Nghiên cứu dịch tễ, biểu hiện bệnh lý và đièu trị bệnh sán lá phổi ở huyện Lục Yên tỉnh Yên Bái

Tại 6 xã ở huyện Lục Yên năm 2002-2003, bệnh nhân sán lá phổi được phát hiện ở 3 xã, 80,8% là trẻ em, 100% có tiền sử ăn cua đá nướng. Tỷ lệ mang ấu trùng sán lá phổi của cua đá là trên 90%, ngược lại cua đồng không mang ấu trùng. Định loại sán lá phổi bằng sinh học phân tử là loài Paragonimus heterotremus. Biểu hiện bệnh lý chính là 100% số bệnh nhân có ho kéo dài, có đờm màu rỉ sắt, khó thở khi gắng sức, không sốt, tiến triển từng đợt; 97,8% bệnh nhân có đờm lẫn máu, 80,7% bị tức ngực; 66,6% trẻ em giảm sút cân nặng, ngón tay hình dùi trống chiếm 3,8%. X quang phổi có hình ảnh mảng mờ 61,9%, nốt mờ 57,1%, hang nhỏ 9,5%, tổn thương vùng thấp 90,4%, hạch trung thất to 23,8%, tràn dịch màng phổi 9,5%, bạch cầu ưa axít tăng trong 88,5% trường hợp. Điều trị với Praziquantel 25mg/kg x 3 lần/ngày x 2 ngày kết qủa khỏi bệnh là 92,3%.
1.    ĐẶT VẤN ĐÈ
Bệnh sán lá phổi (Paragonimiasis) do ký sinh trùng thuộc giống Paragonimus gây nên, người mắc bệnh do ăn phải ấu trùng sống ở trong cơ của cua nước ngọt. Bệnh thường xảy ra ở nơi có tập quán ăn các món ăn từ cua sống hoặc nấu chưa chín.
Bệnh sán lá phổi đã được điều tra nghiên cứu khá đầy đủ từ năm 1994 đến nay tại một số tỉnh miền núi phía Bắc như Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình, Lạng Sơn, Lào Cai, Hà Giang và Nghệ An.
Năm 2001 tại xã Khánh Hoà huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái lần đầu tiên được xác định có bệnh sán lá phổi lưu hành, trên cơ sở trước đó có nhiều trẻ em ho ra máu, trong đó có em bị chết nhưng không chẩn đoán được nguyên nhân.
Tuy ổ bệnh sán lá phổi đầu tiên được xác định ở Yên Bái, nhưng cần phải điều tra đầy đủ hơn để góp phần xây dưng kế hoạch phòng chống bệnh tại Yên Bái. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu:
1-    Điều tra xác định tỷ lệ mắc và phân bố của bệnh.
2-    Xác định những biểu hiện lâm sàng, cận lâm sàng.
3-    Định loại loài sán lá phổi đang gây bệnh tại huyện Lục Yên, Yên Bái.
4-    Đánh giá tác dụng điều trị của thuốc Praziquantel.
Gồm 6 xã: An Lạc, Động Quan, Tân Lĩnh, Trúc Lâu, Khánh Hoà, Khai
Trung