nghiệm trong chẩn đoán và chỉ định điều trị. 

MỤC LỤC

Đặt vấn đề 1

Chương 1. Tổng quan 3

1.1. Lịch sử nghiên cứu 3

1.1.1. Trên thế giới 3

1.1.2. Ở nước ta 3

1.2. Sơ lược giải phẫu hốc mũi 4

1.2.1. Giải phẫu vách mũi xoang 4

1.2.2. Giải phẫu vách ngăn 12

1.2.3. Giải phẫu chức năng hốc mũi 15

1.3. Đường vân chuyển niêm dịch trên vách mũi xoang 15

1.4. Hình ảnh DH hốc mũi qua nôi soi 17

1.4.1. DH cuốn giữa 17

1.4.2. DH tế’ bào đê mũi quá phát 17

1.4.3. DH mỏm móc 18

1.4.4. DH bóng sàng quá phát 19

1.4.5. DH vách ngăn 19

1.5. Hình ảnh DH mũi – xoang trên phim CCLVT 20

1.5.1. DH cuốn giữa 20

1.5.2. DH tế’ bào đê mũi quá phát 20

1.5.3. DH mỏm móc 21

1.5.4. DH bóng sàng quá phát 22

1.5.5. DH tế bào Haller 22

1.5.6. DH vách ngăn 23

1.6. Phân loại DH hốc mũi 23

1.6.1. DH vách ngăn 23

1.6.2. DH vách mũi xoang 24

1.6.3. DH phối hợp 24

Chương 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 25

2.1. Đối tượng nghiên cứu 25

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bênh nhân 25

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 25

2.2. Phương pháp nghiên cứu 25

2.2.1. Phương tiên nghiên cứu 25

2.2.2. Các bước tiên hành 26

Chương 3. Kết quả nghiên cứu 30

3.1. Đặc điểm chung 30

3.2. Các triệu chứng cơ năng 32

3.3. Đặc điểm các dị hình hốc mũi 35

3.4. Đối chiêu dị hình vách ngăn theo 5 vùng của Cottle 46

3.5. Đối chiêu DH vách mũi xoang với đường vân chuyển niêm dịch 49

3.6. Đối chiêu hình ánh DH phát hiện qua nôi soi và CCLVT 52

Chương 4. Bàn luận 54

4.1. Đặc điểm chung 54

4.1.1. Tỉ lệ dị hình hốc mũi nói chung 54

4.1.2. Tuổi và giới 54

4.1.3. Các triệu trứng cơ năng 55

4.2. Đặc điểm các dị hình hốc mũi 57

4.2.1. Tỉ lệ chung các dị hình hốc mũi 57

4.2.2. Đặc điểm từng loại dị hình 57

4.2.3. Đối chiêu DH vách mũi xoang trên đường vân chuyển niêm dịch…. 62

4.2.3. Đối chiêu DHKG với viêm các nhóm xoang trước 62

4.2.4. Đối chiêu dị hình hốc mũi giữa nôi soi chẩn đoán và CCLVT.. 65

Kết luận 67

Tài liệu tham khảo

Phụ lục