Nghiên cứu giá trị xét nghiệm nt-probnp trong chẩn đoán suy tim cấp có biểu hiện khó thở ở bệnh nhân cấp cứu

Khó thở là một trong những tình trạng cấp cứu nội khoa thường gặp nhất tại các đơn vị cấp cứu. Nguyên nhân chủ yếu là do các bệnh lý tim và phổi chiếm khoảng 73% các trường hợp khó thở nhập vào khoa cấp cứu[37].
Nổi bật nhất trong các khó thở do bệnh lý tim mạch, STC là tình trạng nặng rất thường gặp, với tỉ lệ tử vong khá cao. Theo thống kê của Mỹ năm 2006, tỉ lệ tử vong của STC chiếm khoảng 4,1% những trường hợp tử vong tại viện[23] và theo Cơ quan Quản lý Suy tim Châu Âu (the Second EuroHeart Failure Survey) thì tỉ lệ này là 6,7%[53]. Vì thế, nhiều nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng việc chẩn đoán xác định nhanh và điều trị sớm tình trạng STC là rất quan trọng, giúp làm giảm tỉ lệ tử vong do STC[42], [48]. Nhưng việc chẩn đoán này vẫn còn là một thách thức đối với các BS cấp cứu, đặc biệt là ở các BN lớn tuổi hoặc có tiền sử bệnh phổi mãn tính[36], [49], [58], [60]. Do đó bên cạnh việc khai thác kỹ các triệu chứng lâm sàng, các BS cần phải kết hợp nhiều phương pháp cận lâm sàng khác như ĐTĐ, Xquang tim phổi, siêu âm tim… Tuy nhiên kết quả của các cận lâm sàng này thường phụ thuộc vào trình độ người đọc kết quả. Ngoài ra, điều kiện làm các XN này tại khoa cấp cứu và trong tình trạng BN nặng không phải lúc nào cũng thực hiện được.
Cho đến năm 1988, XN BNP ra đời ngay lập tức khẳng định tính vượt trội của nó trong chẩn đoán tình trạng suy tim ở các BN khó thở cấp, vì vừa đơn giản, nhanh chóng, khách quan, giá trị chẩn đoán cũng như loại trừ chẩn đoán cao. Chỉ trong vòng hai thập kỷ, XN BNP đã lôi kéo sự quan tâm chú ý của các bác sĩ lâm sàng với hàng chục ngàn nghiên cứu về lĩnh vực này trên khắp thế giới. Gần đây, xét nghiệm NT-proBNP cũng cho kết quả tốt như BNP và trong một vài nghiên cứu, nó còn tỏ ra ưu việt hơn[30], [35].
Tại Việt Nam cũng đã có nhiều nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của BNP trong chẩn đoán suy tim như nghiên cứu của Cao Huy Thông, Trần Thùy Ngân, Phạm Ngọc Huy Tuấn (ĐHYD TP.HCM), Nguyễn Tường Vân, Nguyễn Hữu Cảnh (ĐH Y Hà Nội)… Nhưng còn khá ít nghiên cứu tìm hiểu về NT-proBNP, như nghiên cứu của Hoàng Anh Tiến (2006) về sự biến đổi của NT-proBNP trong đợt cấp của suy tim mạn; Vũ Hoàng Vũ (2006), NT- proBNP trong chẩn đoán suy tim mạn; Nguyễn Thị Thu Dung (2009), sự thay đổi của NT-proBNP tương quan với các giai đoạn của suy tim…
Vì thế, với mong muốn đóng góp thêm những bằng chứng khoa học có giá trị về hiệu quả của XN NT-proBNP trong chẩn đoán STC tại Việt Nam, giúp các bác sĩ lâm sàng có sự chọn lựa phù hợp hơn, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu:
1.    Nghiên cứu giá trị của XN nhanh NT-proBNP trong chẩn đoán và loại trừ STC ở các BN khó thở nhập khoa Cấp cứu BV Bạch Mai.
2.    Bước đầu tìm hiểu những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả chẩn đoán STC khi giá trị của XN nhanh NT-proBNP nằm trong vùng xám (vùng trung gian).
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ    1
Chương 1: TỔNG QUAN    3
1.1.    KHÓ THỞ CẤP    3
1.1.1.    Định nghĩa    3
1.1.2.    Nguyên nhân]    4
1.2.    SUY TIM CẤP:    5
1.2.1.    Sơ lược một số khái niệm của suy tim và STC:    5
1.2.2.    Phân loại STC theo hiệp hội tim mạch châu âu (ESC) năm 2005    6
1.2.3.    Những nguyên nhân gây STC    7
1.2.4.    Chẩn đoán    8
1.3.    BNP VÀ NT-ProBNP:    13
1.3.1.    Sự tổng hợp và giải phóng BNP và NT-proBNP:    13
1.3.2.    Vai trò của BNP và NT-proBNP trong chẩn đoán STC:    14
1.3.3.    Đơn vị và ngưỡng chẩn đoán của XN NT-proBNP:    17
1.3.4.    So sánh những đặc điểm của XN BNP và NT-proBNP:    19
1.3.4.    Giá trị của XN NT-proBNP trong vùng xám     21
1.4.    XÉT NGHIỆM NHANH NT-proBNP:    23
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    26
2.1.    ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:    26
2.1.1.    Tiêu chuẩn chọn BN:    26
2.1.2.    Tiêu chuẩn loại trừ:    27
2.1.3.    Tiêu chuẩn chẩn đoán STC    27
2.2.    PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:    28
2.2.1.    Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang, tiến cứu    28
2.2.2.    Cỡ mẫu:    29
2.2.3.    Sơ đồ nghiên cứu:    29
2.3.    PHÂN TÍCH KẾT QUẢ:    31
2.3.1.    Phương pháp xử lý số liệu:    31
2.3.2.    Các bước phân tích kết quả:    31
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU    36
3.1.    ĐẶC ĐIỂM CHUNG    36
3.1.1.    Tuổi và giới tính:    36
3.1.2.    Các nguyên nhân gây khó thở:    36
3.1.3.    Các nguyên nhân gây nên tình trạng STC:    37
3.1.4.    Tỷ lệ các loại STC:    37
3.1.5.    Đặc điểm của các BN khó thở theo chẩn đoán có hay không có STC: 38
3.2.    XN NT-ProBNP TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ LOẠI TRỪ STC Ở BN
KHÓ THỞ:    40
3.2.1.    Ảnh hưởng của yếu tố giới tính, tuổi và MLCT đến nồng độ NT-proBNP:.. 40
3.2.2.    Phân tích giá trị XN NT-proBNP trong chẩn đoán STC:    41
3.2.3.    Tổng họp phân tích giá trị chẩn đoán và loại trừ STC của XN NT-proBNP:…. 44
3.3.    NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN GIÁ TRỊ NT-ProBNP
TRONG VÙNG XÁM TRONG CHẨN ĐOÁN STC:    46
3.3.1.    Phân bố giá trị NT-proBNP trong và ngoài vùng xám:    46
3.3.2.    Những nguyên nhân khó thở cho kết quả trong vùng xám:    46
3.3.3.    Tỷ lệ BN có giá trị NT-proBNP rơi vào vùng xám trong nhóm STC
theo phân loại của ESC (2005):    47
3.3.4.    Ảnh hưởng của yếu tố tuổi, giới tính và MLCT đến giá trị XN NT-
proBNP trong vùng xám:    47
Chương 4: BÀN LUẬN    48
4.1.    PHÂN TÍCH VỀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG:    48
4.1.1.    Đặc điểm về tuổi:    48
4.1.2.    Đặc điểm về giới tính:    49
4.1.3.    Mô tả sự phân bố của các nguyên nhân khó thở:    49
4.1.4.    Mô tả một số nguyên nhân gây STC:    50
4.1.5.    Phân loại STC theo hướng dẫn của ESC (2005):    50
4.1.6.    Phân tích một số đặc điểm giữa hai nhóm khó thở có hoặc không do STC .50
4.2.    PHÂN TÍCH GIÁ TRỊ CỦA XN NT-ProBNP TRONG CHẨN ĐOÁN
VÀ LOẠI TRỪ STC Ở BN KHÓ THỞ::    55
4.2.1.    Tìm hiểu ảnh hưởng của các yếu tố giới tính, tuổi và MLCT đến
nồng độ NT-proBNP:    55
4.2.2.    Giá trị của XN NT-proBNP trong chẩn đoán khó thở:    56
4.2.3.    Tổng hợp phân tích giá trị chẩn đoán và loại trừ chẩn đoán STC của
XN NT-proBNP:    58
4.2.4.    So sánh giá trị chẩn đoán của XN NT-proBNP với các đặc điểm LS
và CLS khác trong chẩn đoán khó thở do hay không do STC:    59
4.3.    NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN GIÁ TRỊ NT-ProBNP
TRONG VÙNG XÁM TRONG CHẨN ĐOÁN STC:    59
4.3.1.    Ảnh hưởng của yếu tố tuổi, giới tính và MLCT đến giá trị XN NT-
proBNP trong vùng xám:    60
4.3.2.    Những nguyên nhân khó thở cho kết quả trong vùng xám:    60
4.3.3.    Tỉ lệ BN có giá trị NT-proBNP rơi vào vùng xám trong nhóm STC
theo phân loại của ESC (2005):    61
KẾT LUẬN    62
KIẾN NGHỊ    63
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC